ANADOLU KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 2

Anadolu’da Selçuklular devrinde 13. yüzyılda yapılan taş köprüler 32 kadardır.

Doğru cevap "c" şıkkıdır.

Ticari yolların birbirine bağlandığı önemli bir yol unsuru köprülerdir. Anadolu’da Selçuklular devrinde 13. yüzyılda yapılan taş köprüler 32 kadardır. Kızılırmak üzerinde 1203 tarihli Tekgöz Köprüsü bunlardandır. Bunun yanında Büyük Köprü veya Dicle Köprüsü, Çoban Köprüsü, Sivas’taki Kesik Köprü, Kızılırmak üzerinde Çaşginir Köprüsü, Akan Köprü çayındaki Selçuklu Köprüsü, Bolusan Çayı’ndaki Ebu’l-Hasan Köprüsü, Ankara Çayı’nın üzerinde Altıgöz Köprüsü Ahlat-Meyyafarikin yolundaki köprü, Uşak-Çivril yakınındaki 1253 tarihli Çamlı Köprü zikredilebilir. Bunlar dışında değişik zamanlarda yapılıp kullanılan köprüler de vardı. Diyarbakır’da yer alan 1063 tarihli bazalttan yapılmış köprü yanında, Artukoğulları zamanında Ahlat’tan Bitlis’e doğru yapılmış büyük yolun üzerinde pek çok köprü bulunmaktadır. Fırat nehri üzerinde pek çok köprü vardı. Fırat’ın Nahr İsa kolu üzerinde çok güzel bir köprü bulunuyordu. Yine el-Muhavvel kolu üzerinde el-Yasiriyye’ye geçişi sağlayan Kantara el-Yasiriyye mevcut idi. Er-Rumiyye üzerindeki Kantara el-Rumiyye, elZeyyatin kolu üzerinde ki burada Zeyyatin (zeytinciler ve zeytin yağcılar) köprüsü vardı. 

Doğru cevap "e" şıkkıdır.

Hacı Bektaş-ı Veli (ö. 1271?) Horasan erenlerinin Türkiye’de dini-milli hayatın oluşmasındaki öncü isimlerinden biridir. “Gelin canlar bir olalım” diyerek burada Türk kültürünün gelişmesinde ve ahlakın oluşmasında etkili olmuştur.

Doğru cevap "a" şıkkıdır.

Anadolu’da kültürün mayalanmasında etkili olan diğer bir isim Yunus Emre’dir (ö.1320?). Yunus Emre, Ahmed Yesevi ile başlayan tekke şiir geleneğini Anadolu’da canlandırmış ve Rumeli’de yaşanacak olan gelişmeyi büyük ölçüde etkilemiştir. Anadolu’da Türkçe’nin edebi oluşumundaki etkisi çok büyüktür. Yaratılanı yaratandan ötürü sevmeyi bir insanlık ahlakı haline getirerek Türklerin toplum-devlet ve şehir hayatında evrensel bir zeminin oluşmasını sağlayan büyük bir medeniyet öncüsüdür.

Doğru cevap "d" şıkkıdır.

Eski Osmanlıca (13.-15. yüzyıllar). Eski
Anadolu Türkçesi / Eski Türkiye Türkçesi de
denilmektedir ve beylikler döneminden başlayarak İstanbul’un fethine kadar getirilir.

Klasik Osmanlıca (16.-19. yüzyıllar). Türkçe esas olmak üzere Arapça ve Farsça kelimelerle kurallarının Türkçe ile birleştirmesinden oluşur.

Günümüzde Osmanlıca genellikle, üç evrede ele alınmaktadır. Bunlar; 

1. Eski Osmanlıca (13.-15. yüzyıllar). Eski Anadolu Türkçesi / Eski Türkiye Türkçesi de denilmektedir ve beylikler döneminden başlayarak İstanbul’un fethine kadar getirilir.

