AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ - Deneme Sınavı - 6

Karar verme düzeyinde okulda alınan kararlara yönelik ailelerin düşüncelerinin belirlenmesine ilişkin ailelerle iletişim sağlamanın üzerinde durulmaktadır.

Toplumla işbirliği düzeyinde toplum sağlığı, kültürü ve sosyal hizmetler konusunda aileyi ve çocuğu bilgilendirmek üzere okulun, ailelerin ve çocukların bu tür etkinliklere katılımlarını sağlamaya yönelik destek sunulmaktadır.

İletişim düzeyinde katılımda okul ile ev arasında çocuğun gelişimine ilişkin bilgilendirici notlar gönderilmesi üzerinde durulmaktadır.

Çocuklarının eğitim süreçlerine ailelerin aktif katılım sağlamalarının, çocuklarının eğitim ve gelişim düzeylerinin artması arasında kuvvetli bir ilişki olduğu belirtilmektedir. Ailelerden çocuklarının eğitim süreçlerine aktif katılım sağlayarak bu konuda savunucu olmaları beklenmektedir. Ailelere yönelik bu beklentiler de bazı gerekçelere dayandırılmaktadır. Bu gerekçeler arasında (a) çocuklarına ilişkin sosyal ve yasal sorumluluğun aileye verilmiş olması, (b) ailelerin çocuklarının refahına ilişkin sağladıkları duygusal yatırımların profesyonellerin sundukları duygusal yatırımların çok ötesinde bir öneme ve sorumluluğa sahip olmaları, (c) ailelerin çocuklarının hayatlarında personellere göre daha sabit bir yere sahip olmaları, (d) ailelerin okul sistemine ilişkin ilk elden ve doğrudan deneyimlere sahip olmaları nedeniyle bu konuya yönelik daha ikna edici, samimi savunucular olabilmeleri, (e) ailelerin personellere kıyasla sistemle ilgili eleştiri yaparken daha özgür olmaları yer almaktadır.

Anne-babaların aile eğitim sürecine katılımlarını sağlayabilmek için uzmanların ailelere sunacağı eğitimlerin çocuk ve ailesi için günlük hayatta gereksinim duyulan işlevsel becerilere yönelik konular arasından seçilmesi gerekmektedir. Engelli bireyin bağımsız ve güvenilir bir biçimde karşıdan karşıya geçmesine yönelik bir amaç belirlenmiş olsun. Yaşı ve özellikleri itibarıyla bağımsız olarak bir yerden bir yere gitmesi beklenen bir birey için bu beceri işlevsel bir beceridir.

Sosyal güvencesi olmayan çocuklar içinse sağlık hizmetleri genel sağlık hizmetleri kapsamında sağlanmaktadır. Temel bakım hizmetlerine yönelik haklara baktığımızda, ailesi ekonomik yoksunluk içinde olan ve bakıma muhtaç engelli çocuklara
evlerinde veya kurumlarda bakım hizmeti verilebilmektedir.

Çocuğun tanı almasına ilişkin ailenin hastanelerin ilgili bölümlerine başvurmaları gerekmektedir. Hastane sürecinin ardından ise aile hastaneden aldığı belgelerle birlikte Rehberlik ve Araştırma Merkezlerine başvurmakta ve bu sürecin ardından da çocuğun uygun olan bir eğitim kurumuna yönlendirilmesi gerekmektedir.

Engelli çocuğa sahip aileler için kendilerine katkı sunacak bir diğer grup da yakın akrabalardır. Yakın akrabalar bu süreçte sunabilecekleri pek çok destekle ailenin hayatını kolaylaştırabilirler. Çünkü yakın akrabalar genellikle engelli çocuklarla nasıl iletişim kuracaklarını bilemezler ya da çocuklara karşı daha toleranslı olduklarından çocuk için anne-babası tarafından belirlenmiş kuralları tutarlı olarak uygulamaktan kaçınabilirler. Bu durumda anne-baba çocuklarının engelinin türüne ve çocuklarıyla nasıl iletişim kurmaları gerektiğine ilişkin yakın akrabalara bilgi vermelidir. Yakın akrabalara, komşulara ve toplumsal ortamlarda bazı bireylere çocuklarına ilişkin bilgi vermek de ailenin sahip olduğu ek sorumluluklardan biridir.

