ARKEOLOJİK ALAN YÖNETİMİ

Arkeolojik alanlarda yönetim planlaması, alanın niteliğine, yer aldıkları ülkelerin yasal, yönetsel ve kurumsal yapılarına göre farklılaşabilir. Doğru cevap E'dir.

Arkeoloji, arkeolojik sit alanları için gerekli olan bölümdür.

Genel müzakereler ve halka taslak planın sunulması Thomas ve Middleton'un Yönetim Planı hazırlanması sürecinde tanımladıkları çalışmlardan biridir. Doğru cevap A'dır.

Neden alan önemlidir ve kimler tarafından değer verilmektedir? sorusu değerlendirme ve analiz aşamasında yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Gerekli değerlendirmeler yapılarak, alanın kültürel önemi belirlenir. Bu çalışma 2. aşama olan değerlendirme ve analiz aşamasında gerçekleştirilir. Doğru cevap A'dır.

Alanda çalışan kişiler (kazı ekibi, araştırmacı vb.),

• Araştırma, arkeoloji ve bilimsel topluluklar,

• Yerel, bölgesel ve ülkesel ölçekte karar mekanizmaları,

• Destek verecek dernek ve vakıflar,

• Sponsorlar,

• Yerel halk,

• Ziyaretçiler,

• Eğitimciler,

• Uluslararası kurumlar

Doğru cevap D'dir.

Paydaşlar sonuç önerilerini benimsemediklerinde plan uygulanmaz. Doğru cevap A'dır.

Zaman dilimleri ile ilgili olarak Feilden ve Jokilehto’nun çalışmasında, kısa dönem 1 yıl, orta dönem 5 yıl, uzun dönem ise 30 yıl olarak önerilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yönetim planı hedefleri, • Kesin/özel, • Başarılabilir ve gerçekçi, • Zaman ilişkili, • Ölçülebilir, • Amaç, önem ve enderlik değerlerini yansıtan, • İstenen sonu belirtmekle birlikte bitmeyen, sorunları doğru biçimde ele alan, • Konuları yeterince dile getiren, • Mantıklı, • Öncelik sırasına göre yazılmış olmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Değerlendirme sırasında, uygulama çalışmaları irdelenerek, gerekirse politika ve hedefler tekrar gözden geçirilip, çalışma revize edilmeli ve 5 yıllık yeni bir eylem planı hazırlanmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Arkeolojik sit alanları için; üniversitelerin mimarlık, şehir ve bölge planlama,
sanat tarihi, arkeoloji, kamu yönetimi, işletme ve ekonomi bölümleri mezunu
uzmanlardan oluşur.”

Thomas ve Middleton ise Yönetim Planı hazırlanması sürecini, birbirini takip
eden aşamalarla tariflemişlerdir (Thomas ve Middleton, 2003).
• 1. Aşama. Planlama öncesi
• 2. Aşama. Veri toplama, tarihi araştırma ve arazi çalışmaları,
• 3. Aşama. Toplanan bilgilerin değerlendirilmesi,
• 4. Aşama. Alanın sorunları, fırsatlar ve tehditlerin belirlenmesi,
• 5. Aşama. Yönetim vizyonu ile amacının geliştirilmesi,
• 6. Aşama. Tanımlama ve değerlendirme seçenekleri,
• 7. Aşama. Taslak planın hazırlanması,
• 8. Aşama. Genel müzakereler ve halka taslak planın sunulması,
• 9. Aşama. Taslak planın revizyonu ve planın hazırlanması,
• 10. Aşama. Planın onayı,
• 11. Aşama. Yönetim planının uygulanması,
• 12. Aşama. İzleme ve gözden geçirme,
• 13. Aşama. Gözden geçirme ve yönetim planının güncellenmesi

Arkeolojik alanın yönetim planlaması sürecine katkı verebilecek ilgi grupları
(ortak ve paydaşlar) aşağıdaki örnekte olduğu gibi belirlenebilir (Orbaşlı, 2007):
• Alanda çalışan kişiler (kazı ekibi, araştırmacı vb.),
• Araştırma, arkeoloji ve bilimsel topluluklar,
• Yerel, bölgesel ve ülkesel ölçekte karar mekanizmaları,
• Destek verecek dernek ve vakıflar,
• Sponsorlar,
• Yerel halk,
• Ziyaretçiler,
• Eğitimciler,
• Uluslararası kurumlar (ICOMOS, UNESCO)

YÖNETİM PLANI ÇERÇEVESİ

1. AŞAMA

Anlama
Araştırma/Envanter/Tarih ve
arkeolojik kayıt/Arşiv/Fiziki Durum

eylem planı kısa, orta ve uzun erimli olarak tariflenebilir. Zaman dilimleri ile ilgili olarak Feilden ve Jokilehto’nun çalışmasında, kısa dönem 1 yıl, orta dönem 5 yıl, uzun dönem ise 30 yıl olarak önerilmiştir.

eylem planı kısa, orta ve uzun erimli olarak tariflenebilir. Zaman dilimleri ile ilgili olarak Feilden ve Jokilehto’nun çalışmasında, kısa dönem 1 yıl, orta dönem 5 yıl, uzun dönem ise 30 yıl olarak önerilmiştir.

eylem planı kısa, orta ve uzun erimli olarak tariflenebilir. Zaman dilimleri ile ilgili olarak Feilden ve Jokilehto’nun çalışmasında, kısa dönem 1 yıl, orta dönem 5 yıl, uzun dönem ise 30 yıl olarak önerilmiştir.

Alan yönetim planı, yasal açıdan yönetim alanına ilişkin temel bir doküman olmakla birlikte, uygulama süreci başladıktan sonra yönetim birimleri tarafından belirlenecek zaman dilimlerinde (6 ay- 1 sene) gözden geçirilmeli ve değerlendirme
raporları hazırlanmalıdır.