BANKACILIK HİZMET ÜRÜNLERİ

Yasa’ya göre sermaye piyasalarında faaliyette bulunabilecek “sermaye piyasası
kurumları:

Sermaye piyasalarında, Yatırım fonları, emeklilik fonları, menkul kıymetler yatırım
ortaklıkları, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları, gayrimenkul yatırım ortaklıkları, aracı kurumlar, bankalar, sigorta şirketleri, portföy yönetim şirketleri, kıymetli maden aracı
kurumları ve yetkili müesseseler ile hesabında en az 1.000.000 Türk Lirası tutarında sermaye piyasası aracı ya da para bulunan gerçek ve tüzel kişiler; “Nitelikli Yatırımcı”
sayılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Sermaye piyasası araçları ve bu araçlara ilişkin haklar, Merkezi Kayıt Kurulusu A.Ş. (MKK) tarafından bilgisayar ortamında; çıkaranlar, aracı kuruluşlar ve hak sahipleri itibariyle tutulmakta ve bu araçlar üzerindeki hakların üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesinde
MKK’ya yapılan bildirim tarihi esas alınmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Bankalar tarafından külçe altının teslimi, altının o günkü değeri üzerinden % 0,5gibi ya da her Kg. başına 400 Türk Lirası gibi bir işlem komisyonu  karşılığında yapılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Ziynet eşyası, platin, gümüş, cumhuriyet, çeyrek gibi kuyum olarak kabul edilen işlenmiş altınlar da dahil olmak üzere her türlü ziynet ile altın hesabı açılabilmektedir. Bankalarca, BİST - Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasasından alınmış olan standart niteliklerdeki külçe altınlarla, genellikle 1 gramdan başlayan tutarlarda, kaydi olarak işlem yapılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Foreks piyasalar,  dövizlerin birbiri karşısında alınıp satıldığı piyasalardır. Doğru cevap D'dir.

Türev ürünlerin hepsi için organize bir piyasanın bulunması gerekmemekte, taraflar arasında özel olarak gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin; swap, forward  ve hatta opsiyon sözleşmeleri taraflar arasında özel olarak yapılabilir. Doğru cevap C'dir.

VİOP’da işlem görecek sözleşmeler, türlerine göre biraz farklılaşmakla birlikte aşağıdaki asgari unsurları içermek zorundadırlar:

• Dayanak varlık,
• Sözleşmenin türü
• Sözleşmenin büyüklüğü
• Sözleşmenin vadesi
• Uzlaşma biçimi

• Uzlaşma fiyatının belirlenme biçimi
• Son işlem günü
• Teslim tarihi,
• Günlük fiyat hareket limitleri

• Kullanım fiyatı
• Asgari teminat oran ve tutarları
• Opsiyon tipi

sözleşmenin imzalandığı yer sözleşmede yer almamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Bir yıldan kısa vadeli Devlet İç Borçlanma Senetlerine Hazine Bonosu adı verilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Repo, genellikle sabit getirili menkul değerlerin belirli bir tarihte, bugünden belirlenmiş
bir fiyatla geri alınacağı taahhüdü ile satım işlemidir. Doğru cevap C'dir.

Mevduat ürünlerinin yanı sıra bankalarca müşterilerine doğrudan ya da dolaylı olarak sunulabilen başlıca alternatif finansal yatırım ürünleri şöyle sıralanabilir:
1. Altın ve diğer kıymetli maden yatırımları ve alım– satım işlemleri,
2. Yabancı Para yatırımları ve alım – satım (arbitraj) işlemleri,
3. Dövizli borçlanma senetlerine (Eurobond, vb.) uzun vadeli yatırımlar ve alım-satım işlemleri,
4. Yabancı para üzerinden düzenlenmiş ticari senetlerin alım–satım işlemleri,
5. Sabit getirili borçlanma senetlerine uzun vadeli yatırım ve bunların alım – satım işlemleri,
6. Repo – Ters Repo işlemleri,
7. Türev Ürün Yatırımları (Vadeli işlem, Swap, Opsiyon sözleşmeleri),
8. Türev Ürünlerle bağlantılı mevduat uygulamaları (DCD),
9. Türevlere bağlı kokteyl ürünler
10. Portföy Yönetim hizmetleri,
11. Yatırım danışmanlığı hizmetleri
12. Pay senedi yatırımları ve alım – satım işlemleri,
13. Birikimli Hayat Sigortası poliçeleri sağlanması,
14. Bireysel Emeklilik Sistemi sözleşmeleri sağlanması.

