BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ

Bir balık türünü sistematik açıdan tanıtabilmek için yedi ana taksonomik kategori kullanılmaktadır. Bu kategorileşmenin mantığı oldukça basittir ve sistematikte kullanılan en küçük kategori tür (spesiyes)’dür. Tür taksonomideki en önemli kategoridir. Sadece taksonomistler için değil, canlı material ile çalışan herkes için önemlidir. Zira tür, taksonomik kategoriler içinde elle tutulabilen ve doğada görülebilen tek kategoridir. Bugün kabul edilen tanımlamayla tür; birbirleriyle doğal koşullar altında verimli döl alışverişi yapabilen, yani üreyebilen, yapısal ve işlevsel özellikleri bakımından birbirine benzeyen, diğer populasyon gruplarından üreme bakımından ayrılmış bireyler topluluğudur. Benzer türlerin oluşturduğu gruba genus (cins), benzer genusların oluşturduğu gruba familya (aile) denir. Benzer familyalar ordo (takım)’yu, benzer ordolar klasis (sınıf)’i, benzer klasisler filum (şube)’u, benzer filumlar da regnum (alem)’u meydana getirmektedir.

Balıklarda yüzmeyi en iyi sağlayan, ideal vücut sekli fuziform (füze veya torpil seklinde olan)’dur. Bu sekle sahip olan balıklara örnek olarak kemikli balıklardan sardalya, uskumru ve ton-orkinos; kıkırdaklı balıklardan birçok köpek balığı türü verilebilir.

Deride bulunan pigment hücreleri balıkların çeşitli renklerde olmalarını, böylece ortama uyumlarını sağlar. Pigmentler genellikle kromatofor adı verilen renk hücresi içinde bulunur.

Kemikli balıklarda solungaçlar, basın her iki tarafında, birer operkulum (solungaç kapağı) ile örtülü olarak tek bir boşlukta bulunur.

Balıkların çoğunda deri pullarla örtülüdür. Bazı balıklarda pulların yerini kemik plaklar ya da dikenler gibi oluşumlar almıştır. Bunun yanında hiç pulu olmayan balıklar da mevcuttur. Örn., kemikli balıklardan mıgrı’da pul bulunmaz. Günümüzde yasayan balıklarda 4 tip pul bulunur: Plakoit, Kosmoit, Ganoit ve Elasmoit.

Balıkların sindirim borusu 4 alt bölümde incelenebilir: 1) Bas bağırsak (Buca faringial), 2) Ön bağırsak (Özafagus+Mide), 3) Orta bağırsak (İnce bağırsak) ve 4) Son bağırsak (Rektum).

Emici balıklar: Genellikle kumlu ve çamurlu diplerde yasayan türlerde, besinlerini emerek alma davranışına rastlanır. Emici balıkların bir bölümü, örneğin mırmır balığı (Sparidae), besinleri içinde bulundukları çamurla birlikte yutar, kimileriyse besinlerini yutmadan önce yabancı maddelerden ayırır. Gıdalarını emerek beslenen balıklara örnek olarak mersin balıkları (Acipenseridae) ve sazan balıkları (Cyprinidae) verilebilir.

Balıklarda çene dişleri biçimlerine göre insisör, molar, kanin, kardiform ve villiform olmak üzere başlıca 5 tiptir. Kesici (Insisör) dişlerin uçları kesme işlemi için düzgün şekillidir. Mercan balıklarının (Sparidae) ön dişleri genelde bu kesici dişlerdir.

Su kaybı veya fazla su alımı, vücut iyon konsantrasyonlarının değişmesi gibi normal durumdan olan sapmalar fizyolojik açıdan tehlikeli durumlara yol açabilir. Balıklarda ozmoregülasyonda görevli organlar başlıca böbrekler ve solungaçlardır.

Balıklarda yüzmeyi en iyi sağlayan, ideal vücut şekli fuziform (füze veya torpil şeklinde olan)’dur. Bu şekle sahip olan balıklara örnek olarak kemikli balıklardan sardalya, uskumru ve ton-orkinos; kıkırdaklı balıklardan birçok köpek balığı türü verilebilir.

