AFETLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 2

Kurtarıcı yanında yedek oksijen tüpü bulundurur, piknik tüpü kurtarıcının ihtiyacı olacak bir malzeme olmanın ötesinde tehlikelidir. Doğru cevap A'dır.

Tablo 4.1'e göre 5 gün sürer. Doğru cevap D'dir.

Degaj: Yeraltı maden ocaklarındaki ani gaz boşalması hâlidir. Genellikle grizulu kömür ocaklarında sıklıkla karşılaşılabilen bir olaydır

Oksijen Solunum Cihazı: Kurtarıcının havasız ve gazlı ortamda ihtiyacı olan oksijeni kapalı devre sistemiyle sağlayan solunum cihazıdır.

İnsan sağlığı açısından ele alındığında sekiz saatlik çalışma süresi içerisinde karbonmonoksit gazının maksimum maruziyet değeri %0,005 (50 ppm) olarak belirlenmiş olup geçmişte yaşanan maden yangınlarında ölümlerin büyük çoğunluğunun  karbonmonoksit zehirlenmelerinden meydana geldiği bilinmektedir. Yangının başlaması ile birlikte ocak havasında oluşan bu zehirli gaz konsantrasyonu kısa süre içerisinde artmaktadır

Günümüzde ve de tarih boyunca en fazla toplu ölümlü iş kazaları, yeraltı maden ocaklarında meydana gelmiştir. Bu kazaların da büyük çoğunluğu kömür ocaklarında meydana  gelmiştir. Buna örnek, 26 Nisan 1942 tarihinde Çin Halk Cumhuriyeti’nin Liaoning eyaleti Benzi kenti yakınındaki Honkeiko kömür madeninde meydana gelen metan ve kömür tozu patlamalarında bin beş yüz civarında madenci hayatını kaybetmiştir. Bu dehşetli afet, tarihte yaşanan en çok ölümlü kömür madeni kazası olarak kayıtlara geçmiştir.

Yaklaşık 140.000 kişinin istihdam edildiği madencilik sektöründe istatistiklere göre iş kazalarının ve meslek hastalıklarının en çok yaşandığı iş yerleri kömür ocaklarıdır. Ülkemizde meydana gelen maden kazalarında en fazla ölümlü iş kazalarının yeraltı linyit ve taş kömürü üretimi yapan ocaklarda yaşandığı görülmektedir. Birçok madencinin yaşamını yitirdiği bu kazalarda toplu ölüm oranları açısından birinci sırada grizu patlamaları, ikinci sırada ise maden yangınları yer almaktadır.
Ülkemizde son yıllarda bu tip kazalar, yakın zamanda, Soma ve Ermenek’te görülmüştür. Soma Kömür İşletmeleri AŞ tarafından işletilen kömür madeninde 13 Mayıs 2014’te bir patlama meydana gelmiş ve  bunun sonucu olarak madende yangın çıkmış ve dokuz yüz civarında madenci madende mahsur kalmıştır. Kazada 301 kişi hayatını kaybetmiş, 162 kişi ise yaralanmıştır. Bir diğer maden kazası ise, bu kazadan yaklaşık altı ay sonra Karaman ili
Ermenek ilçesinde Has Şekerler şirketine ait linyit madeninde meydana gelmiştir; bu kazada ise, madeni su basmış, sular altında mahsur kalan 18 madenci hayatını kaybetmiştir.

Dünyada gerçekleştirilen maden üretimi, yer üstü ve yeraltı madenciliği olmak üzere ikiye ayrılmakta-
dır. Her ne kadar yer üstü madenciliğinde iş kazaları ve meslek hastalıkları ile karşılaşılsa da iş  kazaları ve meslek hastalıkları, yeraltı madenciliğinde çok daha sık olarak yaşanmaktadır. Yeraltı maden iş yerlerinde sürekli karşılaşılabilen tehlike ve riskler açısından İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) üzerinde daha fazla durulması gerekmektedir. Söz konusu maden iş yerlerinde İSG bakımından dikkat edilmesi gereken hususlar;
• Maden gazları/Grizu patlamaları,
• Kömür tozu patlamaları,
• Havalandırma,
• Yangın,
• Tahkimat ve maden göçükleri,
• Toz ve tozun neden olduğu hastalıklar,
• Su baskını,
• Patlayıcı madde kullanımı, 

• Elektrik,
• Gürültü,
• Titreşim,
• Aydınlatma,
• Mekanizasyon ve makine kullanımı,
• Malzeme ve insan nakliyesi,
• Termal konfor,
şeklinde sıralanabilir.

