BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-I

Uygulama ve pekiştirme: Çoklu yetersizliğe sahip bireylerin zihinsel işlev düzeyi olumsuz etkilendiğinden; yeni becerileri daha yavaş kazanırlar ve kazandıkları becerileri yeni durumlara transfer etmede zorlanırlar. Bunun için; çoklu yetersizliği olan bireylerin yeni beceriler kazanabilmeleri için; onlara fazlaca uygulama fırsatı sunmalısınız. Bireyin gerçekleştirdiği her olumlu davranışa anında geri bildirimde bulunarak onu ödüllendirmelisiniz. 

Doğum öncesi nedenler:

olarak sıralanmaktadır. Ancak yaşamın erken döneminde geçirilen ve beyin zarının iltihaplanması olarak bilinen menenjit doğum sonrası nedenler arasındadır. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Çoklu yetersizliği olan bireylerin fiziksel ve sağlıkla ilgili çeşitli gereksinimleri hareket kısıtlılığı, iskelet deformasyonları, duyusal bozukluklar başlıkları altında düşünülebilir. Ancak ilgi ve sevgi sosyal-duygusal bir ihtiyaç olup, uygun pozisyonlama ve yerleştirme, iletişim için uygun yöntemler geliştirme ve uyarlamalara yer verme ise eğitsel gereksinimlerinin ele alındığı başlıklardır. Dolasıyla doğru cevap A şıkkıdır.

Çoklu yetersizliği olan bireyler ileri düzeyde yetersizliği olan bireylerin önemli bir alt grubunu oluştururlar. Birden fazla alanda (örn: görme ve işitme) yetersizlikleri vardır. Diğer yetersizlik gruplarına göre daha sık ve çok sağlık sorunları yaşarlar. Verilen seçeneklerin tamamı çoklu yetersizliği olan bireylerin özellikleri arasındadır.

Çoklu yetersizliği olan bireyler genellikle eğitim ortamlarına tanı almış olarak giderler. Okul döneminde herhangi travmatik bir kaza neticesinde de tanılamayı doktorlar yapmaktadır.

Çoklu yetersizliği olan bireylerin tanılanmasında kullanılacak bir standart araç yoktur ve bu bireyler yetersizlik alanlarına göre uygun araç ile tanılanırlar.

Otizmli bireylerin tarama sürecinde değerlendirilmesi gereken başlıca gelişim alanı sosyal -duygusal gelişim alanıdır.

Görme bozukluğu ve fiziksel engeli olan bireye işitme problemi eşlik etmez.

Sıralalan tüm maddeler çoklu yetersizliği olan bireylerin eğitsel gereksinimleridir.

Çocukluk enfeksiyonları çoklu yetersizliğe neden olan 'doğum sonrası' nedenler arasındadır.

Menenjit ve zehirlenme doğum sonrası nedenler arasındadır.

Ortopedik engeli olan bireylerin işitme engeli olmayabilir. Doğru cevap A'dır.

Çoklu yetersizliğe sahip olan bireylerin grup olarak bazı benzer özellikleri bulunmaktadır.
Bunlar;
• Çoklu yetersizlik, bireyin tüm gelişimini olumsuz etkiler.
• Çoklu yetersizliği olan bireylerin algılamaları yavaştır.
• Cümle kurarak iletişim kurma ciddi düzeyde olumsuz etkilenmiştir.
• Bu bireylerin çevreleriyle etkileşime girme fırsatları oldukça sınırlıdır.
• Büyük çoğunluğunda kendini uyarıcı davranışlar bulunmaktadır.
• Çevrelerinde gerçekleştirdikleri fiziksel hareketler oldukça kısıtlıdır.
• Sıklıkla ve ağır seyreden sağlık problemleri yaşarlar.
• Basit günlük etkinlikleri (t-shirt giyme, kapı açma, oturacak bir sandalye bulma ve oturma gibi) gerçekleştirmek için düzenli olarak yardıma gereksinim duyarlar.
• Günlük bakım ihtiyaçlarına yardımcı olmak için yüksek oranda yapılandırılmış bakım ve rehabilitasyon programlarına gereksinim
bulunmaktadır.

Ancak şıklarda verilen genetik bozukluklar yaşama bir ortak özellik değil doğum öncesi çoklu yetersizlik sebepleri arasında ele alınmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Çoklu yetersizliği olan bireyler ile çalışırken sıralanan seçeneklerin tamamı bakım elemanlarının  yapması gereken çalışmalar arasındadır. Doğru cevap A'dır.

Çoklu yetersizlik en genel tanımıyla, “bir yetersizliğe başka bir yetersizliğin eşlik etmesi” durumudur. Çoklu yetersizlik, iki veya daha fazla yetersizlik durumunun bireyin iletişim, devinim ve günlük becerilerdeki performansı üzerinde birleşik etki yaratması olarak da tanımlanabilmektedir. Çoklu yetersizlik, adından da anlaşılabileceği gibi; bireyde birden fazla yetersizliğin bir arada görülmesi olarak tanımlanabilir. Çoklu yetersizlik, ileri düzeyde ve yoğunlukta desteğe gereksinim duyan iki veya daha fazla motor, duyusal bozukluk ve özel sağlık bakım gereksinimi olan bireyleri tanımlamak için kullanılmaktadır. Ülkemizde çoklu yetersizliğin tanımı; Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2006)’nde birden fazla yetersizliği olan birey adı altında şu şekilde yapılmıştır: Birden fazla yetersizliği olan birey, “birden fazla alanda görülen yetersizlik nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan birey”dir. Bu bireyler, yasalarda ve ilgili alan yazında “ileri düzeyde yetersizliği olan bireyler” in önemli bir alt grubu olarak kabul edilmektedirler. Dolayısıyla doğru cevap C şıkkıdır.

