AFETLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 13

İtfaiyecilikte sıklıkla karşılaşılan mesleki hastalıklar aşağıda verilmiştir (İnce, 2015).

Kardiyovasküler Sistem

Solunum Sistemi Hastalıkları

Bel Fıtığı/Bel Ağrısı

İşitme ve Koku Kayıpları

İtfaiye çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği açısından asgari olarak;
• İtfaiyecinin Fiziksel ve Psikolojik Riskleri,
• İtfaiyeci Eğitimlerinde Güvenlik,
• İtfaiye İstasyonunda Güvenlik,
• Ekipman Kullanımı ve Bakımında Güvenlik,
• Kişisel Koruyucu Donanımlar,
• Olaya Gidiş Yolunda ve Müdahâlede Güvenlik,
• Olay Yerinde İtfaiyeci Güvenliği,

• Olay Yerinde Özel Tehlikeler,
• Tehlikeli Madde Olaylarına Müdahâlede Güvenlik, konularında mutlaka eğitimli olmaları gerekmektedir.

Eğitimin konuları genel hatlarıyla genel yangın bilgisi, mevzuat bilgisi, araç malzeme bilgisi, yangın öncesinde, yangın sırasında ve yangın sonrasında yapılacak işlemler, yöntemler ve davranışlar ve diğer konular olarak seçilmelidir (Türker, 2009)

New York itfaiye teşkilatının başlıca görev ve yetkileri;
• Yangınla mücadele,
• Hastane öncesi acil durum tıbbi bakımı,
• Arama ve kurtarma,
• Yapısal tahliye,
• Kimyasal, biyolojik, radyolojik, nükleer ve yüksek patlayıcı/tehlikeli maddeler can emniyeti,
• Kitlesel kirlenmeyi önleme çalışmaları,
• Kundakçılık ile ilgili soruşturmalar (sebep ve kaynak),
• Yangınları önlemeye yönelik kontroller şeklinde sıralanmıştır

soğutarak söndürme, havayı kesme,
yanıcı maddeyi ortadan kaldırma ve zincirleme reaksiyonu engelleme şeklinde dört söndürme yönteminden
biri veya birkaçı yangında uygulanabilmektedir.

Yangın söndürme için yanmayı oluşturan ve yangın üçgeni olarak bilinen oksijen, yanıcı madde ve ısı
unsurlarından en az bir tanesi saf dışı edilerek gerçekleştirilir.

ABD geçmiş yıllarda yapılan bir araştırmada, itfaiyeci ölümlerinin hemen hemen yarısının kalp krizi kaynaklı olduğu ortaya çıkmıştır. İtfaiyeciler arasında kalp krizine bağlı ölüm oranının, sıklıkla meydana gelen yanık ve dumana maruz kalmaya bağlı ölüm oranlarından daha yüksek çıkması düşündürücü bir sonuç değil midir?

2010 yılında Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık
Enstitüsünün (NIOSH) itfaiyeci ile kanser arasındaki potansiyel bağlantıyı daha iyi anlamak için yaptığı
çalışmada ilk bulguların belli kanser tiplerinin beklenme oranlarının, üç büyük Amerikan şehrindeki toplam
itfaiyeci nüfusunda, genel ABD nüfusuna oranla daha yüksek olduğu ileri sürüldü. Bulgular itfaiyecilerin genel
nüfusa oranla sindirim, ağız, solunum ve üriner sistem kanser riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koydu.

İtfaiyeci, meşguliyeti ne olursa olsun
ihbardan bir dakika sonra hareket eden aracın içinde olması gerekir, Dünya standartlarına göre en geç
beş dakika sonra yangın yerine varması ve hortum
sermesi gerekmektedir. İtfaiye araçlarının birinci derecede geçiş üstünlüğüne sahip olmasının en
önemli nedeni yangının büyüme hızıdır

İnsan vücudu ve solunum sistemi 65°C
sıcaklığa sınırlı bir süre, 120°C sıcaklığa 15 dakika,
143°C sıcaklığa beş dakika, 177°C sıcaklığa ise bir
dakika dayanabilir.

Su ile reaksiyona girerek yanıcı gaz üreten maddeler; Sodyum, Potasyum, Kalsiyum metalleri, bu
metallerin peroksitleri ve karpit gibi maddeler su ile temas ettiklerinde Hidrojen gazı açığa çıkar. Yanma
patlama şeklinde olur. Bu nedenle yangında bu maddelere kesinlikle su sıkılmamalıdır. Bu maddeler tamamen havasız ortamda saklanmalıdır.

