AİLE EĞİTİMİ

CGE209U-Y

CGE209U-Y

Buna göre insanlık tarihi kabaca avcı ve toplayıcı toplum; tarım toplumu, sanayi toplumu ve son olarak günümüzün bilgi toplumunu da niteleyen sanayi sonrası toplum şeklinde dört temel dönemi içermektedir (Köse, 2012).

Bu yaşam biçiminde erkeklerin savaşçılığı, kadınların ise toplayıcı rolü öne çıkmakla birlikte kadının doğurganlığının toplumda kadına saygınlık getirdiği ve kadınlar ve erkeklerin eşit statüde olduğu iddia edilmektedir. Özel mülkiyet kavramının gelişmediği bu topluluklarda cinsiyete dayalı işbölümü ile elde edilen yiyecekler eşit paylaşılmıştır. İşbölümü, paylaşım ve ortak mülkiyet bu toplumlarda cinsiyetler arası ilişkilerin de eşitlikçi olması sonucunu doğurmuştur.

Örneğin, Giddens (2008) tarım toplumunu temel olarak tahıl yetiştiren gruplar olarak tanımlarken, kır toplumunu yaşanılan çevreye bağlı olarak sığır, koyun, keçi, deve ya da at gibi evcil hayvan yetiştiren gruplar şeklinde tanımlamaktadır.

Beyaz yakalılar zihin emeği harcayarak çalışan, üniversite mezunu, vasıflı ofis işçileridir.

Anthony Giddens (2008) da aile ile ilgili günümüzdeki gelişmeleri şöyle özetlemektedir (s.252):
• Akraba topluluklarının aile üzerindeki etkileri azalmaktadır.
• Eş seçiminde özgürlük eğilimi artarken
düzenlenmiş (görücü usulü gibi) evlilikler azalmaktadır.
• Kadınların aile içinde karar verme ve evliliği başlatma konusunda hakları tanınmaya başlamıştır.
• Çocukların haklarının genişletilmesi yönünde bir eğilim vardır.
• Cinsel özgürlükler ve eşcinsel birlikteliklerin toplumca kabulü artmıştır.

Bu aile tipinde, evden evlenerek ayrılmış çocuklar ebeveynlerinin yanına taşınarak veya kendi hanelerinde yaşarken hem yaşlanmış ebeveynlerinin hem de kendi çocuklarının bakımından sorumlu olmaktadır. Bu aile bireyleri yaşlı ebeveynleri ile kendi çocuklarının sorumlulukları arasında çift yönlü sıkıştığı için sandviç aile yapısı tanımı yapılmaktadır.

Çekirdek aile içinde yeni evli çift kendi ailelerinden bağımsız bir hane kuruyorsa buna neolokal yerleşim denilmektedir.

Poligami (çokeşlilik) kişilerin eş zamanlı olarak birden fazla eşle evli olmasıdır ve çok yaygın değildir.

Yapısal işlevsel kuram toplumu yaşayan bir organizma gibi ele alır ve toplumda sürekliliğin sağlanmasında çeşitli toplumsal kurumların işleyişine dikkat çeker.

Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü’nün (ASAGEM) 2010 yılında hazırlamış olduğu
rapora göre en çok göç alan bölgelerimiz sırasıyla, Doğu Marmara, İstanbul, Batı Anadolu, Ege, Batı
Marmara, Akdeniz ve Doğu Karadeniz’dir. En çok göç veren bölgeler sırasıyla, Güneydoğu Anadolu,
Ortadoğu Anadolu, Kuzeydoğu Anadolu, Orta Anadolu, Batı Karadeniz’dir (s.8-9).

Avcı ve toplayıcı toplumlarda kadın ve erkek eşit statüdedir, çok eşlilik söz konusudur ve herkes istediği kişi ile cinsel birliktelik yaşayabilir.Bu toplumlarda soy anneye göre belirlenir. Ancak özel mülkiyet anlayışının gelişmesi tarım toplumlarında olmuştur.

Evlilik ve çocuk yapma yaşının yükselmesi, üreme ve gen teknolojilerinin gelişmesi, daha az sayıda çocuk sahibi olma ve nüfusun yaşlanması sanayi sonrası toplumda aile kurumunu etkileyen önemli faktörlerdir. Ancak sınıf ayrılıkları burjuva ve işçi sınıfının var olduğu sanayi toplumunda söz konusu olmuştur.

Geniş ailede yeni evli çift, kadının annesinin akrabaları ile kalıyorsa buna matrilokal yerleşim; erkeğin babasının akrabaları ile yaşıyorsa buna patrilokal yerleşim denilmektedir.

Sandviç aile tipinde, evden evlenerek ayrılmış çocuklar ebeveynlerinin yanına taşınarak veya kendi hanelerinde yaşarken hem yaşlanmış ebeveynlerinin hem de kendi çocuklarının bakımından sorumlu olmaktadır. Bu aile bireyleri yaşlı ebeveynleri ile kendi çocuklarının sorumlulukları arasında çift yönlü sıkıştığı için sandviç aile yapısı tanımı yapılmaktadır.

Taygeldi evlilik türünde ise karşı cinsten çocukları olan dul kadın ve erkeğin kendilerinin evlenerek çocuklarını da evlendirmeleri söz konusudur. Bu tipte önce çocukların, daha sonra ise dul kadın ve erkeğin evlenmesi beklenmektedir.

Aileyi açıklayan mikro düzey kuramlar aile içi dinamiklere odaklanır. Sembolik etkileşimci kuram, gelişimsel kuram, sosyal mübadele kuramı ve aile sistemler kuramı mikro düzey kuramlardır.  Makro düzey kuramlar ise aileyi diğer kurumlarla ilişkisine göre açıklar. Ekolojik kuram, feminist kuram, çatışma kuramı ve yapısal işlevci kuram makro düzey kuramlardır.

Ekolojik kuram ailenin yaşadığı fiziksel, kültürel, sosyal ve ekonomik çevreden nasıl etkilendiğine ve çevreyi nasıl etkilediğine odaklanmaktadır. Diğer bir ifadeyle, bu kuramın temsilcileri ailenin çevresini anlamadan aileyi anlamanın, güçlendirmenin
ve sorunlarına müdahale etmenin mümkün olmayacağını savunur.

Sosyal mübadele kuramı bireylerin ilişkilerinde fayda-maliyet temelli davranışlarda bulunduğuna ve ödülleri artırmaya yönelik hareket ettiklerine dikkat çeker. Bu kuramın temel kavramları ödüller, eşitlik, fayda-maliyet ve kaynaklardır.