AFET, ACİL DURUM VE ENDÜSTRİYEL KAZALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

A-Tipi ve B-Tipi acil durumları şu şekilde tanımlayabiliriz:

A-Tipi Acil Durumlar: Savaş hâli, deprem, sel, yıldırım düşmesi, büyük çaplı yangınlar, terör / sabotaj, uçak / helikopter kazaları, salgın hastalıklar gibi nedenler sonucunda ortaya çıkan durumlardır.

B-Tipi Acil Durumlar: Küçük çaplı yangınlar, muhtelif kimyasal, yanıcı ve parlayıcı maddelerin sızıntılarını içeren çevresel kazalar ile benzer öneme sahip durumlardır.

Doğru cevap C’dir.

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik’e göre hazırlanacak acil durum plan raporunun içeriği şu şekildedir

Doğru cevap E’dir.

Yangınla mücadele ekibi, yangın çıktığını öğrenir öğrenmez yangını itfaiyeye ve ilgili kişilere haber verir. Yangın yerine gelerek, yangının ne tür yangın olduğunu belirleyip, iş yerindeki yangın söndürme Malzemelerini kullanarak yangını söndürmeye ve kontrol altına almaya çalışır. Yangın içerisinde kalmış herhangi bir canlı belirlediklerinde arama kurtarma ve tahliye ekibine bildirerek onun kurtarılmasını sağlar. Yangın yerine en yakın olan ekip üyesi mevcut yangın söndürücüyü alıp, rüzgârı da arkasına alarak;

1) Cihazın mührünü koparmalı,

2) Cihazın pimini çekmeli,

3) Cihazın hortum ucundan çıkan kimyasal maddeyi alevin ön ve alt kısmına doğru tutup, alevin arkasına doğru söndürerek ilerlemelidir.

Elektrikli cihaz, kablo, pano, jeneratör vb. elektrik yangınlarında kesinlikle su kullanılmamalı, kuru toz tipi yangın söndürücü kullanılmalıdır; Yangın bölgesinin çevresini güvenlik şeritleriyle çevirerek ilgisiz şahısların yangın bölgesine girmesini engeller. Gelecek itfaiye ve ambulans araçlarına yardımcı olmak amacıyla güzergâh üzerindeki araçların ve diğer engellerin kaldırılmasını sağlayarak yol gösterir. İtfaiye ekibi geldikten sonra söndürme çalışmaları itfaiye ekibine bırakılır, yalnızca yardım istendiği durumlarda itfaiye ekibine yardımcı olunur. Doğru cevap B’dir.

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik’in yedinci maddesi uyarınca acil durum planı hazırlarken izlenmesi gereken aşamalar şu şekildedir:

Doğru cevap A’dır.

Sabotaj, cana ve mala zarar veren, toplumda korku ve tepki yaratarak kısa veya orta vadeli çeşitli amaçlara hizmet etmeyi hedefleyen silahlı saldırı, terörist eylemdir. Sabotaj ise iş yerlerinin, çalışanların ve idari yapının tamamen veya geçici bir süre için faaliyet dışı kalmasını sağlamak amacıyla tahribine yönelik saldırgan bir yıkıcı faaliyet şeklidir. Doğru cevap B’dir.

Doğal afetlerden deprem için önleyici herhangi bir tedbir yoktur ancak deprem meydana geldiğinde:

gibi sınırlandırıcı bazı tedbirler alınabilir. Doğru cevap C’dir.

Acil toplanma alanı, acil durumların olumsuz sonuçlarından çalışanların etkilenmeyeceği mesafede veya korunakta belirlenmiş yeri ifade eder. Güvenli yer konusunda dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

Doğru cevap C’dir.

Tüm dünyanın karşı karşıya kaldığı Yeni Koronavirüs ile işveren ve çalışanların mücadele etmesi için uygulanması gereken acil eylem planı şu şekilde özetlenebilir (URL-1):

Kişi sayısı konusunda düzenleme ise şu şekilde açıklanabilir. Koronavirüs çok hızlı yayılmaktadır; bundan dolayı zorunlu olarak bir arada bulunan kişi sayısını maksimum 2-3 olacak şekilde düzenlemek, bunun yapılamadığı hâllerde ise sosyal mesafeye özen göstererek çalışma alanını genişletmek, alınacak başlıca önlemler arasındadır. Doğru cevap C’dir.

Bu terimleri şu şekilde açıklayabiliriz.

Zoonoz: Hayvanlardan insanlara doğal koşullar altında geçebilen enfeksiyon hastalığıdır. Endemik (enzootik) veya epidemik (epizootik) olabilir.

Endemi: Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumudur. O bölgede veya toplumda hastalığın alışılmış bir prevalans hızının olması da genellikle endemik olduğu anlamına gelir.

Epidemi: Kontrolden çıkan herhangi bir meseleyi tarif etmek için kullanılan oldukça genel bir kavramdır. Medikal alanda ise bir bölgede, bir toplumda veya bir grup insanda bir hastalığın yaygınlaştığı görülünce bunun ‘epidemi’ olduğu kabul edilir.

