AFETLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 14

Yangın yerinde itfaiyecinin solunumunu koruyacak itfaiyeci kendi kendine yeten solunum cihazı öncelikli ve olmazsa olmaz kişisel koruyucu ekipmandır. Solunum cihazı kuşanılmadan yangın yerine müdahâle yapılamaz. İtfaiyeci temel eğitiminde öncelikle İtfaiyeci Solunum Cihazı (SCBA) kullanabilme yeterliliğini sağlayan eğitim başarıyla tamamlanmalı ve bu eğitim üç yılda bir tekrarlanmalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

İtfaiyeci temel eğitiminde "harita ve adres bilgisi" mevzuat bilgisi konu başlığı altında değerlendirilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Tahriş edici maddeler arasında sıvılar deriye daha derinden nüfuz daha tehlikelidirler. Bunlar çoğunlukla kuvvetli asitler ve kuvvetli bazlardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Risk ve tehlikelerin tamamıyla ortadan kaldırılması mümkün olmadığı itfaiye hizmetleri en riskli meslekler içerisinde yer almaktadır. İtfaiye hizmetlerinde en kritik ve riskli faaliyetler ise olaylara müdahale esnasında meydana gelmektedir. Bu olaylara müdahale faaliyetleri içinde en riskli olanı ise tehlikeli madde olaylarına müdahale faaliyetleridir. Doğru cevap C seçeneğidir.

2006’da Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye İtfaiye Yönetmeliği’ne göre itfaiye teşkilatının bazı görevleri şu şekilde tanımlanmaktadır:

2006’da Resmi Gazete’de yayımlanan Belediye İtfaiye Yönetmeliği’ne göre itfaiye teşkilatının görevlerinden bazıları şu şekilde tanımlanmaktadır:

USFA 2008 verilerine göre faaliyet türlerine göre itfaiyeci ölüm yüzdeleri şu şekildedir:

Yangın %37

Diğer görevler % 26

Alarma gidiş gelişler % 18

Yangın dışı acil durumlar % 11

Eğitim % 8

Yangın yerindeki tehlikeler yanıcı madde özelliğine ve yangın çıkan ortamın
şartlarına bağlı olarak değişebilmektedir. Ancak genel olarak tehlikeler;
• Yangının Büyüme Hızı
• Yüksek Sıcaklık Tehlikesi
• Gazların Oluşturduğu Tehlikeler
• Patlama Tehlikesi
• Çökme Tehlikesi
• Elektrik Tehlikesi
• Kimyasal Tehlike
şeklinde sıralanabilmektedir.

Zehirli gazlar tesir büyüklüklerine göre üç gruba ayrılırlar;
• Boğucu Etki Yapan Zehirli Gazlar (karbondioksit, metan, etan, propan)
• Tahriş Edici Zehirli Gazlar (hidroklorik asit, nitrik asit, formik asit, amonyak, kostik)
• Kanı Zehirleyen, Sinir Sistemini Tahrip Eden Zehirli Gazlar (karbonmonoksit, hidrojen siyanür ve hidrojen sülfür)

İzmir İtfaiye Müdürlüğünün 2010 yılında yaptığı bir araştırmaya göre; itfaiyecilerin görev başındayken ölümüne sebep olan tehlike ve riskler sırasıyla aşağıda şu şekilde belirtilmiştir:
1. Enkaz çökmesi,
2. CO gazı zehirlenmeleri (solunum cihazını doğru kullanmamak),
3. Meslek hastalıkları (uzun vadede kalp hastalıkları ve akciğer kanseri),
4. Cilt yanıkları (Genellikle uzaktan müdahâlelerde değil de anlık aleve maruz
kalma durumlarında veya buhar yanıklarında meydana gelmektedir.)
5. Vücut sıcaklık artışının itfaiyeci tarafından zamanında fark edilmemesi sonucu vücutta su kaybı, kan basıncının artması, elektrolit kaybı, bulanık görme, algıda zayıflık, şok ve benzeri.

İtfaiyecilikte sıklıkla karşılaşılan mesleki hastalıklar şunlardır:

İtfaiye çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği açısından asgari olarak;
• İtfaiyecinin Fiziksel ve Psikolojik Riskleri,
• İtfaiyeci Eğitimlerinde Güvenlik,
• İtfaiye İstasyonunda Güvenlik,
• Ekipman Kullanımı ve Bakımında Güvenlik,
• Kişisel Koruyucu Donanımlar,
• Olaya Gidiş Yolunda ve Müdahalede Güvenlik,
• Olay Yerinde İtfaiyeci Güvenliği,
• Olay Yerinde Özel Tehlikeler,
• Tehlikeli Madde Olaylarına Müdahalede
Güvenlik konularında mutlaka eğitimli olmaları gerekmektedir.

