AFET YÖNETİMİ II - Deneme Sınavı - 16

Çin halk cumhuriyeti, afet sistemi gelişmiş ülkelerden biridir.

Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı Sağlık Bakanına bağlı Denetim Hizmetleri Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, İç Denetim Birimi, Özel Kalem Müdürlüğü, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği, dört Bakan Yardımcısı ve Bakan Yardımcılarına bağlı birimlerden oluşmaktadır.

1996-2015 yılları arasında geçen 20 yılda dünyada kaydedilen ve yüzde 90’ı
hidro-meteorolojik olmak üzere 7056 doğa kaynaklı afette 1.35 milyon insan hayatını kaybetmiş, 4.4 milyar insan etkilenmiştir.

1982 Anayasası’na göre, “Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek
Devletin ve vatandaşların ödevidir.” Devlet, bu görevlerini Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı eliyle yerine getirmektedir.

1982 Anayasası’na göre, “Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.” (1982 Anayasası, m.56).

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bağlı kuruluşları, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Toplu
Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ)’dir

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili kuruluşları İller Bankası Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü ile Türkiye Emlak Bankası A.Ş.’DİR.TOKİ ise Çevre ve Şehircilik  Bakanlığının bağlı kuruluşlarındandır.

Kentsel dönüşüm hizmetleri bakımından başlıca hukuki araç, 2012 yılında yürürlüğe girmiş
olan 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun”dur.

Riskli alan tespiti Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yetkisi iken, riskli alan ilanı kararı Bakanlar Kurulu tarafından verilmektedir. Riskli alan ilanı kararı, Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girer.

Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü bakanlık bağlı kuruluşlarındandır.

Tarım ve Orman Bakanlığı bağlı kuruluşları olan DSİ, Orman Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) de afet yönetimine ilişkin görevler yürütmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığında 15 adet bölge müdürlüğü vardır.

Tarım ve Orman Bakanlığı taşra birimleri görevleri incelendiğinde afet yönetiminde önemli rol üstlendikleri görülmektedir. Örneğin Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü yürüttüğü araştırma, teşhis ve kontrol ve aşı ve test materyalleri üretim faaliyetleri ile salgın hastalıkların önlenmesi, teşhisi ve tedavisi konularında rol sahibidir Yine Şap Enstitüsü Türkiye’de mevcut şap virusu tiplerine
karşı aşı hazırlanması ve teşkilata sevk etmek, ülkeye girebilecek diğer tiplere karşı belirli periyotlarda aşı hazırlayarak stoklarda muhafaza etmek, ülke genelinde şap hastalığından şüpheli hayvanlardan alınarak enstitüye gönderilen marazi maddelerin şap virüsü yönünden laboratuar teşhislerini yapmak şeklindeki görevleri ile salgın hastalıkların önlenmesi konusunda görev üstlenmektedir. Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü ise  bakanlık bağlı kuruluşlarındandır.

19. ve 20. yüzyıl arasında teknolojinin geliş­mesinin hız kazanması ve endüstrileşme süreciyle beraber teknolojinin sebep olabileceği riskler ve bu risklerin nasıl yönetileceği hususlarında durulmaya başlanmıştır. Bu yıllarda, afetlere yaklaşımlar fela­ketlerin kaçınılmaz olarak yaşanacağı inancından, risk yönetim politikaları vasıtasıyla önlemler alın­masına dönüşmüştür. Değişen bu bakış, teknolojik felaketlerin kontrolü, önlenmesi ve acil durum yö­netimi ile ilgili kamu kurumlarının (ulusal hükü­met, ajans ve otoriteler) rolünü artırmıştır. Bu yeni yaklaşıma göre görevi afetlerin önceden tahmini olan bilim insanları, bilirkişiler ve teknik personel sistemin ilgi odağı haline gelmiştir. Savaş sonra­sı yaşanan ilk dönem bir dönüm noktasını temsil eder; çünkü teknolojik tehlikelere yönelik bu yeni anlayış artık tamamen olgunlaşmıştır. Yeni tekno­lojiler, endüstrileşme süreci ve kitlesel tüketimin ortaya çıkışıyla gerçekleşerek teknolojik tehlikeleri değerlendirmek amacıyla yeni bir disiplinin ortaya çıkışını da tetiklemiştir. En geniş tabir­le, güvenliği sağlamaya yönelik politi­kalar savaş sonrası dönemde doğarak, İkinci Dünya Savaşı sırasında uygulama alanı bulmuştur. Endüstride, enerji üre­timinde, dağıtım sektöründe kullanılan teknolojilerin gittikçe karmaşık hale gelmesi ve daha önemlisi teknoloji kay­naklı kazaların potansiyel sonuçları acil durumlara dair düzenleme, önleme, yö­netme mevzuatları üzerinde çalışmalar yapmayı zorunlu kılmıştır. Doğru yanıt B’dir.