2. Klasik Osmanlıca (16.-19. yüzyıllar). Türkçe esas olmak üzere Arapça ve Farsça kelimelerle kurallarının Türkçe ile birleştirmesinden oluşur.

3. Yeni Osmanlıca (19.-20. yüzyılın başları). Yenileşme hareketlerine paralel olarak dilde sadeleşmeyi içerir.

Aşağı-yukarı Mevlâna ile çağdaş olan Yunus
Emre de (ölümü 1320), 13. ve 14. yüzyıl Anadolu insanına kin, öfke ve diğer bedeni duygulardan sıyrılmasını
ve Allah’a aşk ve özlem duyulmasını salık veriyordu.

Manisa'da inşa edilen Muradiye Camii 16. yüzyılda inşa edilen camilerdendir.

Fatih; Molla Gürâni, Molla Hüsrev, Molla Yegân
ve Sinan Paşa gibi dönemin ünlü hocalarından
ders almıştı. Yabancı dil öğrenmeye meraklıydı
ve binlerce kitaptan oluşan bir kütüphaneye sahipti. Fatih, birçok tarihçi tarafından bir Rönesans hükümdarı olarak tanımlanmaktadır

Osmanlı Devleti’nin kuruluşunun ikinci yüzyılında II. Murad döneminde (1421-1451) edebi faaliyetler açısından büyük bir canlanma görüldü. Edebî, coğrafi, tasavvufî, tıbbî vb. alanlarda tercümeler yapıldı. Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî’nin Mesnevisi 1436’da Mesnevî-i Muradiyye adıyla Türkçe’ye tercüme edildi. Bu tercüme, Türk edebiyatında yapılan ilk mesnevi tercümesidir. Bu dönem Divan edebiyatının ilk dönemi kabul edilmiş ve sonraki dönemlere zemin hazırlamıştır.

II. Bayezid döneminde (1481-1512) aynı süreçte hem Doğu hem de Batı kültürüne ilgi duyma
heyecanı sona erdi. Bununla birlikte yeni Padişah
da Adlî mahlası ile şiirler yazmış ve şiirlerini bir
divanda toplamıştı. II. Bayezid ve bazı üst düzey
yöneticilerin şairleri himaye ettikleri ve destekledikleri bilinmektedir.

Edirneli Nazmi (öl. 1548) ve Tatavlalı Mahremi’nin (öl 1548) Türkî-i basit akımını
başlatarak Türkçe ile şiirler yazmaları Osmanlı üst
kültüründe pek etkili olamamıştır.

Abdülaziz’in 1867’deki Avrupa gezisinden sonra heykel Osmanlı saray yaşamına girmeye başlamıştır. 1871’de İngiliz heykeltıraş Charles F. Fuller tarafından yapılan
Abdülaziz’in atlı heykeli Beylerbeyi Sarayı’nın bahçesine konuldu. Bu Türk heykel sanatı için bir dönüm
noktasıdır.

Sözlük anlamı “meylettirme, cezbetme, gönül alma” olan ve  Osmanlı kroniklerinde “halkı ve özellikle gayrimüslim tebaayı gözetme, onlara karşı hoşgörülü davranma ve raiyyet perverlik” anlamında kullanılmış olan terim İstimâlet’tir.

Doğru Cevap A’dır.

Divanü Lugat-it Türk adlı eserin yazarı Kaşgarlı Mahmud’dur.

Doğru Cevap C’dir.

Eski Anadolu Türkçesinin önemli eserlerinden birisi olan Garipnâme'nin yazarı Aşık Paşa'dır.

Hamzanâme ve İskendernâme adlı eserleri ile tanınan şair Ahmedî’dir.

Doğru Cevap E’dir.

En iyi bilinen eserlerinden birisi Leyla vü Mecnun olan Klasik dönem Türk Edebiyatçısı Fuzûli’dir.

Doğru Cevap A’dır.

Fatih Külliyesi, İstanbul’da Türk-İslam döneminin en eski yapısıdır. Doğru Cevap A’dır.