ANADOLU ARKEOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 3

Roma imparatorluk çağında Anadolu şehirlerine eklenen önemli bir yapı formu Nymphaion’lardır. Daha önceki dönemlerde sade çeşme yapıları şehirlerde olmakla beraber Roma İmparatorluk çağında bu yapı tipi anıtsal bir forma bürünmüş ve pek çok kentte Roma imparatorlarının gücünü sembolize eden bir hâle gelmiştir.

Roma mimarisinde suyun arazideki eğimleri ve çukur yerleri aşması için inşa edilen kemerler üzerinde yükselen su köprülerine Aquadukt adı verilmektedir. Suyun şehirlere uzak mesafelerden taşınabilmesi için kaynaktan gelen su çok düşük bir eğimle su yollarına verilmiş, bu su yollarının ova ve vadi gibi derin noktaları aşabilmesi için su kemerleri inşa edilmiştir.

Pek çok değişik pagan tanrısının kültleri ve dolayısıyla özelliklerinin birleştirilmesi ile ortaya çıkan karışık kültlere Synkretik adı verilir.

Mahkeme ve borsa binası olarak kullanılmış olan, kalabalık insan kitlelerini içerisine alabilen yeni yapı türü basilikadır. Bu yapı tipinin mimari formu Geç Roma Döneminden itibaren ilk Hıristiyan kiliseleri için de model olarak kullanılmıştır.

Aeneas, Batı Anadolu’daki Troia Savaşının kaybedilmesinden sonra, yıkımdan kurtulabilen Troialı kahramandır. Efsanesi Romalı yazar Vergilius tarafından Aeneas adıyla kaleme alınmıştır.Bu efsanede Troia savaşından kurtulanları yöneten Aeneas, pek çok maceradan sonra İtalya’ya ulaşmıştır. 

MÖ 133 yılında Perga mon Krallığı’nın son kralı III. Attalos öldüğünde, krallığını vasiyet yoluyla Roma devletine bıraktı. Böylece Batı Anadolu’da ilk defa toprak elde eden Romalılar burada “Asia Eyaletini” kurdular.

Deliktaş Köyü, Kumluca, Antalya Olympos’ta yer almaktadır.

MÖ 44 yılında, Roma’yı en yüksek yetkilerle yönetmekte olan ve diktatör ilan edilmiş olan Julius Caesar’dır.

Brutus’un Anadolu’da bastırdığı bir sikke üzerinde ön yüzde Lykia’daki Patara’nın Apollonu, arka yüzde de komutanın Lykia’daki zaferlerini (Ksanthos’un ve Andriake’nin zorla ele geçirilmesi) simgeleyen zafer anıtı ve esir edilmiş Lykialılar görülmektedir.

Colonia Julia Germe (Yürme Köyü- Eskişehir) ‘den oluşmaktadır.

Dönemler ve tarihleri şu şekildedir: Flaviuslar Dönemi (MS 69-96), Antoninuslar Dönemi (MS 98-193), Severuslar Dönemi (MS 193-235), Asker İmparatorlar Dönemi (MS 235-284), Tetrarşi Dönemi (MS 284-324), Constantinuslar Dönemi (MS 324-363).

Flaviuslar hanedanının son üyesi İmparator Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesinden sonra, saygın bir senatör olan Nerva (MS 96-98) tahta geçmiştir.

Asker İmparatorlar Döneminde Roma İmparatorluğunu etkileyen önemli olaylar; iç savaşlar, Sasani saldırıları, veba salgını gibi olumsuz olay olmuştur. Ekonomide reform girişimleri ise başarılı olmamıştır.

Octavianus, M. Antonius’un Roma’nın doğu eyaletlerini Kleopatra’ya vereceğini bahane ederek savaş açtı. MÖ 31 yılında Actium’da yapılan deniz savaşını kazanan Octavianus, M. Antonius ve Kleopatra’yı Mısır’a kadar kovaladı. M. Antonius ve Kleopatra intihar ettiler. Böylece Octavianus, Roma topraklarının tek hâkimi oldu.

Augustus, MÖ 20 yılında Anadolu’ya gelmiştir ve burada Tralles (Aydın) gibi yakın zamanda depremle zarar görmüş kentlerin tekrar inşası için yardımda bulunmuş ve Anadolu'daki eyaletlerin vergi sistemlerini düzenlemiştir.

Augustus’un ölümüyle tahta geçen Tiberius (MS 14-37) zamanında Kappadokia Krallığı da ilhak edilerek eyalet haline getirilmiştir. Kappadokia’nın başkenti olan Mazaka - Eusebeia yeni bir isim alarak Caesareia (Kayseri) olarak anılmaya başlamıştır.

İmparator Claudius, Satala (Sadak Köyü - Sivas) ve Melitene’ye (Malatya) yerleştirdiği iki Roma lejyonu ile Roma’nın Anadolu'daki doğu sınırını korumaktaydı.

Flaviuslar hanedanlığı döneminde Anadolu'daki kentlerin refah seviyesi artmış, bu kentlerde yaşayanlar, artan sayılarla Roma İmparatorluğu devlet memurluklarına yükselmişlerdir. Bu dönemden itibaren Roma senatosundaki senatörler arasında ve ordu komutanlıklarında Anadolu kökenliler görülebilir.

Saygın bir senatör olan Nerva (MS 96-98) tahta geçti. Nerva, kendisine veliaht olarak o sıralar Roma İmparatorluğu’nun en güçlü kişilerinden birisi olan General Traianus’u gösterdi. Böylelikle iç savaşlara engel olmak için devlet yönetimine en uygun kişinin, akrabalık ilişkileri olmasa da bir önceki imparator tarafından veliaht ilan edilmesi âdeti başlamış oldu.

Antoninus’lar Döneminde Anadolu kentleri altın çağını yaşamıştır. Gerek İmparatorlar, gerek Anadolu'daki eyaletleri yöneten valiler gerekse şehirlerin zengin kişileri Anadolu şehirlerine kamu yapıları inşa ettirmişler, sosyal ve kültürel kurumların (gymnasionlar ve tiyatrolar gibi) yaşaması için bağışlar yapmışlar ve heykeller diktirtmişlerdir.