Ülkemizde ilk tahlisiye istasyonu 1938 yılında Zonguldak’ta kurulmuştur. Uzun yıllar Türkiye Taş Kömürü Kurumu bünyesince gerçekleştirilen tahlisiyecilik faaliyetleri, son yıllarda yaşanan maden kazaları ve özellikle mevzuat ile getirilen yeni yaptırımlar ile kamu ve özel sektörde faaliyet gösteren birçok maden iş yerinde yaygınlaşmıştır.

19.09.2013 tarihli Maden İş yerlerinde İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmeliği EK I/ 14/1, 14.2, 14.3, 16.1, 16.2, 16.3’te; “İş yerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak, çalışanlar herhangi bir acil durumda nasıl davranmaları gerektiği konusunda eğitilirler. Kaçışın zor olduğu, zaman aldığı veya sağlığa zararlı havanın solunabileceği veya oluşabileceği yerlerde, temiz hava sağlayan taşınabilir solunum cihazları bulundurulur. Bu cihazlar en kısa sürede ve kolaylıkla ulaşılabilir ve kullanıma hazır şekilde muhafaza edilir. Yeraltı ve yer üstü maden iş yerlerinde arama, kurtarma ve tahliye ekiplerinin hızlı ve etkili bir şekilde müdahâle edebilmesi için uygun bir kurtarma  istasyonu kurulur. İlk yardım ekipmanları, çalışma şartlarının gerektirdiği her yerde bulundurulur ve yapılan işin özelliğine uygun olur.
İlk yardım ekipmanları, uygun bir şekilde işaretlenir ve kolay ulaşılabilir yerlerde bulundurulur. İş yerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre iş yerinde bir ya da daha fazla ilk yardım odası bulunur. Bu odalarda, kaza hâlinde yapılacak işleri belirten ilk yardım talimatı kolay  görülebilecek şekilde asılır. İlk yardım odaları yeterli ilk yardım malzeme ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve sedyeler kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur. Bu yerler Sağlık ve Güvenlik İşaretleri  yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir” denilmektedir

Tahlisiye ekipleri en az üç en fazla altı kişiden oluşmaktadır. Ekip başı, teknik eleman ya da nezaretçi, yardımcısı ise işçiden meydana gelmektedir. Ekip içerisinde ekip şefi, ekip şef yardımcısı ve kurtarıcılar bulunur. Ekip şefi ekibin başında, ekip şef yardımcısı ise ekibin sonunda durarak birlikte ekibin koordinasyonunu sağlarlar. Ekip üyelerinin haberleşmesi birtakım sesli ışıklı işaretlerle olur. Kurtarıcılar olaylara giderken tam tekmil cihaz ve teçhizatlarını kuşanıp kontrol ve testlerini yapmalıdırlar

İkinci tür verilen eğitim; Daha önce eğitim almış personele yılda en az bir kez verilen, bir gün (8 saat) geliştirme, ilerleme (tekrar) eğitimidir.  Kurtarma tekrarlama kurslarına katılanlar ve değerlendirme sonuçları belgelerine yazılır. İş yerine bildirilir.

Vücut kitle indeksi (BMI) = 18-32 arasında olmalıdır

Maden kazası arama kurtarma müdahalesinin başlıca unsurları şunlardır: 

Adli soruşturma, adli makamlarca gerçekleştirilecek bir eylem olup, arama kurtarma müdahalesi sırasında gerçekleştirilecek temel unsurlardan birisi değildir. Doğru cevap E'dir.

Tahlisiciye, yeraltı madenlerinde, ocak atmosferinin yoğun olarak zehirli ve boğucu gazlar ihtiva ettiği, yüksek sıcaklık ve tehlikeli durumların bulunduğu ortamlara, insan ve malzemeyi kurtarmak için görevlendirilmiş ve özel olarak eğitilmiş kişilerdir. Doğru cevap C'dir.

Degaj, yeraltı maden ocaklarındaki ani gaz boşalması hâlidir. Genellikle grizulu kömür ocaklarında sıklıkla karşılaşılabilen bir olaydır. Doğru cevap B'dir.

26 Nisan 1942 yılında Çin Halk Cumhuriyeti Liaoning eyaleti Benzi kenti yakınında bulunan Honkeiko kömür madeninde meydana gelen kazada 1500 civarında madenci hayatını kaybetmiş, bugüne kadar tarihte meydan gelen en ölümlü kömür madeni kazası olarak kayıtlara geçmiştir. Doğru cevap A'dır.

Ülkemizde ilk tahlisiye istasyonu 1938 yılında Zonguldak’ta faaliyetlerine başlamıştır. Doğru cevap C'dir.

Verilen tüm maddeler  maden iş yerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği  açısından önemli ve hassasiyet gerektiren konuların başında gelmektedir, bu konularda alınacak önlemlerle olası bir iş kazasındaki zararlar minimum düzeye indirgenebilir. Doğru cevap E'dir.