Doğum Sırası Nedenler
• Travmatik Beyin Hasarı: Bebeğin kafasının doğum sırasında zarar görmesiyle meydana  gelebilen ve beyinde hasara yol açabilen travmatik beyin hasarı, çoklu yetersizliklere neden olmaktadır.
• Bebeğin beynine giden oksijen miktarının yetersiz kalması: Doğum sırasında özellikle zor doğumlar bebeğin doğum kanalında uzun süre kalması, kordon dolanması gibi olumsuzluklar oksijensiz kalmasına neden olabilmektedir. Kan uyuşmazlığı doğum öncesi nedenlerdendir, beyin iltihabı ise doğum sonrası nedenler arasında yer alır. Doğru cevap E'dir.

Çoklu yetersizliği olan bireyin içinde bulunduğu çevreyi uyarlarken veya değiştirirken düşülmesi gerekenler şöyle sıralanmaktadır;
• Çoklu yetersizliği olan bireyin bağımsızlığını arttıracak değişikliklere yer verme.
• Sadece çoklu yetersizliği olan bireye değil; çevresinde bulunan tüm bireylere fayda sağlayacak değişikliklere yer verme.
• Uyarlamaları gerçekleştirmeden önce, çoklu yetersizliği olan bireyin bulunduğu çevre ve bu çevrenin değiştirilmesine alıştırılmasını sağlama.
• Çoklu yetersizliği olan birey, uyarlama yapılan konuda daha az desteğe gereksinim duymaya başladıkça; uyarlamayı silikleştirerek ortadan kaldırma ve böylece bireyin tam bağımsızlığını sağlama.

Ancak bu durumda verilene baktığımızda çocuğa yemek yeme becerisi öğretirken kaşığı tutamadığı için bileğe sabitlenen bir kaşık kullanıldığı görülmektedir. Dolayısıyla bu kaşığı başkasının tutup çocuğa yemek yedirmesi yerine çocuğun kendi başına yemek yemesini yani bağımsızlaşmasını arttırmakta ve aynı zamanda çevresi için de olumlu bir katkı sağlamaktadır. Çünkü kaşığını kendi başına tutup yemek yemesi diğer insanlar için de sunulması gereken bir desteğin hafiflemesi anlamına gelmektedir. Fakat burada yapılan uyarlama öncesi alıştırma sağlama ya da uyarlamayı silikleştirmeye dair bir bilgi sunulmamıştır, Bu sebeple bu açıdan III. ve IV. maddeyi karşılayıp karşılamadığı konusunda yorum yapamayız. Dolayısıyla doğru cevap I ve II, A şıkkıdır.

Vücut duruşunda sıradışı görünüm beyin felci için ayırıcı bir durumdur. Gözleri sık sık ovma ise görme yetersizliği için ayırıcı bir durumdur. Ancak dolaptaki giysileri boyut ve kullanım kategorilerine göre düzenlemede zorluk çekme ve matematik ile ilgili sembolleri anlama ve kullanmada güçlük çekme öğrenme güçlüğü alanı için ayırıcı sorulardır. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Sağlıkla ilgili problemler: Çoklu yetersizliği olan birçok bireyin; epilepsi, sık görülen göz ve kulak enfeksiyonları, solunum bozuklukları, kas dejenerasyonu ve birden fazla olunan ameliyatlar gibi sağlıkla ilgili ciddi problemleri bulunmaktadır. Bu gibi tıbbi durumlar, çoklu yetersizliği olan bireylerin sık sık hastaneye yatmalara neden olmakta ve bu bireylerin bulundukları çevreye tekrar uyum sağlamalarını zorlaştırmaktadır. Kendini uyarıcı davranışlar: Çoklu yetersizliği olan bireylerin birçoğu, “kendini
uyarıcı davranışlar” olarak adlandırılan uygun olmayan davranış biçimlerine sahiptir. Bu davranışlardan bazıları; rutin biçimde kafasını sağa sola çevirme, parmaklarını gözlerin önünde hareket ettirme, vücudunu öne arkaya doğru sallama şeklinde sürekli olarak hareket ettirmedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Uygulama ve pekiştirme: Çoklu yetersizliğe sahip bireylerin zihinsel işlev düzeyi olumsuz etkilendiğinden; yeni becerileri daha yavaş kazanırlar ve kazandıkları becerileri yeni durumlara transfer etmede zorlanırlar. Bunun için; çoklu yetersizliği olan bireylerin yeni beceriler kazanabilmeleri için; onlara fazlaca uygulama fırsatı sunmalısınız. Bireyin gerçekleştirdiği her olumlu davranışa anında geri bildirimde bulunarak onu ödüllendirmelisiniz. Verilen durumla doğrudan ilişkili madde C şıkkıdır. Çocuk hem yavaş öğrenmektedir hem de farklı lavabo ve sabun kullanmakta yani beceriyi yeni durumlara transfer etmede güçlük yaşamaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.