ACİL DURUM VE AFET YÖNETİMİ PLANLARI - Deneme Sınavı - 12

Standart Operasyon Prosedürü (SOP) spesifik (özellikli) bir işin yapılmasını
sağlamak için kurulan bir organizasyonun işlevini, bu işlevin etkili, uyumlu ve sonuç alıcı biçimde nasıl yürütüleceğini, bu amaçla kimin, nerede, ne zaman, ne yapması gerektiğini, bilginin nasıl paylaşılacağını, neyin nasıl kayıt altına alınacağını, kime ne zaman ve nasıl rapor edileceğini önceden ve ayrıntılı biçimde belirten yazılı kurallardır. Faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ve raporlama için zaman çizelgesi hazırlanır. Doğru cevap D seçeneğidir.

OEP her zaman süre sınırlı olarak hazırlanır ve ihtiyaç halinde gözden geçirilir, durum değişince güncellenir, düzenli olarak duruma uygun hale getirilir. Bu doğrultuda doğru cevap C seçeneğidir.

Yönetim işlevi, olay yönetiminin tüm sorumluluğunun üstlenilmesi, acil müdahalenin başlangıcından sonlandırılmasına kadar tüm stratejik direktiflerin verilmesi, tüm personelin ve süreçlerin yönetimini kapsar. Doğru cevap B seçeneğidir.

"Hastane İçi Yangın" HAP kapsamında aşağıdakilerden olaya özel planlar bölümü altında bir ana başlık olarak değerlendirilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğru yanıt D'dir. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Standardına göre bir işletmenin acil durumlarda dikkate alması gereken unsurlar: • Muhtemel kazaların ve acil durumların tanımlanması, • Acil durumda yönetimi üstelenecek kişinin belirlenmesi, • Acil durumda personel tarafından yapılacak işlemlerin ayrıntıları; yükleniciler ve ziyaretçiler gibi sahada olan kuruluş dışı personelin yapacağı işlemler dâhil (örneğin, belirli bir toplanma noktasına gitmek gibi), • Acil durum esnasında belirli görevi olan personelin sorumlulukları ve yetkileri (yangın görevlisi, nükleer sızıntı/zehirli döküntü uzmanları gibi), • Tahliye yöntemleri, • Tehlikeli malzemelerin ve yerlerinin belirlenmesi ve gerekli acil durum işlemi, - Kuruluş dışı acil durum hizmetleriyle koordinasyon, • Resmi makamlarla iletişim,• Komşularla ve halkla iletişim, • Hayati öneme sahip kayıtların ve teçhizatın korunması, • Acil durum esnasında gerekli bilgilerin (örneğin; tesis yerleşim planları, tehlikeli malzeme verileri, yöntemler, çalışma talimatları ve temas kurulacak telefon numaraları gibi) kullanılabilir durumda olması. Bununla birlikte, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 12’nci maddesine göre ise ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda işverenler; çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için önceden gerekli düzenlemeleri yapmak ve çalışanlara gerekli talimatları vermekle yükümlüdür.

Bir işyerinde acil durum planı hazırlarken öncelikli olarak acil durumlar belirlenmelidir. Acil durumların belirlenmesinden sonra bu durumları önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler alınmalıdır. Görevlendirilecek kişilerin belirlenmesi ve acil durum müdahale ve tahliye yöntemlerinin oluşturulması, acil durum planı hazırlanmasının diğer önemli aşamalarıdır. Doğru yanıt D'dir.

Doğru yanıt E'dir. Bir işyerinde çalışanlar olarak aşağıdaki sorulara cevap verebiliyor olmamız durumunda acil durum planlaması konusunda mesafe almış durumdayız demektir.
• Acil bir durumda kimi ve nasıl haberdar etmelisiniz?
• Sorumluluk alacak seviyede misiniz?
• Yardım için eğitimli misiniz? Yoksa kazazedelerin yanında mı kalacaksınız?
• Kimin ilkyardım için görevli olduğunu biliyor musunuz?
• Acil durum alanının güvenlik çemberine alınması gerekli mi?
• Acil durumda hiyerarşik görev silsilesini biliyor musunuz?
• Acil durumda herkesin görev tanımından haberdar mısınız?
• Her gün işe başlarken görevinizi ve çalışma esnasında karşılaşabileceğiniz acil durumlara karşı bilinçli misiniz?
• Potansiyel bir acil durum için de zihinsel farkındalık en üst seviyede mi?
• Bir çalışan yaralandığında özellikle hayati tehlike varsa ne yapmanız gerektiğini önceden biliyor musunuz?
• Kimyasal bir sızıntı durumunda, kendinizi, çalışanları ve çalışma ortamını nasıl korumanız gerektiğini biliyor musunuz?