Pandemi: Bir hastalığın, enfeksiyon etmeninin veya sağlıkla ilgili bir sorunun çeşitli ülkelerde veya bir kıtada yayılması hatta tüm dünya gibi çok geniş bir alanda yayılım göstermesidir. Nüfusun önemli bir bölümünü etkilemektedir.

İnfluenza (Grip): İnfluenza virüsünün neden olduğu bir akut solunum yolu hastalığıdır ve dünyada yaygın olarak görülmektedir.

Doğru cevap B’dir.

Salgını önlemenin en iyi yolu virüse maruz kalmaktan kaçınmaktır. COVID- 19’un işyerinize ulaşmaması için önleyici tedbirler derhal alınmalıdır. Bu tedbirler COVID-19’un yayılmasını engeller veya yavaşlatabilir. Bu tedbirler; aşılanma, bilgilendirme ve eğitim,  sosyal mesafe ve sosyal izolasyon, temizlik ve hijyen, ve belirtilerin kontrol edilmesi konularında olabilir. Doğru cevap E’dir.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü ‘acil durum, büyük fakat genellikle yerel imkânlarla baş edilebilen çapta, ivedilik gerektiren tüm durum ve hâller’ olarak tanımlamıştır.

B-Tipi Acil Durumlar: Küçük çaplı yangınlar, muhtelif kimyasal, yanıcı ve parlayıcı maddelerin sızıntılarını içeren çevresel kazalar ile benzer öneme sahip durumlardır.

İşverenin acil durumlara ilişkin yükümlülükleri:
• Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek ve çalışan ile çalışma çevresini etkileyecek acil durumları önceden değerlendirerek muhtemel acil durumları belirler.

• Acil durumların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır.
• Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar.
• Acil durum planlarını hazırlar ve tatbikatların yapılmasını sağlar.
• Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda çalışanı görevlendirir ve her zaman hazır bulunmalarını sağlar.
• Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.
• Acil durumlarda enerji kaynaklarının ve tehlike yaratabilecek sistemlerin olumsuz durumlar yaratmayacak ve koruyucu sistemleri etkilemeyecek şekilde devre dışı bırakılması ile ilgili gerekli düzenlemeleri yapar.
• Varsa alt işveren ve geçici iş ilişkisi kurulan işverenin çalışanları ile müşteri ve ziyaretçi gibi işyerinde bulunan diğer kişileri acil durumlar konusunda bilgilendirir. Ayrıca, acil durumlarla ilgili özel görevlendirilen çalışanların sorumlulukları işverenlerin konuya ilişkin yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik’e göre hazırlanacak acil durum plan raporunun içeriği:
• İşyerinin ünvanı, adresi ve işverenin adı
• Hazırlayanların adı, soyadı ve unvanı
• Hazırlandığı tarih ve geçerlilik tarihi
• Belirlenen acil durumlar
• Alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler
• Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri
• Acil durumlar için belirlenmiş “güvenli yer”
• İşyerine en yakın hastane bilgileri (ismi, harita gösterimi gibi);
• Yangın söndürme amaçlı olarak kullanılacaklar da dâhil olmak üzere acil durum ekipmanlarının bulunduğu yerler,
• İlkyardım malzemelerinin bulunduğu yerler,
• Kaçış yolları, toplanma yerleri ve bulunması halinde uyarı sistemlerinin de yer aldığı tahliye planı,
• Görevlendirilen çalışanların ve varsa yedeklerinin adı, soyadı, unvanı, sorumluluk alanı ve iletişim bilgileri,
• İlk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında işyeri dışındaki kuruluşların irtibat numaraları gibi unsurları içeren işyerini veya işyerinin bölümlerini gösteren krokinin yer aldığı başlıklardan oluşmalıdır.
• Acil durum planının sayfaları numaralandırılarak; hazırlayan kişiler tarafından her sayfası paraflanıp son sayfası imzalanır ve söz konusu plan, acil durumla mücadele edecek ekiplerin kolayca ulaşabileceği şekilde iş yerinde saklanır.
• Acil durum planı kapsamında hazırlanan kroki bina içinde kolayca görülebilecek yerlerde asılı olarak bulundurulur.

İşveren; işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit eden Tebliğ’de belirlenmiş olan (Her işletmenin, bulunduğu NACE kodunda tanımlanan tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre, acil durum ekiplerinde görevlendireceği kişi sayısı farklılık gösterecektir.) çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar; a) Arama, kurtarma ve tahliye, b) Yangınla mücadele, konularının her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir. İşyerinde bunları aşan sayılarda çalışanın bulunması halinde, tehlike sınıfına göre her 30, 40 ve 50’ye kadar çalışan için birer destek elemanı daha görevlendirir.

İşveren, ilk yardım konusunda, 29 Temmuz 2015’te yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği’nde ise az tehlikeli işyerlerinde, her 20 çalışana kadar bir ilkyardımcı; Tehlikeli işyerlerinde, her 15 çalışana kadar bir ilkyardımcı; Çok tehlikeli işyerlerinde, her 10 çalışana kadar bir ilkyardımcı bulundurulması, zorunluluğu ifadesi yer almaktadır.