BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME II - Deneme Sınavı - 17

Davranışın ardından sunulan uyaranlara ise pekiştireç adı verilir.

Geç dönem bakım hizmetleri ise, erken bakım hizmetlerini takip eder şekilde yaşamın sonuna kadar devam eder. Bu dönemde engelli bireyin gereksinimleri, çevresel koşulları değerlendirilmeli ve ne tür bir bakım hizmetine gereksinimleri olduğu, bakım hizmeti­nin nerede sunulacağı ve bakım hizmetinin sunulacağı ortamlardaki düzenlemeler bireye özgü şekilde planlamalıdır.

İskeletin görevleri arasında vücuda şekil vermek, kas ve bağ yapıları tutmak, vücuttaki organları dışarıdan gelen tehlikelere karşı korumak, iç organların tutunmasını sağlamak, mineral ve yağ depolamak ve kan hücrelerini depolamak sayılabilir. İskeletin vücut ısısını ayarlamak gibi bir görevi yoktur.

Kafatası, kalça ve leğen kemiği gibi hareket etmeyen kısımlar oynamaz eklemelere örneklerdir. Dirsek, el ve ayak bileği, göğüs kve çene kemiklerinin eklemleri yarı oynar ve oynak eklemlere örnektir.

Kanın görevleri arasında solunum gazlarını taşımak, sindirim kanalından emilen besinin tüm dokulara götürmek, dokularda oluşan metabolik ısıyı tüm vücuda yaymak, endorfin bezlerden salgılanan hormonları hedef organlara ulaştırmak, dokulardaki metabolik artıkları uzaklaştırmak, bağışıklık maddeleri taşımak gibi görevler bulunur. Kan, sindirim artıklarının vücuttan dışarı atılması direk görevli olmayıp, sindirim artıklarını boşaltım sistemine taşır. Artıkların vücuttan atılmasında boşaltım sistemi görevlidir. Ayrıca sindirilecek besinler kan yoluyla değil, sindirim boşluğundan geçerek sindirilir, kanın bu noktada direk bir taşıma görevi yoktur.

Parathormon: Kanda kalsiyum seviyesini yükseltici etkiye sahiptir. Kandaki kalsiyum düzeyinin normalin altına düşmeye başlaması durumunda salgılanmaya baslar. Bu hormon, böbrekleri etkileyerek böbrek tutuluşlarından kalsiyumun geri emilimini hızlandırır ve kana geçişini sağlar. Glukagon: Kan şekerini yükseltici etkiye sahiptir. Kandaki glikoz seviyesi düştüğünde glukagon salgısı başlar ve insülin salgısı azalır. İnsülin: Kan sekerini düşürücü etki gösterir. Glukozun hücreler tarafından kullanılmasını ve oksidasyonunu sağlar. Östrojen: Adet kanamasının fizyolojik olarak düzenlenmesini, fallop tüplerinin, uterus ve dış genital organların büyümesini, memede yağ toplanmasını, süt bezlerinin kanallarının oluşmasını saglar. Progesteron: Östrojenle birlikte kadın vücudunun gelişmesi ve kadına özgü karakterlerin sürdürülmesini sağlar. Fertilizasyon (döllenme) olursa gebeliğin 4. ayına kadar corpus luteum progesteron üretir.

Vücut dengesinin sağlanmasında çok önemli yeri olan boşaltım sisteminin, sıvı elektrolit dengesinin korunması, metabolizma sonucu hücrelerde biriken metabolik artıkların atılması, kan basıncının ayarlanması, asit baz dengesinin korunması gibi işlevleri vardır. Solunum gazları ve hormonların taşınması dolaşım sisteminin görevleri arasındadır.

Sempatik sistem: Vücudu acil durumlara karsı koruyucu ve uyarıcı sistem olarak çalışır. Tehlikeli ya da heyecanlı bir durum karsısında, göz bebekleri (pupilla) genişler, kalp atımı hızlanır, kalp kası güçlü kan pompalar ve kan basıncı yükselir. Dolasımdaki kan önemli organlara çekilir, kalp kaslarına daha fazla kan gider, deri terler, solunum yolları genişler ve solunum hızlanır, kandaki seker seviyesi artar, sindirim sistemindeki ve idrar yollarındaki sfinkterler kasılır.
Parasempatik sistem: Bu sistem enerji koruyucu sistem olarak çalışır. Kalp hızını yavaşlatır, solunum yolu ve göz bebeklerini daraltır, tükürük ve bağırsak salgıları ile bağırsak hareketlerini artırır, sfinkterleri gevşetir, idrar ve dışkı üzerindeki kontrolü kaybolur, kalp damarlarını daraltır.