Afet yönetimi, afet öncesi dönemde afet tehlikesi bulunan bölgelerde muhtemel bir afe­te karşı hazırlık stratejilerinin geliştirilmesi ve uy­gulanması çalışmaları ve afet etkilerinin önlenmesi veya azaltılması amacıyla risk azaltma çalışmaları ile ilgili uzun vadeli ve geniş kapsamlı politikaların geliştirilmesi ve uygulamaya konulması çalışma­larının yönetilmesini de kapsamaktadır (Yılmaz, 2003). Mali açıdan sürdürülebilirliği de içeren bir afet yönetim sistemi aşağıdaki bileşenleri entegre etmelidir:

Doğru yanıt C’dir.

Afetlerin nedeni, doğa değil, plansız ve denetimsiz gelişmelerdir. Risk azaltma, bir maliyet değil, piş­manlık yaratmayacak yatırımlardır. Doğru yanıt D’dir.

Gerek Osmanlı gerekse Venedik kaynakların­da, önemli afet olaylarından sonra kriz yönetimi bağlamında maddi kayıplar dışında çok fazla bilgi yer almamakta, onarım veya yeniden inşa için mali yardım gereken ya da talep edilen konular dışında afetlerden etkilenen yerlerde, afetlerin sonuçlarına çok az değinilmiştir. Deprem hasarlarından söz eden belgelerin kayıt altına alınmasının nedeni, şoktan etkilenen yapıların onarımı ya da yeniden inşasının tam maliyetini değerlendirmek, onarım­ları yürütmekte izlenecek idari yolu belirlemek ve tahsis edilen paranın planlandığı gibi harcanmasını sağlamaktır. Ayrıntılı belgeler arasında kamu bina­larının onarımıyla ilgili kayıtlarda yapıların hasar durumlarının kaydedildiği ve gereken maliyet he­saplamalarının detaylı bir şekilde yer aldığı görül­müştür. Belgelerde genellikle tek tek binalardaki ve özellikle de askeri yapılardaki hasarın aktarıldığı; afet kayıpları-ölü ve yaralı sayılarının nadiren ve­rildiği tespit edilmiştir. Doğru yanıt A’dır.

Osmanlı Devleti tarafından 1895 yılında, Rasathane-i Amire’de yer sarsıntılarıyla ilgi­li bir bölümün kurulması afet politikaları açısından önemli bir gelişme olmuştur. Böylelikle “Doğu’da ve özellikle Osmanlı İmparatorluğunda gözlenen depremler” hakkında “bilimsel”, “nesnel” çalışmalar yapılmıştır. Doğru yanıt B’dir.

Ülkemizde gerçek anlamda doğal afet zararlarının azaltılmasına yönelik çalışmalar, 4623 sayılı Kanun’la başlamıştır. O yıllarda; Japonya (1924), Amerika Birleşik Devletleri (1933) ve İtalya (1940) dışında afet yönetimine yönelik özel kanuna sahip başka bir ülke bulunmamaktaydı. Nitekim bu kanun gereğince; Bayındırlık Bakanlığı ilgili üniversitelerle işbirliği yaparak, 1945 yılında Türkiye’nin ilk Deprem Bölgeleri Haritasını yayınlamıştır. Daha sonra 1945 yılından başlayarak ilgili kurumlarla işbirliği içerisinde 1947, 1963, 1972 ve 1996 yıllarında bakanlar kurulu kararı ile yeni deprem bölgeleri haritaları yürürlüğe girmiş­tir. Deprem bölgelerinde yapılacak yapılar için yönetmelikler ise 1947, 1949, 1953, 1961, 1968, 1975, 1996, 1997, 1998 ve 2007 yıllarında dünyadaki gelişmelere ve ülke ihtiyaçlarına bağlı olarak değiştirilerek yürürlüğe girmiştir. Doğru yanıt E’dir.