AFET, ACİL DURUM VE ENDÜSTRİYEL KAZALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Temiz hava solunum maskeleri kişisel olmalıdır. Ortak kullanılan maskeler, bulaşıcı hastalıkların ko­layca kişiden kişiye geçmesine neden olabilecektir.

Eğitimin konuları genel hatlarıyla genel yangın bilgisi, mevzuat bilgisi, araç malzeme bilgisi, yangın öncesinde, yangın sırasında ve yangın sonrasında yapılacak işlemler, yöntemler ve davranışlar ve diğer konular olarak seçilmelidir.

Yangın Öncesinde Alınacak Eğitimin Konuları:
a) Binaların yapısı ve çeşitleri,
b) Binanın kaçış ve tahliye yollarının açıklığı,
c) Binada bulunan tehlikeler,
d) Yangın donanımlarının binaya nasıl uygulanacagı,
e) Binada bulunan kişilerin eğitimleri,
f ) Acil durum planları,
g) Binaların mevzuata uygunluğu ve benzeri.

Yangın sırasında Alınacak Eğitimin Konuları
a) Yangın yerine varış,
b) Tabyalama
c) Müdahâle yöntemleri,
d) Çalışma düzeni,
e) Yangın yerindeki davranışlar,
f ) Kurtarma yöntemleri ve benzeri.

İtfaiye çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği açısından asgari olarak;
• İtfaiyecinin Fiziksel ve Psikolojik Riskleri,
• İtfaiyeci Eğitimlerinde Güvenlik,
• İtfaiye İstasyonunda Güvenlik,
• Ekipman Kullanımı ve Bakımında Güvenlik,
• Kişisel Koruyucu Donanımlar,
• Olaya Gidiş Yolunda ve Müdahâlede Güvenlik,
• Olay Yerinde İtfaiyeci Güvenliği,
• Olay Yerinde Özel Tehlikeler,
• Tehlikeli Madde Olaylarına Müdahâlede Güvenlik, konularında mutlaka eğitimli olmaları gerekmektedir.

İtfaiyecilikte sıklıkla karşılaşılan mesleki hastalıklar aşağıda verilmiştir:

Kardiyovasküler Sistem

Solunum Sistemi Hastalıkları

Bel Fıtığı/Bel Ağrısı

İşitme ve Koku Kayıpları

Sırt yaralanmaları itfaiyecilerde iş göremezliğe neden olmakta ve işten ayrılma nedenlerinin başında gelmektedir. Buna neden olan yüksek risk faktörleri; bina içine yangın söndürme hortumu uzatmak, merdiven tırmanmak, pencereleri kırmak, eşyaları çekip itmek, gerektiğinde kesmek, gizli alevlerin (gizli yangınların) araştırılması, 18 kg’dan daha ağır eşyaları kaldırmaktır. Diğer risk faktörleri; pompacılara yardım etmek, yedek hortumu taşımak, deliklere girmek olabilir.

Kalp hastalıkları itfaiyecilikte görülen hastalıklarda birinci sırayı almaktadır.

Yangın yerindeki tehlikeler yanıcı madde özelliğine ve yangın çıkan ortamın şartlarına bağlı olarak değişebilmektedir. Ancak genel olarak tehlikeler;

İnsan vücudu ve solunum sistemi 65°C sıcaklığa sınırlı bir süre, 120°C sıcaklığa 15 dakika, 143°C sıcaklığa beş dakika, 177°C sıcaklığa ise bir dakika dayanabilir.

1. Grup gazlar: İnsan vücudundan oksijeni alarak boğulmaya neden olurlar. Karbondioksit, metan, etan, propan boğucu gazlardır.

Yüksek risk taşıyan itfaiyecilik mesleğinde, belirlenen ön şartlara sahip kişiler bu göreve seçilebilmesi gerekir. Bunun için, bir itfaiyeci en az şu şartlara sahip olması gerekir;

• İtfaiyeci öncelikle fiziksel ve sağlık açısından bu mesleğe elverişli şartlara sahip olarak seçilmelidir.
• İtfaiyecilere iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilmelidir.
• İtfaiyeci mesleğe başlamadan önce mesleki yeterliliği sağlayacak İtfaiyeci Temel Eğitimini başarıyla
tamamlamalıdır. Örnek olarak İtfaiyeci Solunum Cihazı (SCBA) kullanabilme yeterliliği eğitimini
başarıyla tamamlamalı ve bu eğitim en az üç yılda bir tekrarlanmalıdır.
• İtfaiyeci kullanacağı araç ve ekipman için yeterli eğitimi başarıyla tamamlamalıdır. Bu konudaki mesleki yeterlilik eğitimlerini başarıyla geçmeleri gerekir.

