BAHÇE TARIMI II - Deneme Sınavı - 13

Ocak-şubat

45-50 gün

Döllenmenin sağlıklı ve yeterli olması için çiçeklenme zamanında havanın açık olması, sis, yağış ve aşırı rüzgarın olmaması ve bahçede arı bulundurulması gerekmektedir. Diğer seçenekler doğrudur fakat B seçeneği bununla çelişen bir ifade olduğundan cevap B'dir.

Şeftali, meyve türleri içinde budamaya en fazla olumlu tepki veren türdür. Doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Kayısı Rosaceae familyasının Prunus cinsi içinde yer alır. Kayısının (Prunus armeniaca) anavatanı Çin ve Sibirya’dır. Yayılma alanı Türkistan ve Batı Çin’e kadar uzanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde özellikle Malatya ve çevresinde yetiştirilen Hacıhaliloğlu, Çöloğlu, Hasanbey, Soğancı ve Kabaaşı gibi çeşitlerin soğuklama isteği fazladır. Kurutmalık özellikleri iyi olan bu çeşitler taze sofralık olarak da değerlendirilir.

Hasat ve kurutma işleminde meyvenin su oranı %20’ye düşünce çekirdekleri çıkarılır ve 2-3 gün güneşte kurutmaya bırakılır. E seçeneği buna zıt bir ifadedir. Diğer seçenekler ise doğrudur. Bu sebeple cevap E seçeneğidir.

Kiraz, düzgün gövdeli dik ve seyrek dallanan, uygun iklim koşullarında 10-15 metre yükseklikte taç oluşturabilen bir meyve türüdür. Dal ve gövdede enine çok sayıda lentiseller bulunur. Vişne ağaçları kiraza göre daha yayvan ve küçük taç oluşturur. Dalları ince ve sıktır. Verilen bilgi B seçeneğindeki kiraza aittir.

Kiraz çeşitlerinin büyük çoğunluğu kendine uyuşmazdır. Doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Ülkemizde en fazla yetiştirilen can erikleri Papaz, Aynalı, Havran, Bekiroğlu, Karşıyaka Can ve Kayısı Eriği çeşitleridir. Japon eriklerinden Santa Rosa (siyah İtalyan) ve Formosa (sarı İtalyan) önceleri daha çok yetiştirilirken son yıllarda geç olgunlaşan (Eylül ayı) ve 3-4 ay depolanabilen Angeleno eriği yanında, erkenci Obilnaja, Black Beauty, Temmuz sonu olgunlaşan Black Amber, Black Diamond ve Friar çeşitleriyle yeni bahçeler kurulmaktadır. Cevap A seçeneğidir.

Erik türlerinden Avrupa erikleri elmalardan sonra kış soğuklarına en dayanıklı türdür. Bu nedenle Orta ve Kuzey Avrupa’da yoğun olarak yetiştirilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Zeytinin Gemlik çeşidi Marmara bölgesine, Memecik çeşidi Ege bölgesine iyi adapte olmuş olup, buralarda kaliteli ve salamuralık özelliği iyi olan meyveler oluştururlar. Zeytin kurak ve sıcak iklim koşullarına da meyveler içinde en dayanıklı türdür. Doğru cevap B'dir.

Şeftali hızlı gelişen ve erken meyveye yatan bir türdür.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Meyveler genellikle küresel şekillidir. Bazı çeşitlerde ise meyve basık şekillidir
ve bunlara domates şeftalisi denir. Çeşitler, meyve etinin çekirdekten ayrılma durumuna göre et şeftalileri ve yarma şeftaliler olarak da sınıflandırılır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Morfolojik ve Biyolojik Özellikleri (Şeftali)

Şeftali hızlı gelişen ve erken meyveye yatan bir türdür. Genellikle sık dallanır ve yayvan bir taç oluşturur. Yoğun ışık isteyen bir tür olduğundan ağaca verilecek şekil ve budama yöntemleri çok önemli olup, ağacın her tarafındaki dalların iyi ışık alacak şekilde tacın oluşturulması gerekir. Her yıl budama yapılmadığında, ağaç 5- 8 yıl gibi kısa sürede verimden düşer ve ömrünü tamamlar. Düzenli budandığında 20 yıla kadar ekonomik olarak verim alınabilir.

Çiçek tomurcukları o yıl süren sürgünlerde Temmuz ayında oluşmaya başlar. Ertesi ilkbaharda 1 yaşına girmiş olan bu sürgünler üzerinde çiçek açar. Bu nedenle bir yıl sonra ürün verecek yeni sürgünlerin ve çiçek tomurcuklarının oluşması için ağaçlar düzenli budanır ve bakım işlemlerine dikkat edilir. Meyve veriminin düzenli ve meyvelerin iyi beslenmesi için dallar 20-40 cm uzunluğunda olmalı ve boğumlarda çiçek tomurcuğu yanında dalda oluşan meyvelerin iyi beslenmesini sağlayacak sürgün tomurcukları da bulunmalıdır. Çiçek tomurcukları açtığında bir tek çiçek çıkar.