Eğitimin konuları genel hatlarıyla genel yangın bilgisi, mevzuat bilgisi, araç malzeme bilgisi, yangın öncesinde, yangın sırasında ve yangın sonrasında yapılacak işlemler, yöntemler ve davranışlar ve diğer konulardır. Buna göre;  genel yangın bilgisi eğitimi şu konuları kapsamaktadır:

İtfaiye personelinin eğitim konuları genel hatlarıyla genel yangın bilgisi, mevzuat bilgisi, araç malzeme bilgisi, yangın öncesinde, yangın sırasında ve yangın sonrasında yapılacak işlemler, yöntemler ve davranışlar ve diğer konulardır. buna göre;

Soğutarak söndürme, havayı kesme, yanıcı maddeyi ortadan kaldırma ve zincirleme reaksiyonu engelleme şeklinde dört söndürme yönteminden biri veya birkaçı yangında uygulanabilmektedir.

Bunun için, bir itfaiyeci en az aşağıda verilen şartlara sahip olması gerekir (İnce, 2016);
1) İtfaiyeci öncelikle fiziksel ve sağlık açısından bu mesleğe elverişli şartlara sahip olarak seçilmelidir.
2) İtfaiyecilere iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilmelidir.
3) İtfaiyeci mesleğe başlamadan önce mesleki yeterliliği sağlayacak İtfaiyeci Temel Eğitimini başarıyla tamamlamalıdır. Örnek olarak İtfaiyeci Solunum Cihazı (SCBA) kullanabilme yeterliliği eğitimini başarıyla tamamlamalı ve bu eğitim en az üç yılda bir tekrarlanmalıdır.
4) İtfaiyeci kullanacağı araç ve ekipman için yeterli eğitimi başarıyla tamamlamalıdır. Bu konudaki mesleki yeterlilik eğitimlerini başarıyla geçmeleri gerekir.

5) İtfaiyecilerin tüm faaliyetleri için risk değerlendirmeleri yapılarak, çalışanların güvenliği ve sağlığı azami ölçülerde temin edilmelidir. Olaya müdahâle faaliyetleri için yapılacak risk değerlendirmesi sürekli güncellenen dinamik risk değerlendirmesi şeklinde olmalıdır.
6) İtfaiyecilere gerekli kişisel koruyucu donanımlar temin edilmeli, itfaiyeciler de bunları hassasiyetle kullanmalıdır. Örnek olarak tehlikeli madde olaylarına müdahâle edeceklerin buna uygun kişisel koruyucu donanımları temin edilmeli ve kullandırılmalıdır.

7) KBRN ve benzeri tehlikeli maddelerden etkilenen itfaiyeciyi olay yerinde temizleyecek, arındıracak imkân oluşturulmalıdır. Örneğin, mobil dekontaminasyon aracı kullanılabilir 
8) Ayrıca yapılacak değişik özellikteki tehlikeli iş ve kullanılacak özel tehlikeli donanım ve araç için gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilmelidir.

Kontrol dışına çıkan yanmalar sonucu oluşan yangınların durdurulması işlemine söndürme denir

Yangında; kimin nerede, nasıl görevlendirildiği, yangının başlangıcı ve kaynağı, büyüklüğü itfaiyecilik mesleğinin başlıca risk kaynaklarıdır

Belediye ve Özel İdare Çalışanları Birliği Sendikası’nın (Bem-Bir-Sen) itfaiye çalışanlarına yönelik yaptığı araştırmaya göre riski yüksek meslek grupları arasında yer alan itfaiyecilik mesleğinde ölümlerin yangından değil, daha çok kalp krizi ve kanserden meydana geldiği ifade edilmiştir.

Yangın yerindeki tehlikeler yanıcı madde özelliğine ve yangın çıkan ortamın şartlarına bağlı olarak değişebilmektedir (Türker, 2009). Ancak genel olarak tehlikeler;
• Yangının Büyüme Hızı,
• Yüksek Sıcaklık Tehlikesi,
• Gazların Oluşturduğu Tehlikeler,
• Patlama Tehlikesi,
• Çökme Tehlikesi,
• Elektrik Tehlikesi,
• Kimyasal Tehlike şeklinde sıralanabilmektedir.