Kıkırdaklı balıkların çoğu, solunumu gerçekleştirebilmek amacıyla suyu solungaçlarına itmek için yüzmek zorundadır. Balığın vücut şekli ve hareketini etkileyen en önemli factor suyun yoğunluğu ve vizkozitesidir.

Balıklar, besinlerinin çeşitliliğine göre de üçe ayrılır. Çok çeşitli besinlerle beslenenlere öyrifag; belli tip besinlerle beslenenlere stenofag; tek bir çeşit besinle beslenenlere de monofag denir. Balıkların çoğu öyrifagdır.

Köpek (Kanin) dişleri parçalamaya yardımcı olur. Uçları sivri ve içe doğru hafifçe kıvrık olan köpek dişler, canlı ve hareketli avları etkin şekilde yakalamaya yardımcı olur. Dolayısıyla köpek dişi adı verilen dişlere predatör balıklarda sıkça rastlanır. Köpek balığı ya da sinarit gibi türlerde çoğunlukla kanin dişler bulunur.

Ozmoregülasyon, organizma içerisindeki belir- li, uygun bir tuz- su dengesinin korunmasını sağlayan biyolojik bir olaydır. Canlı hücrelerin, iyonlar dâhil olmak üzere, kimi maddeleri suda çözünmüş olarak ve belli yoğunluklarda içeren bir ortama gereksinimleri vardır Balıklarda ozmoregülasyonda görevli organlar başlıca böbrekler ve solungaçlardır. Böbrekler, metabolizma artıklarının bir kısmıyla fazla suyun dışarı atılmasında rol oynamasının yanı sıra, kimi madensel tuzların dışarı atılmasını ya da vücutta tutulmasını da sağlar. Öte yandan birinci derecede solunum organı olarak işlev yapan solungaçların da metabolizma sonucu oluşan azotlu atıkların büyük bir kısmının dışarı atılmasıyla kimi iyonların dışarı atılması ya da ortamdan alınmasında önemli rolleri vardır. Ayrıca diğer omurgalılarda olduğu gibi, balıklarda da bağırsak ve deri de ozmo- regülasyonda rol oynar.

Deniz balıkları Na+ ve Cl- gibi iyonları vücuttan dışarı atmak için oldukça fazla enerji harcar. Bununla birlikte, tuzluluğun düşürülmesi ozmatik farklardan oluşan stresi ve enerji harcanmasını düşürecektir. Bu nedenle, deniz balıklarının canlı taşınmasında tuzluluk olabildiğince düşürülür.

Diyadrom balıklar; anadrom, katadrom ve amfidrom olmak üzere, üç tiptir. Somon balık- ları gibi yaşamlarının çoğunu denizlerde geçirip üremek için tatlı sulara göç edenlere anadrom, ter- sine yılan balıkları gibi yaşamlarının çoğunu tatlı sularda geçirip üremek için denizlere göç edenlere katadrom, yumurtlamak için değil de yaşam dön- güsünün diğer belli evrelerinde düzenli olarak tat- lı sulardan denizlere, denizlerden tatlı sulara göç edenlere de amfidrom balıklar denir.

Eşeysel olgunluk yaşı, boyu ve ağırlığı stokların yönetimi ve korunması bakımından çok önemlidir. Minimum av büyüklüğü ve av miktarı konusunda yapılacak sınırlamalar eşeysel olgunluk bilgilerine dayandırılır.

Bu üre- me stratejileri içinde ovipar üreme en önemli yeri tutmakta olup yaşayan balıkların yaklaşık %96’sını kapsamaktadır. Ovipar balıklarda yumurtaların döllenme olayı dış ortamda olur. Yani dişiler yumurtalarını suya bırakır. Erkek bireyler bu yumurtaların yumurt- landığı ortama aynı anda spermlerini bırakırlar. Bu balıkların bir kısmı çift oluşturmaksızın, kitle yumurtası yaparlar ve bunun için belli bir ortam bulmak amacıyla çoğu kez göç eder.

Benzer türlerin oluşturduğu gruba genus (cins) denir. Doğru cevap A'dır.

Bir balık türünü sistematik açıdan tanıtabilmek için yedi ana taksonomik kategori kullanılmaktadır. Bu kategorileşmenin mantığı oldukça basittir
ve sistematikte kullanılan en küçük kategori tür (spesiyes)’dür. Doğru cevap B'dir.