Öğretmenler
çocuklara yönelik olarak farklı toplumsal ortamlara geziler planlayabilirler. Örneğin öğretmenlerin
postaneye bir gezi düzenlediğini varsayalım. Bu
geziden önce öğretmenler böyle bir ortama girildiğinde eğer sıra varsa sırada beklenmesi gerektiğini,
sonrasında gişedeki memura “merhaba” denilerek
yapılmasını istediğimiz işlemi söylememiz gerektiğini, ardından para vermemiz ve son olarak da para
üstünü alarak “teşekkür ederim” diyerek oradan
ayrılmamız gerektiğini öncesinde çocuklara öğretmektedirler. Eğer çocuk “sıraya girme” becerisine
sahip değilse postaneye mektup göndermeye gitmeden önce, öncelikli olarak önkoşul bir beceri
olan “sıraya girme” becerisinin çocuğa öğretilmesi gerekecektir. Çocuklarına öğretilmekte olan bu
becerilere ilişkin öğretmenlerden ayrıntılı bilgiler
almak, anne ve babaların bu süreçteki bir diğer
sorumluluğudur. Çocuğun kendisine öğretilen bir
beceriyi farklı ortamlarda, farklı kişilerle ve farklı
zamanlarda da gerçekleştirilebilmesi gerekmektedir. Öğretmenden bu konuda bilgi alan ve bu becerilerin öğretimi konusunda neler yapabileceğini
öğrenen anne ve babalar çocuklarına yeni beceriler
öğretebilecekleri gibi öğretmenlerin öğretmiş oldukları becerileri de çocuklarının genellemelerine
yardımcı olma fırsatını elde ederler. Örneğin anne
ve baba, öğretmenle konuşarak çocuklarına uyanınca diğer aile bireylerine “günaydın” deme becerisini öğretebilirler. Bununla birlikte postaneye
giden çocuklarının edindikleri bu beceriyi tiyatro
bileti alırken de sergilemelerine yönelik çalışmalar
yapabilirler.

İnformal destek kaynakları: Aile, akraba, komşu, arkadaş gibi çevrede bulunan
ve herhangi bir biçimde destek olan bireylerdir. Eşler
arasındaki uyum problemleri, evlilik yaşantısında var olan sorunlar, bireyin sosyal
destek kaynaklarının azalmasına yönelik sorunlar informal destek kaynakları ile ilgilidir. Diğer seçeneklerde verilenler belediyeler tarafından sunulan sosyal destek hizmetleri olduğu için doğru cevap C seçeneğidir.

Engellilerin ve ailelerinin engel ile ilgili duygularından söz etmesini sağlamak,

Engellilerin eksiklikleri, yetersizlikleri yerine, başarıları ve yeterlilikleri üzerinde odaklanarak onları güçlendirmek,

Engellilerin ve ailelerinin engeli kabullenmeleri için çaba göstermek duygusal sosyal desteğe,

Engellilere ve ailelerine engelin psiko sosyal boyutları hakkında bilgi vermek, bilgisel sosyal desteğe girer.

Yoksul engellilerin yasaların sağladığı haklardan yararlanmaları için girişimde bulunmak ise araçsal sosyal desteğe girer bu yüzden doğru cevap D seçeneğidir.

Sosyal hizmet uzmanları, engelli ve aileleri ile
destek grupları, etkileşim grupları, eğitici gruplar
ve toplumsallaşma grupları oluşturarak engelli birey ve ailelerine yardım etmektedir. Bunlar dört farklı gruptan oluştuğu için cevap C seçeneğidir.

Hastalık ya da engellilik sonucu olaşan stres ve sosyal izolasyonu azaltmak, Engel ile başedebilme kapasitesini artırmak destek gruplarının amaçları arasındadır.Her bireyin duygularının farkına varması ve bu duygularının birbirleri üzerindeki etkilerini görmesi etkileşim gruplarında amaçlanır.Bireylere belli bilgi ve becerileri kazandırmak eğitici gruplarda, Bireylerde kabul edilebilir tutum ve davranışlar geliştirmek ise toplumsallaşma gruplarında hedeflenir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Otizmli Çocuklar Farkındalık Derneği (OFDER)in kuruluş amacı, otizmi tanıtmak
ve tanımak amacıyla çalışmalar yaparak bu tür bilmsel çalışamalara destek vermek, otistik bireyler ve aileleri ile iletişim kurarak erken tanı ve eğitim konularında aileleri yönlendirmek, otizmli
birey ve ailelerinin yargısız bir şekilde şimdiki ana odaklanabilmelerini sağalayarak yaşam kalitelerini artırmak, otistik bireylerin farkındalığı kazanmalarına yardımcı olmak ve bağımsız olarak
toplumsal yaşama katılmalarının önündeki engelleri ortadan kaldırmak, sosyal güvencelerinin
sağlandığı bir hayatın gerçekleştirilmesine katkıda bulunmaktır. E seçeneğinde yer alan Meslek edindirme, bağımsız yaşam ve  sosyal yaşam imkânlarını desteklemek ve geliştirmek OFDER in değil,Tohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfının amaçları arasındadır. Bu nedenle cevap E dir.

