BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-I

Rehabilitasyon hizmetlerinde temel amaç, yetersizliği olan bireylerin yaşam kalitelerini arttırmak, kendilerini yeterli hissetmelerini sağlamak, topluma uyumlarını kolaylaştırmak ve topluma bağımsız bir şekilde katılmalarını sağlamaktır. Verilen rehabilitasyon hizmetleri yetersizliği olan bireylerin topluma bağımsız bir şekilde katılımını sağlayacağı gibi bireylerin yaşam kalitelerini düşüren sorunları da en aza indirerek yaşam kalitelerinin artmasını sağlar. Diğer taraftan da, bakım hizmetleri resmi ve resmi olmayan bir biçimde kim tarafından verilirse verilsin bakıma gereksinimi olan bireyin hem içinde bulunduğu çevre hem de kişisel beden temizliği, kişisel bakım, beslenme, güvenliğini sağlama, toplumsal yaşama uyum sağlamasına yardım etme gibi hizmetlerin tümünü kapsamaktadır. Doğru cevap B’dir.

Soruda tanımı verilen özel eğitim hizmetleri, zihin engeli olan bireylere, gelişimsel yetersizliği olan bireylere, fiziksel engeli olan bireylere, dil ve konuşma bozukluğu olan bireylere, üstün yetenekli bireylere, öğrenme güçlüğü olan bireylere, duygu ve davranış bozukluğu olan bireylere, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan bireylere, görme ve işitme engeli olan bireylere verilmektedir. Bu şekilde engelli bireylerin kendini yönetme, bakım, kendine yardım ve karar alma gibi yaşam sorumluluğunu alma becerilerini edinmeleri ve geliştirmeleri sağlanmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Bireyin kendisinin dışında bakım ve rehabilitasyon hizmeti verecek ekibin içerisinde öncelikle aile bireyleri veya bireyin bakımından sorumlu yakınları, özel eğitim uzmanı, bakım elemanı, fizyoterapist, hemşire, dil ve konuşma terapisti, psikolog, odyolog, sosyal hizmet uzmanı, çocuk gelişimi ve eğitimi uzmanı, ergoterapist, diyetisyen, doktor ve bireye özgü sağlık sorunlarına ilişkin uzman hekimler (fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı, nörolog, ortopedist, plastik cerrah, ürolog, pediatrik nörolog, psikiyatrist, göz hastalıkları uzmanı, diş hekimi, kulak burun boğaz uzmanı vb.) yer almalıdır. Bunların içinde aile bireyleri veya bakımından sorumlu yakınları tarafından sunulan hizmetler, uzman olmayan bakım hizmetleridir. Doğru cevap D’dir.

Fizyoterapist, engelli bireylerin engelinden kaynaklanan yeti kayıplarının ve fiziksel yetersizliklerinin tedavisi için fizyoterapi ve rehabilitasyon hizmetlerini sunar. Ergoterapist engelli bireylere sunulan bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinde yapılan bazı etkinlik ve görevlerde bireylerin performanslarının arttırılmasına ve daha iyi düzeye gelmesine yardımcı olur. Psikolog, bakım ve rehabilitasyon hizmetinden yararlanan engelli bireylerin ruhsal olarak iyi olma hallerinin sağlanması, motivasyonlarının arttırılması, kaygı, stres, endişe gibi duygularının en aza indirilmesi ve psikolojik olarak gereksinimleri olan konularda rehberlik sunar. Odyolog bakım ve rehabilitasyon hizmeti alan bireylerin işitme duyarlıklarını takip eder, yeti kaybına yönelik testleri kullanarak ölçümler yapar, gerekli olduğu durumlarda ise bireyin gereksinimi olan yardımcı cihazın belirlenmesi ve kullanılmasında görev alır. Diyetisyen, bakım ve rehabilitasyon hizmetinden yararlanan engelli bireylerin, boy, kilo, yaş ve sağlık durumunu dikkate alarak, sağlıklı ve dengeli beslenmelerini sağlamak için beslenme programları hazırlar ve takip eder. Doğru cevap B’dir.

Soruda tanımı verilen rehabilitasyon aşaması, psiko-sosyal rehabilitasyondur. Toplum temelli rehabilitasyon, toplumun bilgilendirilmesini; Korucu rehabilitasyon, olumsuzlukların önlenmesini; Mesleki rehabilitasyon, istihdam yaratılmasını; Tıbbi rehabilitasyon, tıbbi tedavi sürecini kapsar. Doğru cevap A’dır.

Evde Bakım, Okulda Bakım, İşyerinde Bakım, Kamusal ve Sosyal Alanlarda Bakım (Mimari ve Çevresel Düzenleme) ile Bilinçlendirme, Rekreasyon Evleri, Sosyal Kulüpler ve Spor Etkinlikleri Toplum Temelli Bakım ve Rehabilitasyon Hizmetleri kapsamında değerlendirilir. Diğer taraftan Kurumsal Bakım ve Rehabilitasyon Hizmetleri’nin kapsamına, Hastaneler veya Klinikler, Hastalığa Özgü Merkezler, Mesleki Rehabilitasyon ile Umut Evleri, Bakım, Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezleri, Özel Bakım Merkezleri girer. Doğru cevap D’dir.

