AFET, ACİL DURUM VE ENDÜSTRİYEL KAZALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Afet, toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan doğal, teknolojik veya insan kaynaklı olaylardır. Doğru cevap A şıkkıdır.

İNSAN KAYNAKLI AFETLER 1. nükleer, biyolojik, kimyasal kazalar 2. taşımacılık kazaları 3. endüstriyel kazalar 4. aşırı kalabalıktan meydana gelen kazalar 5. göçmenler ve yerlerinden edilenler

Doğru cevap C şıkkıdır. Teknolojik afetler kapsamında, nükleer santral kazaları, kimyasal ve endüstriyel kazalar, uçak kazaları, demiryolu ve gemi kazaları ile ilgili eylemler yer almaktadır.

Epidemiyoloji Kuramı: Çevre faktörleri ile hastalık arasındaki ilişkinin çevre faktörleri ile kaza arasındaki ilişkiye de uyarlanabileceğini savunan bir kuramdır. Bu sebeple doğru cevap D şıkkıdır.

Hata ağacı analizi; tanımlanmış istenmeyen olay veya durumun nedenlerinin mantıksal kombinasyonunun grafiksel ifadesidir. Bu sebeple doğru cevap C şıkkıdır.

Hukuki boyutta iş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. Maddesinde belirtilmiştir.

Büyük endüstriyel kaza: Bu Yönetmelik kapsamındaki herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve kuruluş içinde veya dışında insan ve/veya çevre sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük bir yayılım, yangın veya patlama olayını tarif etmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Tehlike: Kuruluşta var olan ya da dışarıdan gelebilecek; insanı, kuruluşu veya çevreyi etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Bu Yönetmelik; a) Birinci fıkranın (c) bendinin (2) numaralı alt bendinde belirtilen boru hatları üzerinde depolama faaliyetinin yapıldığı pompa istasyonlarına, b) Birinci fıkranın
(ç) bendine bakılmaksızın tehlikeli maddelerin kullanıldığı kimyasal ve ısıl işlemlere ve bu işlemlere ilişkin depolama faaliyetleri ile maden işleme faaliyetlerinde tehlikeli maddelerin bulunduğu atık havuz ve barajlarına, c) Birinci fıkranın (e) bendine bakılmaksızın, doğal katmanlarda, akiferlerde, tuz yataklarında ve kullanılmayan madenlerde bulunan kıyı yer altı gaz depolarına, uygulanır.

BEKRA mevzuatının, en önemli yükümlülüklerinden biri “Güvenlik Raporu”dur. Doğal afetleri kapsamaz.

Oluşma hızına göre afetler, yavaş gelişenler (iklim değişiklikleri, küresel ısınma, kuraklık, kıtlık, açlık, erozyon ve çölleşme gibi) ve hızlı gelişenler (depremler, sel ve su taşkınları, toprak kaymaları, heyelan, çığ, fırtına, hortum ve kasırgalar, yanardağ patlamaları, büyük yangınlar, taşımacılık ve ulaşım kazaları gibi) olarak tanımlanabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

İnsan kaynaklı (Beşeri) afetler: İnsanın doğaya olan sorumsuz, yanlış etkileşiminin sonucunda oluşan afetlerdir. Eğitimsizlik, bilgisizlik, dikkatsizlik, yeterli önlemlerin alınmaması gibi sebeplerden ötürü kaza veya kasıt sonucu ortaya çıkar. Yangınlar, orman yangınları, salgın hastalıklar ve taşımacılık ve ulaşım kazaları bu tür afetlere örnek olabilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Bariyer analizi (Barrier Analysis): Bir tehlikeden olumsuz etkilenen bir hedefe giden yolların izlenmesini içeren inceleme veya tasarım yöntemidir. Aynı zamanda, istenmeyen etkileri önleyebilecek eksik ya da hatalı karşı önlemlerin tanımlanmasını da içermektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Hata ağacı analizi (Fault Tree Analysis): Tanımlanmış istenmeyen olay veya durumun nedenlerinin mantıksal kombinasyonunun grafiksel ifadesidir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Pareto analizi (Pareto Analysis): Önemli genel etkileri oluşturan, seçilmiş ya da sınırlı sayıdaki görevlerin analizi için karar vermede kullanılan bir istatistiksel tekniktir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Elektriksel tehlikeler ise zarar görmüş kablolar, aşırı yüklenmiş priz veya devreler, aşırı uzun ve eklemeli uzatma kabloları, statik boşalma olarak sınıflandırılır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Son olarak 2012 tarihinde yayımlanan 2012/18/EU Seveso III Direktifi 2015 yılı itibariyle Avrupa Birliği (AB) bünyesinde uygulanmaya başlanmıştır.

BEKRA yönetmeliği kapsamı dışında kalan faaliyetler:
a. Askeri kuruluş, tesis ve depolara,
b. İyonlaştırıcı radyasyon faaliyetlerine,
c. Ek-1 Bölüm 1 ve Bölüm 2’de belirtilen miktarda ve cinste tehlikeli madde bulundursalar dahi; 1) Tehlikeli maddelerin bu Yönetmelik kapsamındaki kuruluşların sınırlarının dışında karayolu, demiryolu, kıta içi su yolu, deniz veya hava yoluyla taşınmasına ve bu transfer zinciri üzerindeki geçici ara depolama faaliyetleri ile liman, iskele ve demiryolu yükleme boşaltma istasyonlarında yapılan tehlikeli maddenin bir taşıma aracından başka bir taşıma aracına aktarılması sırasındaki yükleme, boşaltma ve nakliye işlemlerine, 2) Tehlikeli maddelerin kuruluş sınırları dışında bir boru hattıyla taşınmasına,
ç. Madenlerde, taş ocaklarında ve sondaj kuyusu vasıtasıyla minerallerin ve hidrokarbon bazlı doğal maddelerin aranması, çıkarılması ve işlenmesi faaliyetlerine,
d. Denizde, minerallerin ve hidrokarbon bazlı doğal maddelerin aranması, çıkarılması, depolanması ve işlenmesi ile ilgili faaliyetlere,
e. Deniz tabanı altında; 1) Sadece depolamaya ait sahalarda gaz depolanmasına, 2) Hidrokarbonlar da dahil olmak üzere minerallerin arandığı
ve çıkarıldığı sahalarda gaz depolanmasına,
f. Yer altında veya yer üstünde atıkların düzenli depolandığı sahalara, bu yönetmelik uygulanmaz.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Güvenlik yönetim sisteminin bir iş yerinde kurulma amaçları şu şekilde özetlenebilir (Ayanoğlu, 2014):
• GYS ile güvenlik, bir iş yeri için temel amaç hâline gelecektir.
• İş yerinde güvenliğin sağlanması için gereken sorumluluklar belirlenecektir.
• Güvenli bir iş yeri hedefine ulaşmak için gereken ölçütler belirlenecektir.
• İş yerinde GYS’nin uygulanması ile ilgili kontrol mekanizması tesis edilecektir.
• GYS ile bir işletmede sürekli iyileşme sağlanacaktır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

BEKRA mevzuatının, en önemli yükümlülüklerinden biri “Güvenlik Raporu”dur. Güvenlik Raporu şartı, sadece Üst Seviyeli Kuruluşlar için geçerlidir ve bu raporunun, Üst Seviyeli Kuruluşlar tarafından kuruluş faaliyete geçmeden önce sunulması gerekmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.