BAKIM ELEMANI YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME III - Deneme Sınavı - 15

Yaşlıların yaşam kalitelerinin artırılmasında birincil, ikincil ve üçüncül korunma prensipleri temel alınarak, verilecek sağlık hizmetleri ve sosyal hizmetler bir arada düşünülmelidir. Sağlanacak hizmetler şu şekilde sınıflandırılabilir: Sağlığın geliştirilmesi (temel sağlık hizmetleri, bağışıklama, taramalar, birinci basamak sağlık hizmetleri, ağız ve diş sağlığı hizmetleri ve göz sağlığı hizmetleri), kamu hizmetleri (semt bakım evleri, ev ziyaretleri ve evde bakım), sosyal servisler (gündüz bakım evleri, seyyar aşevleri, geçici bakımlar, komşu desteği projeleri, başkasının bakımı altına girme, tatil aktiviteleri ve iş-uğraşı terapisi) ve hastane (acil tıbbi bakım, acil psikiyatrik bakım, erken taburculuk programları, özel birimler inme, ortogeriatri vb. rehabilitasyon, ev ziyaretleri ve gündüz poliklinikleri). Doğru cevap A'dır.

Kamu ve Sosyal Hizmetler: Bu hizmetlerin varlığı, yaşlıların evlerinde bakımlarının sağlanması ve gereksiz hastane kullanımlarının engellenmesi için önemlidir. Doğru cevap E'dir.

Dünya Sağlık Örgütü, yaşam kalitesini “amaçları, beklentileri, standartları ve ilgilerini göz önüne alarak bireylerin içinde yaşadıkları kültür ve değerler sisteminde kendi konumları ile ilgili algıları” biçiminde tanımlamaktadır (Gülağız vd., 2005). Doğru cevap C'dir.

Yaşlılık döneminde yeterli ve dengeli beslenme, düzenli egzersiz yapma ve beslenme programında tuz, karbonhidrat, yağ gibi maddeleri azaltma gibi düzenlemelerin yapılması yaşam kalitesini de beraberinde arttıracaktır (Aksoydan, 2006). Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap D'dir.

EQ5D kapsamında hastalardan yanıtlaması beklenen sorular şunlardır:

Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap E'dir.

Fekal İnkontinans: Anal sfinkter (makat kasları)mekanizması ile katı ve/veya sıvı dışkı ve gaz eliminasyon (gaz çıkarma) kontrol yeteneğinin azalması ya da kaybıdır. Toplumda her on kişiden birinde görüldüğü ve yaşın ilerledikçe arttığı belirtilmektedir. 70 yaşından büyük olma, cinsiyetin kadın olması, idrar tutamama öyküsü olması, nörolojik hastalıklar, bilişsel işlevlerde ciddi azalma ve hareket etme sınırlılığı yaşlılarda fekal inkontinansın ortaya çıkmasındaki risk faktörleri arasında yer almaktadır (Dedeli, Fadıloğlu ve Bor, 2006). Doğru cevap C'dir.

Dünya Sağlık Örgütü, yaşam kalitesini “amaçları, beklentileri, standartları ve ilgilerini göz önüne alarak bireylerin içinde yaşadıkları kültür ve değerler sisteminde kendi konumları ile ilgili algıları” biçiminde tanımlamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yaşam süresini belirleyen en önemli faktör genetiktir. Doğru cevap D'dir.

Dünya Sağlık Örgütü, yaşam kalitesini “amaçları, beklentileri, standartları ve ilgilerini göz önüne alarak bireylerin içinde yaşadıkları kültür ve değerler sisteminde kendi konumları ile ilgili algıları” biçiminde tanımlamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yaşlılık döneminde ortaya çıkan işitme kaybı, osteoartrit, görme ile ilgili sorunlar, Alzheimer ve diğer demans tipleri, iskemik kalp hastalıkları (GBD, 2008) bireylerin yaşam kalitelerini yakından etkilemektedir. Bu dönemde bireysel özelliklerin olumsuzluğu (sosyoekonomik durumun kötülüğü, öğrenim düzeyinin düşüklüğü, cinsiyet vb.), günlük yaşam aktivite düzeyinin azalması, hareket yeteneğinin gerilemesi, hareket ve görme sorunlarından kaynaklanan düşme kaygısı, uyku sorunları, engelliliğe neden olan diğer koşul ve durumlar yaşam kalitesini azaltmaya yol açmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sosyal göstergeler: Bu kategoride yaşlıların toplum düzeyinde ve gündelik yaşamlarını sürdürmelerine ilişkin değişkenler üzerinde durulur. Burada önemli olan yaşam kalitesinin arttırılması ve sürekliliğinin sağlanmasıdır. Bu değişkenlerin içinde en dikkat çekici olanlar; sosyal ilişkilerde aktiflik, sosyal güvence, bilgi ve deneyim sahipliği, dengeli beslenme durumu, konut ve çevre koşullarının bireyin yaşamasına olan uygunluğu, kamu güvenliği, sağlık durumunun görece iyi olma hâli, fiziki hareketlilik kapasitesine sahipliktir. Doğru cevap B'dir.

Sağlık göstergeleri: Bu kapsamda tümüyle bireyin sağlığına yönelik faktörler bulunur. Bunlar zihinsel, ruhsal ve fiziksel sağlık durumu ile ilgili olmak ile birlikte bu hizmetlerden yararlanma durumunu da içerir. Doğru cevap D'dir.

“Ait olma; toplumla ve çevreyle etkileşimini vurgular.” Aidiyet, bireyin güvende olduğunu hissetmesi için güçlü bir duygudur. Doğru cevap E'dir.

Gerçekleştirme; bireyin yaşamda kendisini tanımlamasına yardımcı olur.” Birey amaçlarına yönelik olarak bazı eylemleri kendine tanımlar. Örneğin; mutlu olabilmek için boş zamanlarını üretken bir biçimde geçirmeyi amaç edinir. Doğru cevap C'dir.

QALY (Quality Adjusted Life Year), "Kaliteye Ayarlı Yaşam Yılı” anlamına gelen sözcüklerin kısaltmasından oluşmaktadır ve hastalıkta yaşanan süreyi hem kalite hem de süre olarak değerlendirmektedir. QALY yönteminde farklı hastalık ve sağlık durumları için hastaların sağlıklılık algıları derecelendirilir ve kaliteli yaşam indeksi belirlenir. Doğru cevap B'dir.

Sağlanacak hizmetler şu şekilde sınıflandırılabilir: Sağlığın geliştirilmesi (temel sağlık hizmetleri, bağışıklama, taramalar, birinci basamak sağlık hizmetleri, ağız ve diş sağlığı hizmetleri ve göz sağlığı hizmetleri), kamu hizmetleri (semt bakım evleri, ev ziyaretleri ve evde bakım), sosyal servisler (gündüz bakım evleri, seyyar aşevleri, geçici bakımlar, komşu desteği projeleri, başkasının bakımı altına girme, tatil aktiviteleri ve iş-uğraşı terapisi) ve hastane (acil tıbbi bakım, acil psikiyatrik bakım, erken taburculuk programları, özel birimler inme, ortogeriatri vb. rehabilitasyon, ev ziyaretleri ve gündüz poliklinikleri)

Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.