Doğru yanıt B'dir. Acil durum plan raporunun içeriği asgari aşağıdaki başlıklardan oluşur:
• İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı,
• Hazırlayanların adı, soyadı ve unvanı,
• Hazırlandığı tarih ve geçerlilik tarihi,
• Belirlenen acil durumlar,
• Alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler,
• Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri,
• Acil durumlar için belirlenmiş “güvenli yer”,
• İşyerine en yakın hastane bilgileri (ismi, harita gösterimi vs.),

Tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde acil durum planı sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir yenilenir. Doğru yanıt D'dir.

Doğru yanıt E'dir. Acil durumlar aşağıdaki şekillerde karşımıza çıkabilir:
• İnsan kaynaklı olaylar/kazalar,
• Yangın ve patlamalar,
• Tehlikeli madde ve gazların salınımı,
• Depremler, seller ve kötü hava koşulları,
• Bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması, gıda zehirlenmesi,
• Sabotaj

Doğru yanıt E'dir. Yangın İçin Acil Durum Müdahale Yöntemi:
• En yakında bulunan yangın ihbar düğmesine basılmalıdır.
• 112 numaralı telefondan yangının cinsi, doğru adres itfaiyeye bildirilmelidir.
• İtfaiye gelinceye kadar, başkalarını tehlikeye atmadan, mümkünse bilinçli bir şekilde yangın söndürülmeye çalışılmalıdır.
• Kapalı alandaki yangınların yayılmasını önlemek için kapı ve pencereler kapatılarak havayla teması kesilmelidir.
• Binadan çıkış mümkün değilse, dolap gibi kapalı yerlere saklanılmamalı, pencereden dışarıdakilerle iletişim kurulmaya çalışılmalıdır.
• Dumandan boğulmamak için yardım gelene kadar eğilerek ve sürünerek hareket edilmeli, ağız ve burun ıslak bez ya da mendille kapatılarak nefes alınmalıdır.
• Duman ve yanık kokusu diğer kısımlardan geliyorsa kapılar açılmamalı, kapıya dokunulmamalıdır.
• Kıyafetiniz alev almışsa, koşmadan yere yatarak yuvarlanılmalıdır. Battaniye türü örtüler alınarak alevlerin havayla irtibatını kesip yangın boğulmaya çalışılmalıdır.
• Eğer vücudumuzda yanık varsa hemen soğuk suya tutulmalıdır.
• Acil durum ekiplerinin talimatları çerçevesinde gösterilen doğrultuda acil çıkıştan çıkarak güvenli yere gidilmelidir. Burada yapılacak sayıma dâhil olunmalıdır.

Doğru yanıt B'dir. İlkyardım ekibinde belirlenecek kişi sayısı için İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik’in 11’inci maddesinin ikinci fıkrasında Sağlık Bakanlığının hazırlamış olduğu İlkyardım Yönetmeliğine atıfta bulunmaktadır. 29 Temmuz 2015’te yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği’nde:
• Az tehlikeli işyerlerinde, her 20 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
• Tehlikeli işyerlerinde, her 15 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
• Çok tehlikeli işyerlerinde, her 10 çalışana kadar 1 ilkyardımcı bulundurulması, zorunluluğu ifadesi yer almaktadır.

Acil durumlara hazırlık için işyerleri, belirledikleri acil durumlar için yılda en az bir defa (madenlerde en az 6 ayda bir) tatbikat yapmalıdır. Doğru yanıt D'dir.

Bu gelişme ve değişmelere bağlı olarak ta 18 Aralık 2013 tarihli ve 28855 sayılı Resmi Gazete’de “Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği” yayınlanarak 1988 yılında yayınlanmış olan “Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı ve Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik” yürürlükten kaldırılmıştır. Doğru cevap D'dir. 

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğünde “acil durum, büyük fakat genellikle yerel imkânlarla baş edilebilen çapta, ivedilik gerektiren tüm durum ve hâller” olarak tanımlanmıştır. Cevap A'dır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Standardına göre bir işletme aşağıda verilen unsurları acil durum planında dikkate alması gerekmektedir:

 Cevap D'dir.

Acil durum plan raporunun içeriği asgari aşağıdaki başlıklardan oluşur:

 Cevap C'dir.

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik'e göre ilk yardım veya tahliye gerektirecek olay ve kazalar acil durum olarak belirtilmiştir. Buna göre aşağıdaki durumlardan hangisi ilk yardım gerektirecek muhtemel olaylar şunlardır:

 Cevap C'dir.

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik'e göre bir işletmenin kimyasal atıklarını düzenli depolaması önleyici tedbir sürecini yerine getirdiğini göstermektedir.  Cevap B'dir.

Acil durum karşısında çalışanlar tarafından yapılması gerekenler genel olarak şunlardır:

 Cevap E'dir.