•İtfaiyecilerin tüm faaliyetleri için risk değerlendirmeleri yapılarak, çalışanların güvenliği ve sağlığı
azami ölçülerde temin edilmelidir. Olaya müdahâle faaliyetleri için yapılacak risk değerlendirmesi
sürekli güncellenen dinamik risk değerlendirmesi şeklinde olmalıdır.
• İtfaiyecilere gerekli kişisel koruyucu donanımlar temin edilmeli, itfaiyeciler de bunları hassasiyetle
kullanmalıdır. Örnek olarak tehlikeli madde olaylarına müdahâle edeceklerin buna uygun kişisel
koruyucu donanımları temin edilmeli ve kullandırılmalıdır.

• KBRN ve benzeri tehlikeli maddelerden etkilenen itfaiyeciyi olay yerinde temizleyecek, arındıracak
imkân oluşturulmalıdır.

• Ayrıca yapılacak değişik özellikteki tehlikeli iş ve kullanılacak özel tehlikeli donanım ve araç için
gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilmelidir. Doğru cevap D'dir.

2006’da Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye İtfaiye Yönetmeliğinde, imar planlarının yangın yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanmasını sağlamak yoktur. Doğru cevap E'dir.

Belediye ve Özel İdare Çalışanları Birliği Sendikası’nın (Bem-Bir-Sen) itfaiye çalışanlarına yönelik yaptığı araştırmaya göre riski yüksek meslek grupları arasında yer alan itfaiyecilik mesleğinde ölümlerin yangından değil, daha çok kalp krizi ve kanserden meydana geldiği ifade edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yangın yerinde meydana gelen ölüm olaylarının büyük bir kısmı da zehirli gazlar sebebiyle olmaktadır. Zehirlenme çoğunlukla soluma, nadiren de deriden soğurma yoluyla olur. Zehirli gazlar tesir büyüklüklerine göre üç gruba ayrılırlar. Doğru cevap B'dir.

Su ile reaksiyona girerek yanıcı gaz üreten maddeler; Sodyum, Potasyum, Kalsiyum metalleri, bu
metallerin peroksitleri ve karpit gibi maddeler su ile temas ettiklerinde Hidrojen gazı açığa çıkar. Yanma patlama şeklinde olur. Bu nedenle yangında bu maddelere kesinlikle su sıkılmamalıdır. Bu maddeler tamamen havasız ortamda saklanmalıdır. Doğru cevap D'dir.

İtfaiyecilikte sıklıkla karşılaşılan mesleki hastalıklar, Kardiyovasküler Sistem hastalıkları, Solunum Sistemi Hastalıkları, Bel Fıtığı/Bel Ağrısı ve İşitme ve Koku Kayıplarıdır. Doğru cevap 'A dır.

İtfaiye personeli eğitiminde, yangın sonrasında yapılması gereken prosedürler aşağıdaki gibidir.

a) Yangın yerinin incelenmesi,
b) Yangın yerinin teslimi,
c) Yangın yerinden ayrılış,
d) Araçların bakımı ve yangına hazır hâle
getirilmesi,
e) Yangın raporunun düzenlenmesi ve
benzeri

Doğru cevap B'dir.

itfaiyeci eğitiminde işlenen konulara örnek olarak, İtfaiyeci ahlakı, Güzel yazı yazma ve konuşma ve ilkyardım bilgisi verilebilir. Doğru cevap E'dir.

Yangın yerinde oluşan ve 2. grup gazlar sınıfına giren zehirli gazlar karşısında ilkyardım için, Kazazedeler kaza yerinden hemen uzaklaştırılmalı, Rahat nefes almaları sağlanmalı ve oksijen verilmeli, Kazazedeye derhâldoktor yardımı sağlanmalı, Taşımada sarsılması engellenmeli, solunum
cihazı olarak depolu teneffüs cihazı kullanılmalı ve İlk yardım işlemlerine ilaveten kazazedenin
yüzü gözü yıkanmalıdır. Doğru cevap B'dir.