Emilim (absorbsiyon): İlacın uygulama yerinden kan veya lenf dolaşımına geçmesidir. Dağılım (distribüsyon): İlacın, uygulandığı yerden emildikten sonra önce kan dolaşımına ardından da vücuda dağılması olayıdır. Metabolizma (biyotransformasyon): İlacın karaciğer veya diğer dokular tarafından kimyasal olarak başka maddelere (metabolit) dönüştürülmesidir. Vücuda giren çeşitli kimyasal maddeler etkisizleştirmek için karaciğer oksidaz enzim sistemi bu olaydan sorumludur. Eliminasyon, itrah veya atılım: İlacın ve veya metabolitin idrar, safra, solunum havası gibi yollar aracılığıyla vücuttan atılmasıdır. Bu işlev başlıca böbrekten atılım ile gerçekleştirilir.

Diüretikler: Kalp yetmezliğinin tedavisinde kullanılan bu grup ilaçlar, vücuttan sıvı ve tuz atılımını sağlayarak ödemi çözerler.
Antiaritmikler: Kalpte oluşan ritm bozukluklarında kullanılan ilaçlardır.
Nitritler: Kalbi besleyen koroner damarlarda daralma ya da tıkanma olduğunda bu ilaçlar, damar düz kaslarını gevşeterek kalbe venöz kan dönüsünü ve oksijen ihtiyacını azaltırlar.
Antikoagülan İlaçlar: Bu ilaçlar, kanın pıhtılaşmasını önleyen ilaçlardır.
Antikolinerjik ilaçlar: Bu ilaçların kalbin atış hızını artırma, sindirim kanalı, mesane (sidik torbası) ve idrar kanallarının düz kaslarını gevşetme, gözbebeği genişletme, tükürük, gözyaşı, ter, solunum yolları ve sindirim salgılarını azaltma gibi etkileri vardır.

Hücrenin başlıca görevleri arasında kimyasal reaksiyonların oluşabileceği belirgin bir yüzey oluşturmak, sitoplazmayı hücre dışındaki dış ortamdan ayırmak, hücreye materyal giriş-çıkışını düzenlemek, yapısında bulunan proteinler ile hücreye yapısal destek sağlamak, hücreleri diğer hücrelerden ayırmak, hücrelerin birbirini tanıması için antijenik özellik kazandırmak ve reseptör görevi yapmak gibi başlıca görevleri vardır. Hücreye enerji sağlamak hücre zarının görevi değildir.

Canlıların yapısal ve fonksiyonel en küçük birimine hücre denir. Hücrelerin en temel fonksiyonları büyüme, metabolizma, uyarılabilme ve üremedir.

Sitoplazma hücrenin solunumu, beslenmesi ve boşaltımı gibi yaşamsal olayları gerçekleştiren organellerden oluşur. Bunlar; mitokondri, ribozom, endoplazmik retikulum, sentrozom, golgi aygıtı ve lizozomdur. Lizozoumun görevi ise hücre içi sindirimdir.

Yukarıda sıralanan unsurlar kemiklerin bir araya gelmesiyle oluşan iskeletin görevleri arasında yer alır.

Kafatası eklemleri oynamaz eklem sınıfındadır. Diğer seçeneklerde yer alanların hepsi oynar eklem sınıfındadır.

Yukarıda sıralanan unsurlardan Solunum gazlarını taşımak, Dokulardaki metabolik artıkları uzaklaştırmak ve bağışıklık maddelerini taşımak kanın görevleri arasındadır. Diğerleri iskeletin görevleri arasında yer alır.

Ağız, yutak, yemek borusu, mide, incebağırsaklar ve kalınbağırsaklar sindirim siteminin temel organları; karaciğer, safra kesesi ve pankreas ise yardımcı organlarıdır.

Vücutta hücrelerin büyümesini ve salgısını, hücre zarlarından maddelerin taşınmasını, hücredeki kimyasal olayların hızını ve vücuttaki metabolik fonksiyonları düzenleyen sistem endokrin sistemdir. Endokrin sistem bütün bu görevleri hormonlar aracılığıyla gerçekleştirir.

Zekâ, algı, bilinç, hafıza gibi özelliklerinin yanı sıra vücutta endokrin sistem ile birlikte iç dengeyi sağlayan sistem sinir sistemidir.

İlaçlar vücuda uygulandıktan sonar sırasıyla emilim, dağılım, metabolizma ve eliminasyon aşamalarından geçerler. İlacın karaciğer veya diğer dokular tarafından kimyasal olarak başka maddelere dönüştürüldüğü aşamaya metabolizma denilmektedir.