Bankacılık yasasında bankaların yapabileceği işlemler arasında sayılmakta olmalarına karşın “Yatırım Danışmanlığı” ve “Portföy İşletmeciliği ve Yönetimi” hizmetleri sermaye piyasası yasası uyarınca bankaların yapamayacağı işlemlerdendir.

Tüm sermaye piyasası işlemleri için SPK’dan özel olarak izin (yetki belgesi), almak ve ilgili piyasaya üye olmak esastır. Bankalar Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki faaliyetleri nedeniyle SPK denetimine tabi olmak durumundadırlar.

Yasa’ya göre sermaye piyasalarında faaliyette bulunabilecek “sermaye piyasası kurumları” aşağıda gösterildiği gibidir:
a. Yatırım kuruluşları (Bankalar, Aracı kurumlar, vb.)
b. Kolektif yatırım kuruluşları (Yatırım Ortaklıkları, Yatırım Fonları)
c. Bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları
ç. Portföy yönetim şirketleri
d. İpotek finansmanı kuruluşları
e. Konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları
f. Varlık kiralama şirketleri
g. Merkezî takas kuruluşları
ğ. Merkezî saklama kuruluşları
h. Veri depolama kuruluşları
ı. Kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumları

6.12.2012 tarih ve 6362 sayılı yeni Sermaye Piyasası Kanunu 35. Maddesinde, sermaye piyasasında işlem yapabilecek kurumları sayılmakta ancak faaliyetlerinin alanı ve yetkinlik dereceleri işlem bazında belirlenmektedir.

Bankacılık Yasasının 4. Maddesinde sayılan ve bu yasa uyarınca ticari bankaların gerçekleştirebilecekleri hizmet türleri arasında yer alan finansal yatırım hizmetleri yer almaktadır.

Yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketlerinin yapabilecekleri bazı “Yan Hizmetler” de Sermaye Piyasası Kanunu 38. Maddesinde şöyle sayılmaktadır:
a. Sermaye piyasaları ile ilgili danışmanlık hizmetleri sunulması,
b. Yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile sınırlı olarak kredi ya da ödünç verilmesi ve döviz hizmetleri sunulması,
c. Sermaye piyasası araçlarına ilişkin işlemlerle ilgili yatırım araştırması ve finansal analiz yapılması veya genel tavsiyede bulunulması,
ç. Aracılık yükleniminin yürütülmesi ile ilgili hizmetlerin sunulması,
d. Borçlanma veya başka yollardan finansman sağlanmasında aracılık hizmeti sunulması,
e. Servet yönetimi ve finansal planlama yapılması,
f. Kurulca belirlenecek diğer hizmet ve faaliyetlerde bulunulması.

6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde İstanbul Menkul Kıymetler Borsası A.Ş.’nin (İMKB) tüzel kişiliği sona erdirilerek 3.4.2013’ten geçerli olmak üzere “Borsa İstanbul A.Ş.” (BİST / BİAŞ) adıyla, yeni bir borsa olarak yapılandırılmıştır. İstanbul Altın Borsası A.Ş. ile İzmir Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar Borsası A.Ş. aynı biçimde kapatılarak işlevleri BİAŞ’ne aktarılmıştır. BİST bünyesinde kurulan “Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası” ile “Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar Piyasası”; İAB ile VOB yerine, aynı işlevleri sürdürmek üzere faaliyete geçmişlerdir. Böylece iki borsa kapatılarak BİAŞ’nin
kapsamı genişletilmiştir.

Hesabında en az 1.000.000 Türk Lirası tutarında sermaye piyasası aracı ya da para bulunan gerçek ve tüzel kişiler; “Nitelikli Yatırımcı” sayılmaktadır.

Altın ağırlıklı fonlar,1.7.2014’den geçerli olmak üzere, yenilenmiş bulunan ilgili mevzuat uyarınca “Kıymetli Madenler Şemsiye Fonu” altında yer alan fonlardır. Bu tür fonların toplam değerinin en az %80’i devamlı olarak Borsada işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler ile kıymetli madenlere dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırılmaktadır. Altın ağırlıklı fonların, Şemsiye Fon yerine; Endeks Fon olarak kurulmaları da mümkündür.