İzmir İtfaiye Müdürlüğünün 2010 yılında yaptığı bir araştırmaya göre; itfaiyecilerin görev başındayken ölümüne sebep olan tehlike ve riskler sırasıyla aşağıda şu şekilde belirtilmiştir:
1. Enkaz çökmesi,
2. CO gazı zehirlenmeleri (solunum cihazını
doğru kullanmamak),
3. Meslek hastalıkları (uzun vadede kalp hastalıkları ve akciğer kanseri),
4. Cilt yanıkları (Genellikle uzaktan
müdahâlelerde değil de anlık aleve maruz
kalma durumlarında veya buhar yanıklarında meydana gelmektedir.),
5. Vücut sıcaklık artışının itfaiyeci tarafından
zamanında fark edilmemesi sonucu vücutta
su kaybı, kan basıncının artması, elektrolit
kaybı, bulanık görme, algıda zayıflık, şok ve
benzeri.

KBRN ve benzeri tehlikeli maddelerden etkilenen itfaiyeciyi olay yerinde temizleyecek, arındıracak imkân oluşturulmalıdır. Örneğin, mobil dekontaminasyon aracı kullanılabilir.

İş Sağlığı ve İşçi Güvenliği Tüzüğünün Beşinci Kısmı: “İşyerlerinde İş kazalarını Önlemek Üzere Alınacak Güvenlik Tedbirleri ve Bulundurulması Gereken Araçlar”
şeklindedir. İlk sırada ise, “İşyerlerinde Yangına Karşı Alınacak Güvenlik Tedbirleri” yer almıştır. Görüldüğü gibi bu tüzükte yangın tehlikesi en önemli
unsur olarak ele alınmıştır.

Yangın söndürme için yanmayı oluşturan ve yangın üçgeni olarak bilinen oksijen, yanıcı madde ve ısı unsurlarından en az bir tanesi saf dışı edilerek gerçekleştirilir. Buna göre; soğutarak söndürme, havayı kesme, yanıcı maddeyi ortadan kaldırma ve zincirleme reaksiyonu engelleme şeklinde dört söndürme yönteminden biri veya birkaçı yangında uygulanabilmektedir. Doğru cevap D'dir.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda bir acil durum birimi olarak itfaiyenin müdahâle faaliyetleri kapsam dışı olarak ifade edilmekte, bu durumda itfaiyecinin sağlık ve güvenliğinin istasyonda korunması ama çok daha tehlikeli işlemlerin yapıldığı müdahâle faaliyetlerinde korunmaması gibi yanlış anlaşılmalar söz konusu olmaktadır. Buna rağmen, Borçlar Kanunu’nun 417’nci maddesinde ise istisnasız her hâl ve şartta çalışanın sağlığının ve güvenliğinin korunması hükmü itfaiyecilerin ve diğer afet ve acil durum çalışanlarının müdahâle faaliyetleri İSG kapsamına alınmasının hukuki bir dayanağıdır.Doğru cevap B'dir.

Bilindiği gibi risk değerlendirme sürecinde ilk önce tehlikeler belirlenir. Daha sonra ise riskler ölçülür ve değerlendirilir. Kabul edilemez risklerden kabul edilebilir risklere doğru risk öncelik sıralaması yapılır. Bu önceliğe göre riskler ortadan kaldırılır; Bu mümkün değilse en aza indirilir; son olarak da kişisel koruyucularla korunma tedbirleri sağlanır. Doğru  cevap C'dir.

İtfaiye hizmetlerinde en kritik ve riskli faaliyetler ise olaylara müdahâle esnasında meydana gelmektedir. Bu olaylara müdahâle faaliyetleri içinde en riskli olanı ise tehlikeli madde olaylarına müdahâle faaliyetleridir. Doğru cevap B'dir.

Yangın yerindeki tehlikeler yanıcı madde özelliğine ve yangın çıkan ortamın şartlarına bağlı olarak değişebilmektedir. Ancak genel olarak tehlikeler; • Yangının Büyüme Hızı, • Yüksek Sıcaklık Tehlikesi, • Gazların Oluşturduğu Tehlikeler, • Patlama Tehlikesi, • Çökme Tehlikesi, • Elektrik Tehlikesi, • Kimyasal Tehlike şeklinde sıralanabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Zehirli gazlar tesir büyüklüklerine göre üç gruba ayrılırlar; • Boğucu Etki Yapan Zehirli Gazlar (1. Grup) • Tahriş Edici Zehirli Gazlar (2. Grup) • Kanı Zehirleyen, Sinir Sistemini Tahrip Eden Zehirli Gazlar (3. Grup) Doğru cevap A'dır.