Umut evleri, yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinden hizmet alan engelli bireylerden oluşan küçük grupların toplumsal yaşam içerisinde diğer bireylerle bir arada olabilecekleri dairelerde yaşamalarına imkân veren bakım hizmetidir. Bu sayede, engelli bireylerin toplumsal yaşama katılımının ve uyumunun artması hedeflenmektedir. Ülkemizde halihazırda engelli bireylere hizmet veren 136 tane umut evi bulunmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Hastalığa özgü merkezler, bakıma gereksinimi olan engelli bireylerin yetersizlik türüne (görme, işitme, fiziksel yetersizlik gibi) özgü tedavi, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini aldığı merkezlerdir. Ülkemizde hastalığa özgü merkezlere, göz sağlığı merkezleri ya da fizik tedavi merkezleri örnek olarak verilebilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Engelli bireylere verilen hizmetlerin hepsi için Dünya’da kabul edilen görüşlerden biri, ailelerin de tüm sürece aktif bir şekilde katılmasıdır. Ülkemizde engelli bireylere verilen bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin tümüne baktığımızda, ailenin veya engelli bireylerin yakınlarının üzerine düşen görev ve sorumluluklar olduğu görülmektedir. Çünkü engelli bireylere verilen bakım ve rehabilitasyon hizmetleri için engelli bireyin kendisinden sonra birincil kaynak bireyin ailesidir. Engelli bireylere verilecek bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin niteliğinin arttırılması ve hedeflenen başarıya ulaşması için hizmeti veren uzman bireylerden oluşan ekip ile ailenin işbirliği içerisinde olması gerekmektedir. Bu nedenle engelli bireylerin ailelerine bireylerin bakım ve rehabilitasyon hizmetlerine ilişkin rehberlik ve danışmanlık yapmak, hizmeti veren kurumun sorumluluğundadır. Doğru cevap C’dir.

İsveç’te yerel yönetimler güçlü ve özerk olduğu için sosyal hizmetlerin uygulanmasına yönelik sorumluluk belediyelere verilmiştir. İsveç’te engelli bireylere verilen bakım ve rehabilitasyon hizmetleri devlete bağlı yerel yönetimler tarafından verilmektedir. Ancak engelli bireyler, istediklerinde bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini özel veya gönüllü hizmet veren bir kurumdan alma hakkına da sahiptirler. Engelli bireylerin gereksinimleri doğrultusunda verilecek hizmete göre ayrılan bütçe her yerel yönetimin kendisi tarafından belirlenmektedir. Doğru cevap D’dir.

İrlanda da evde destek hizmetlerini geliştirmek amacıyla 2005 yılında çıkarılan “Sosyal Refahı Arttırma Yasası” ile ilk kez evde bakım paketleri çıkarılmıştır. Doğru cevap "B" dir.

Almanya’da birinci derecede evde bakıma gereksinimi olan engelli bireylere aylık 440 Euro ödenmektedir. Doğru cevap "C" dir.

Son yıllarda ülkemizde engelli bireylere verilen bakım ve rehabilitasyon hizmetlerine ilişkin uygulamalar incelendiğinde yalnızca engelli bireyleri dikkate alan hizmetlerin değil, engelli bireyin ailesini ve yakınlarını da dikkate alan hizmetlerin benimsendiği görülmektedir. Doğru cevap "D" dir.

Engelli bireye verilecek bakım ve rehabilitasyon hizmetlerine ilişkin kurulan ekibin merkezinde birey ve ailesi yer almalıdır. Doğru cevap " A" dır.

2006 yılında çıkarılan “Bakıma Muhtaç Özürlülerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik” ile bakıma gereksinimi olan engelli bireylere hizmet veren özel bakım merkezleri açılmıştır. Doğru cevap "E" dir.

Bakıma gereksinimi olan bireyler; “Günlük yaşa- mında yerine getirmesi gereken gereksinimlerinin büyük kısmını bir başkasının yardımıyla yerine ge- tirdiği için ağır düzeyde yetersizlikten etkilenmiş, sosyal güvenlik kurumundan bir desteği olmayan, ailesini kaybetmiş olanlar ile ailesi ekonomik veya sosyal olarak yoksunluk sınırı içerisinde bulunan bireyler” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap "D" dir.

Ülkemizde evde, işyerinde, okulda, kamusal ve sosyal alanda bakım, bilinçlendirme, rekreasyon evleri, sosyal kulüpler ve spor etkinlikleri gibi hizmetlerin tümü toplum temelli bakım hizmetleri içerisinde ele alınabilir. Doğru cevap "B" dir.

Kurumsal bakım hizmetleri, hastaneler veya klinikler, hastalığa özgü merkezler, aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri, mesleki rehabilitasyon merkezleri, umut evleri ve yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezleri aracılığıyla sunulmaktadır. Doğru cevap "A" dır.

Ergoterapist engelli bireylere sunulan bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinde yapılan bazı etkinlik ve görevlerde bireylerin performanslarının arttırılmasına ve daha iyi düzeye gelmesine yardımcı olur. Aynı zamanda engelli bireylerin sosyal hayata katılımının sağlanması amacıyla fiziksel, psikolojik, sosyal açıdan bireylerin uyumu için gerekli olan işlevsel becerileri edinmelerini ve çevrenin bireye uygun hale getirilmesini sağlar.

Ülkemizde ilk olarak “1982 T.C. Anayasası” ile engelli bireyle- rin toplumsal yaşama katılmasına yardımcı olmayı amaçlayan yasal bir alt yapı oluşturulmuştur. Doğru cevap "C" dir.