Morfolojik ve Biyolojik Özellikleri (Kayısı)

Kayısı seyrek dallanan ve yayvan taç yapan bir türdür. Bölgeye, çeşide ve toprak yapısına bağlı olarak 5-10 metre yükseklikte taç oluşturur. Kazık köklü bir meyve türüdür. Bu nedenle derin ve hafif topraklarda iyi yetişir. Ancak diğer kazık köklü meyve türlerine göre ağır topraklara daha toleranslıdır. Kayısının dalları açık kırmızı kahverengi olup, tek yıllık dalların boğumlarında 1-4 tomurcuk bulunmaktadır. Bunların hepsi veya biri dışında diğerleri çiçek tomurcuğudur. Bir boğumda birden fazla çiçek tomurcuğu olduğu halde sürgün tomurcuğu yalnız bir tane olabilmektedir. İki veya daha yaşlı dallarda 1-3 cm uzunluğunda mayıs buketi denilen meyve dalları bulunur. Bunların uç gözleri sürgün tomurcuğu olup diğerleri çiçek tomurcuğudur. Kayısıda çiçek tomurcuklarından yalnız bir çiçek çıkar ve bunlara saf tomurcuk denir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Kayısının Ekolojik istekleri

 iklim istekleri

Kayısı en iyi yazları güneşli, sıcak ve kurak, kışları uzun ve soğuk kara ikliminin hüküm sürdüğü, mevsimlerin birbirinden kesin ayrıldığı dağlık alanlarda yetişmektedir. Özellikle kurutmalık kayısılarda, meyve kalitesinin iyi olması için yaz aylarının kurak ve sıcak geçmesi gerekir. Bu nedenle kayısı ülkemizde karasal iklimin hakim olduğu Malatya gibi bölgelerde daha yoğun yetiştirilmektedir. Akdeniz ve Ege bölgesi kıyı kesimleri, kış dinlenmesi az sofralık kayısılar için uygundur. Ancak buralarda ilkbahar aylarındaki yağışlı ve nemli havalar monilya ve çil hastalıklarını artırarak ağaçlara ve meyvelere zarar verebilmektedir. Daha yağışlı ve nemli olan Karadeniz ve Marmara Bölgesinde bu nedenle kayısı yetiştiriciliği yaygınlaşmamıştır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Lentisel: Ağacın dal ve gövdelerinde kabuğun üst kısmındaki hücrelerin düzensiz gelişmesi sonucu oluşan 1-2 mm eninde ve 3-4 mm uzunluğundaki çatlaklar.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Ekolojik istekleri

iklim istekleri

Kiraz ve vişne ılıman iklim meyvesidir. Daha çok elmanın yetiştiği sert iklim bölgelerinde iç Ege, Marmara ve Karadeniz Bölgeleri gibi) ağaçları daha sağlıklı gelişir. Ancak Kıyı Ege’de İzmir ve Manisa illeri gibi sıcak ılıman bölgelerde de yoğun yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu gibi sıcak ılıman bölgelerde, kiraz ağaçlarının kış dinlenmesini karşılayamaması ve yaz aylarındaki aşırı sıcaklıklar nedeniyle ağaçların gelişmesi olumsuz etkilenir ve ağaçlar daha kısa ömürlü olur. Ayrıca yaz aylarındaki yüksek sıcaklıklar çift dişi organ ve ikiz oluşumuna neden olmaktadır. Kiraz ve vişne ağaçları -25°C ile -30°C’lik kış soğuklarına dayanıklıdır. Çok soğuk bölgelerde genç ağaçlarda bazı zararlanmalar görülebilir. Kiraz ve vişneler geç çiçek açtığı için ılıman bölgelerde ilkbahar geç donlarından zarar görmezler. Sıcak ılıman bölgelerde soğuklama isteği karşılanmadığında çiçeklenmede ve sürgün tomurcuklarının uyanmasında olumsuzluklar görülür. Kiraz ve vişnelerin soğuklama isteği yüksek olup çeşitlere bağlı olarak 1100-1500 saat arasında değişir. Sıcak ılıman bölgelerde özellikle kirazlarda gövde ve dallarda güneş yanıklığı zararı görülebilir. Kirazlarda çiçeklenme zamanındaki yağışlar ve sisli havalar tozlanmayı olumsuz etkiler. Yağışların en büyük zararı meyve olgunlaşması döneminde meyvelerin çatlamasına neden olması ve meyvenin ticari değerini düşürmesidir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Ülkemizde en fazla yetiştirilen can erikleri Papaz, Aynalı, Havran, Bekiroğlu, Karşıyaka Can ve Kayısı Eriği çeşitleridir. Japon eriklerinden Santa Rosa (siyah italyan) ve Formosa (sarı italyan) önceleri daha çok yetiştirilirken son yıllarda geç olgunlaşan (Eylül ayı) ve 3-4 ay depolanabilen Angeleno eriği yanında, erkenci Obilnaja, Black Beauty, Temmuz sonu olgunlaşan Black Amber, Black Diamond ve Friar çeşitleriyle yeni bahçeler kurulmaktadır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Toprak istekleri
Erik türleri saçak köklüdür. Bu nedenle ağır topraklarda da yetiştirilebilirler. Özellikle Avrupa erikleri ve can erikleri a¤ır topraklara daha dayanıklıdır. Can erikleri değişik topraklara uyumu nedeniyle Avrupa ve Japon erikleri için de anaç olarak kullanılmaktadır. Erikler kireçli ve pH’sı yüksek topraklarda şeftali türü kadar olmasa da kloroz gösterirler. Bu şekilde pH’sı yüksek topraklara en dayanıklı erik anaçları P. instita türü içinde yer alan St. Julien A anaçlarıdır.

Doğru cevap C şıkkıdır.