BANKALARDA KREDİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 13

Firmalarda sorunlu kredi göstergeleri, hareketsizlik, mevduat oranlarının düşük olması, giderlerin satışa oranla yükselmesi gibi unsurlar içermektedir. Yetersiz kredi analizi yapılan hatalar kapsamına girdiği için doğru cevap "Yetersiz ve doğrulanmamış kredi analizi" olmalıdır.

Kredi yönetiminde, kredi amacının, geri ödeme şeklinin beli olmayışı, eksik tutarda kefalet alınması gibi hatalar yapılmaktadır. Personel devir hızının artması ise sorunlu kredi göstergesine dahil olduğu için doğru cevap "Personel devir hızının artması" olmalıdır.

Verilen kredinin geri ödenmesi açısından önem arz eden ve beş ana başlıkta toplanan kredi ilkesi bulunmaktadır. Bunlar; Güvenlik ilkesi, verimlilik ilkesi, dağılımın uygunluk ilkesi, akışkanlık ilkesi ve diğer ilkeler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Krediler, nitelik, vade, teminat, kullanım veya amaç, sektör, kullanıcı ve kullandırıcı olarak toplam sekiz başlık altında sınıflanmıştır.

Kredi teminatları, teminatsız krediler ve teminatlı krediler olmak üzere iki grupta toplanmıştır.

Genel anlamı ile plasman, paranın gelir getirici bir alacağa veya menkul/gayrimenkul değere ayrılması  iş Dolayısıyla bankacılık açısından plasman, bankaların sermaye ve mevduat durumu ile reeskont imkanlarını göz önünde tutarak kredi işlemlerine ayırdıkları tutardır.

Depasman, bir firmaya açılan kredi limitlerinin üzerinde kredi kullandırılmasıdır. Limit üzerinde kullandırım/kullanım söz konusu olmamalıdır. Gerek firmaların onaylı kredi limitlerinde,gerekse şubelere tahsis edilen nakit plasman limitlerinde meydana gelen aşımlara depasman denir.

Her banka kanuni mecburiyetler dışında kredilere ilişkin bir genel politika ve işlem adımlarını gösteren sistem saptamaktadır. Bu akışa o bankanın kredi politikası denir.

Müşteri tarafından kredi başvurusunun yapılmasıyla başlayan ve kredinin tasfiye edilmesine kadar geçen süreleri kapsayan işlemlerin tümüne kredilendirme süreci adı verilir.

Lehine kredi tesis edilen bütün gerçek ve tüzel kişilerden, kredi kullandırımından önce ve tüm kredilerini kapsayacak şekilde alınan imzalı belgelere “Genel Kredi Sözleşmesi” adı verilir.

Kredilerin geri dönüşü için gerekli tedbirlerin alınması, kredi türlerine göre uygun teminatların alınması, teminatların noksansız ve kusursuz olarak tesis edilmesi gibi hususları kapsayan ilke Güvenlik (Emniyet) ilkesidir.

Kredilerin firmaya sermaye olarak verilmemesi, kredi dönüşlerinin kısa vadelerde sağlanması, taşınmaz malların satın alınmasında kısa vadeli kredilerin kullandırılmaması ve kredilerin vadelerinde kapatılması, kredi teminatı olarak alınan çek/senetlerin vadelerinde ödenmesi, ödenmeyen çeklerin yerine daha uzun vadeli çek/senet alınmaması, kredi geri ödemesi ile kredi hangi proje için kullandırılmış ise onun için harcanması gibi unsurları kapsayan ilkedir.

Banka dışı kaynaklardan kullandırılan krediler ise, T.C. Merkez Bankası, Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. (Eximbank) ve diğer fonlardan yararlanılarak kullandırılan kredilerdir.

Kredi tespiti; müşterilerin kredi değerliliğine, ihtiyacına ve talebine göre yapılır. Bankaların, şubeler ve bölge müdürlüklerince kredi tesis edip edemeyeceği, kendi iç düzenince belirlenir.

Türkiye’de bankaları doğrudan ilgilendiren ve kredilere ilişkin hükümler de içeren kanun 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’dur.

Kredi komitesinde onaylanan krediler kredi tebliğ mektubu ile şubeye bildirilir.

Ticari, zirai ve sınaî malların, menkul rehni hükümleri çerçevesinde, bankaya rehnedilmesi karşılığında banka yetkililerinin bilgisine istinaden kredi kullandırılmasına Emtia rehni denir.

Her banka kanuni mecburiyetler dışında kredilere ilişkin bir genel politika ve işlem adımlarını gösteren sistem saptamaktadır. Bu akışa o bankanın kredi politikası denir. Kredi politikasının unsurları şunlardır: Kredilerin onaylanmasına ilişkin süreçlerin esasları, Kredilerin sınıflanmasına ilişkin esaslar, Kredi onay mercilerinin limitleri, Kredilerin izlenmesine ve değerlendirilmesine ilişkin bir sistem, Kredilendirme ilişkin ana hatlar, kredilendirme standartlarına ve onay uygulamalarına istisna teşkil eden durumlar. Seçeneklerde verilenlerin hepsi de kredi politikasının unsurlarındandır.

Kredilerin sözleşmelere uygunluğu sağlandıktan sonra da kredili firma; Firma ortaklarının KKB (Kredi Kayıt Bürosu) kayıtları incelenerek, Tapu bilgileri ve değişimi izlenerek, Çek protesto icra araştırmaları yapılarak, Firma ziyaretleriyle gözlem yapılarak, Firmanın nakit akışı takip edilerek, Firma finansal tabloları değerlendirilerek, Piyasa ve diğer banka istihbaratları yapılarak, Firma, ortakları ve kefilleri hakkında basında çıkan haberler okunarak, Tahakkuk eden faiz ve komisyonların tahsili izlenerek takip edilmelidir.Yukarıda sayılanlar dışında mevduat düzeyinin izlenmesi, limit aşımlarının izlenmesi, protestoların izlenmesi gibi yöntemler de kullanılabilir. Kredi borçlusunun ve kefillerinin kanuni ikametgahları genel kredi sözleşmesi veya taahhütnamesinin konuları arasındadır.

Firmalar çeşitli nedenlerle sorunlar yaşayıp, kullandıkları kredilerin geri ödenmesi hususunda bazı olumsuz durumlarla karşılaşabilirler. Firmalar ödeme güçlüğü sürecine girerken, bankalar bazı erken uyarı göstergeleriyle bunu önceden tahmin edebilir. Bu işaretlerin bazıları şunlardır: Kullanılan kredide hareketsizlik, Limite yakın kredi kullanımının sabitleşmesi, Kredilerin taksitli krediye çevrilme isteği ve Stoklarda hızlı artış ve stok devir hızının yavaşlamasıdır. Banka teminat mektubu ise ünite içinde bankacılıkla ilgili geçen bir başka kavramdır.