AİLE VE ÇOCUKLA SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 18

Aile sistemi kuramlarının ilki, kronolojik olarak- yaşantısal aile danışmanlığı kuramıdır. Yaklaşımı geliştiren kişi bir sosyal hizmet uzmanı olan Virginia Satir’dir.

Satir’in yaşantısal aile danışmanlığının temel unsuru kendilik değeridir.

Katılma ve uyum sağlama (dahil etme)

• Canlandırma • Yapısal harita çıkarma

• Etkileşimlere odaklanma ve bunları değiştirme • Sınır çizme • Dengeleri değiştirme

• Kısır varsayımları sorgulama

Bowen’a göre, insan ilişkilerini, yaşamın karşı denge kuran iki gücü yönetir: Bireysellik ve birliktelik.

Yaşlar, evlenme tarihleri, ölümler ve coğrafi konumlar genogramda yer alır. Kareler erkekleri, daireler kadınları temsil eder ve bu şekillerin içinde kişilerin yaşları yer alır.

Örneğin eğer kuzeniniz Mehmet’ten kesinlikle nefret ediyorsanız, genogramda sizinle onun arasına bir zikzak çizilmektedir.

Stratejik yaklaşımda önemli bir bileşen ‘aile hiyerarşisi’ olarak bilinir.

Müdahale sürecinin, sosyalleşme, soruna odaklanma, etkileşime girme, amaç oluşturma ve yapılacakları belirleme olmak üzere dört aşaması vardır.

Birincisi, aileyi aile üyelerinden birinin fikrine dayanarak onun duygu ve hayallerine göre tanımlamaktır. Bu tanım daha çok psikiyatride kullanılır. Bu tanımlama biçimine konu olan aile üyesinin duygu, algı ve beklentileri aile üyeliğini tanımlamaya yardımcı olur. İkincisi ise aileyi, nükleer ve geniş yönüyle sosyal bir kurum olarak ele almadır. Burada özel bir aileden değil geniş ve kültürel olarak tanımlanan bir aileden söz edilmektedir. Bu tanımlama biçimi Sosyoloji ve Sosyal Psikoloji tarafından kullanılır. Örneğin Sosyoloji Sözlüğü’nde aile, “Nüfusu yenileme, milli kültürü taşıma, çocukları sosyalleştirme, ferdi yalnızlaştırmama, ekonomik, biyolojik ve psikolojik tatmin işlevlerinin yerine getirildiği bir sosyal kurum” (Erkal ve Baloğlu, 1997) olarak tanımlanmıştır. Le Play’e göre fizikçi için atom, biyolog için hücre ne ise sosyolog için de aile odur (Pembecioğlu, 2006, s. 9). Horkheimer ise aileyi birey ve toplumu birbirine bağlayan en önemli araç olarak görür (Bulut, 2010, s. 13). Üçüncü tanımlamada ise aile küçük bir grup olarak ele alınır ve küçük grup davranışının ele alındığı Sosyal Psikoloji tarafından incelenir. Dördüncü tanımda ise aile, toplumun değerleri ile sınırlı bir grup olarak ele alınır. DPT “Türk Aile Yapısı Özel İhtisas Komisyonu” tarafından verilen aile tanımına göre aile; kan bağlılığı, evlilik ve diğer yasal yollardan, aralarında akrabalık ilişkisi bulunan ve çoğunlukla aynı evde yaşayan bireylerden oluşan; birey cinsel, psikolojik, sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarının karşılandığı, topluma uyum ve katılımlarının sağlandığı ve düzenlendiği temel bir toplumsal birimdir. Doğru cevap E'dir.

Aile genel olarak “Evlilik, soy ya da evlat edinme yoluyla bir araya gelip ortak bir evde yaşayan insan grubu” şeklinde tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

Aile şekillenmiş sosyal yapıların en küçüğüdür. Doğru cevap E'dir.

Ailenin işlevleri en genel anlamda;

Biyolojik (üreme, cinsellik ve neslin devamı gibi)

Sosyal (statü sağlamak, çocukların eğitimini planlamak, eğitim vermek, boş zaman

faaliyetlerini gerçekleştirmek gibi)

Psikolojik (aile üyelerinin birbirini koruması ve karşılıklı sevgi ortamı yaratmak gibi)

Ekonomik (ekonomik ihtiyaçları karşılamak, çalışma gibi) olarak özetlenebilir. Doğru cevap B'dir.

Sistem yaklaşımına göre, ailenin yerine getirmesi gereken görevler şöyle sıralanabilir: Kimlik görevlerini yönlendirme, sınırları düzenleme, ailenin duygusal atmosferini yönetme, aile yapısında meydana gelen değişimi yönetme. Doğru cevap E'dir.

Collins, Jordan ve Coleman göre ailelere yönelik bazı inanç ve kanıları şöyle sıralamaktadır:

İşlevlerini yerine getirebilen (işlevsel) sağlıklı ailenin özellikleri şöyle özetlenebilir:

Büyük (Geleneksel) Aile Çoğunlukla kırsal  kesimde yaşayan,  ekonomik ve kültürel değerlerle şekillenen, akrabalık ilişkileri oldukça güçlü olup üye sayısı açısından da kalabalık olan aile biçimdir.

Birleşik/Bütünleşik aile: Evlenen tüm oğulların eş ve çocuklarıyla baba evinde birlikte yaşamaları ile oluşan aile biçimine denir. Doğru cevap B'dir.

Söz konusu kuramsal yaklaşımlar aşağıdadır:

• Yaşantısal aile danışmanlığı (Virginia Satir)

• Yapısal aile danışmanlığı (Salvador Minuchin)

• Bowen aile danışmanlığı (Murray Bowen)

• Stratejik aile danışmanlığı (Jay Haley)

Yanıt B. dir.

Yanıt E: Yaşantısal aile danışmanlığını dört unsuru bakımdan özetlememiz mümkündür: • İçtenlik ve kabul, • Güçlü yaşantısal şimdi ve burada teknikleri, • Profesyonelin keşfetme çabası, • Profesyonelin rahat ve insancıl yapısı.

Bireyler stresli olduklarında iletişimlerinde genellikle dört problemli örüntüden birine başvururlar: Bunlar yatıştırma, suçlama, hesap yapma ve dağıtma olarak gruplandırılmıştır. Yanıt E.