Ataerkil geniş aile: Aile başkanı ve karısıyla evli oğulları, gelinleri veya evli oğul ve diğer bekâr çocukları ya da tek bir evli oğul, gelin ve torunların birlikte oturduğu aile tipidir.
Geçici geniş aile: Aile başkanının kendi ana babası bekâr kardeşleri, karısının bu tür yakınları ya da her
ikisinin diğer akrabalarının bulunduğu aile tipidir.
Parçalanmış aile: Ölüm, boşanma, ayrı yaşama gibi nedenlerle karı ve kocadan birinin ya da her ikisinin bulunmadığı aile tipidir.
Tek ebeveynli aile: Çocuklarla birlikte sadece anne ya da babanın bulunduğu aile tipidir.

Ailenin engele uyum süreci oldukça yıpratıcı ve zorlu bir süreçtir. Her aile bu süreçten kendine özgü
olması nedeniyle farklı şekillerde etkilenerek geçmektedir. Çocuğun gelişimine göre ailenin geçirdiği farklı
aşamalar vardır. Bunlar imgeleme, bakım, otorite, rehberlik, bağlılık ve ayrılış olarak altı aşamada incelenebilir 
• Hamilelikten çocuğun doğumuna kadar olan dönem imgeleme,
• Çocuk ile aile bireyleri arasında bağlanmanın gerçekleştiği dönem bakım,
• Çocuğun toplum kurallarını anlaması için ailenin çocuğa yardımcı olduğu dönem otorite,
• Çocuğun toplumsal gerçekliği anlaması için ailenin yardım ettiği ve okul öncesinden ergenliğe
kadar devam eden dönem rehberlik,
• Ailenin ve çocuğun karşılıklı olarak yapılandırdıkları karşılıklı bağlılık,
• Çocuğun kendi başına yaşamaya başlamaya hazır olduğu dönem ayrılıştır

Ontojenik Sistem: Bireyin psikolojik yeterliliklerini içeren sistemdir.
Mikrosistem: Ontojenik sistemi kapsayan ve aile üyeleri arasındaki etkileşimin doğasını içeren sistemdir.
Ekosistem: Mikrosistemi kapsayan ve uyumu kolaylaştırmak için kullanılabilir sosyal destekleri ve durağan çevreyi içeren sistemdir. 

Mezosistem: Ekosistemi kapsayan ve bireysel işlevlerin içerisinde gerçekleştirildiği iki ya da ikiden fazla ortamı kapsayan sistemdir.
Makrosistem: Bütün sistemleri kapsayan ve modern aile hayatını çevreleyen kültürel inançları, değerleri ve tutumları içeren sistemdir.

Üçüncü Aşama
Pazarlık aşamasında yetersizliğin bir şekilde ortadan kalkacağına inanır. Buna inanmaya iten etkenlerden biri “neden biz/ben” sorusuna aradıkları yanıtlardır. Diğeri ise içinde bulunduğu kültürün, inandığı dinîn ve toplumun özellikleridir. Aile bu etkenlerin gereklerini yerine getirerek engeli ortadan kaldırabileceğine inanır. Bu amaç doğrultusunda doktorlar, uzmanlar, doğaüstü güçlere sahip kişiler ve hatta Tanrı ile pazarlığa girişir. Bu aşamada aile engel hakkında birçok bilgiye ulaşmıştır

Birinci Aşama
Şok, inanmama ve yadsıma (inkar) aşaması, engelli çocuğu olduğunu öğrenen ailelerde sıklıkla ilk görülen tepkilerdir. Aile engelli çocuğa sahip olduğunu öğrenince şok yaşar. Beklenmeyen bir durum olduğundan aşırı üzüntü ve çaresizlik hisseder. Bu duygulara ek olarak suçluluk ve utanç duygusu da görülebilir. Aileler, bu aşamada çocuklarının engelli olduğunu kabul etmek istemezler. Teşhisin yanlış konulmuş olabileceğini düşünerek gerçekleri inkâr ederler.

İstanbul Maltepe İlçe Belediyesi tarafından, 10-16 Mayıs günleri arasında Sakatlar
Haftası dolayısıyla düzenlenen piknikte,
Başıbüyük ormanları piknik alanında, Girne Mahallesinde Maltepe Belediyesi’ne ait
Sevgi Çiçekleri Özel Engelliler Merkezinde eğitim gören engelli çocuk ve gençlerle,
Maltepe’de ikamet eden 450 engelli çocuk
ve aileleri eğlenmiştir.