BANKALARDA KREDİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 13

Vadesiz teminat mektupları, üzerinde geçerlilik süresi bulunmayan teminat mektuplarıdır. Devlet İhale Yasasına göre resmî dairelere hitaben verilecek geçici ve kesin teminat mektuplarının vadesiz düzenlenmesi zorunluluğu vardır. Vadesiz teminat mektuplarından dolayı bankaların sorumluluğu zamanaşımı süresi (10 yıl) sonuna kadar devam eder.

Banka, bir kimseye açtığı gayrinakdi kredi (teminat mektubu kredisi) sonucu kredi alanın talebi üzerine, - kendi lehine veya üçüncü bir kişi lehine muhataba bir teminat mektubu verir. Banka ile lehine kredi açılan kişi arasında uygulamada kontrgaranti sözleşmesi olarak adlandırılan bir sözleşme imzalanır.

Uluslararası ticarette ortaya çıkan riskleri ortadan kaldırmak ve azaltmak için güvenli bir ödeme aracı olarak akreditif ortaya çıkmıştır.

Akreditif Amiri: Akreditifi açtıran, akreditif talimatını veren alıcı ya da ithalatçı konumundaki gerçek veya tüzel kişidir.

Yenilenen akreditif şartlarına göre bir miktarı veya tamamı kullanıldıkça herhangi bir değişikliğe gerek kalmaksızın eski miktar dahilinde yenilenen akreditiflerdir.

Riskin iki bileşeni vardır. İki bileşen aynı anda mevcut değilse riskin varlığından söz edilemez. Bunlar; belirsizlik ve korunmasızlıktır.

Likidite riski, bir bankanın fon girişi ile fon çıkışı arasındaki dengeyi sağlayamaması durumunda ortaya çıkar. Özellikle bankacılık krizlerinin yaşandığı dönemlerde mevduat sahipleri arasında yaygınlaşan “banka paniği” nedeniyle bankaya hücumların artmasıyla birlikte, bankaların müşterilerinin fon taleplerini karşılamak konusunda karşı karşıya kaldıkları risktir.

Bankaların faiz oranı riskini yönetmek üzere değerlendirebilecekleri belli başlı stratejiler şunlardır:
• Süre analizi yapmak
• Esnek-oranlı borç vermek
• Faiz swapı yapmak
• Gelecek sözleşmeleri ve opsiyonlar yapmak

Kur riski, bir bankanın kâr marjının bankanın portföyünde yer alan yabancı paraların fiyatlarında (döviz kuru) meydana gelen değişmelerle azalması ihtimali olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla, döviz riskinin kaynağı döviz kurlarının oynaklığıdır. Döviz riskinin ortaya çıkması için, bankaların öncelikle döviz riskine açık olması gereklidir.

Operasyonel risk, geleneksel olarak kredi ve piyasa riski kapsamına dahil edilmeyen tüm diğer riskleri ifade etse de, bir bankanın işlemeyen ya da uygun olmayan iç süreçler, insanlar, sistemler ya da dış etkenler nedeniyle ortaya çıkabilecek zarara uğrama riskine denir.

Bankaların kredi riskine karşı geliştirebilecekleri belli başlı stratejiler şunlardır:
• Kredi çeşitlendirmesi
• Kredi tayınlaması
• Kredi-riski analizi yapmak
• Kısıtlayıcı sözleşmeler yapmak
• Teminat istemek
• Müşterilerle uzun süreli iyi ilişkiler kurmak

Kredi tayınlaması, bankanın kredi talebinde bulunan müşterinin talebine ya miktar olarak kısıtlama
getirmesi ya da tamamen reddetmesidir. Başka bir ifade ile, kredi tayınlamasını, düzenleyici kurumların ve/veya bankaların kredi müşterilerinin aşırı risk alma iştahına kısmen ya da tamamen sınırlama getirmesi olarak da anlamak mümkündür.

Bankalarda kredi verilmesi çok çeşitli aşamalardan geçmektedir. Bu süreç müşterinin kredi talep etmesi ya da bankanın müşteriye gitmesi ile başlamakta ve çeşitli basamaklardan sonra, kredinin kapanması ile sonuçlanmaktadır.

Pazarlama

Gerekli bilgilerin alınması

Kredi riski analizi

Kredinin tahsisi

Tahsis olunan kredinin kullandırımı ve fiyatlama

Kredinin izlenmesi: Sorunlu kredinin yönetimi veya kredinin kapanarak sürecin sonlanması

Bankaların faiz oranı riskini yönetmek üzere değerlendirebilecekleri belli başlı stratejiler şunlardır:
• Süre analizi yapmak
• Esnek-oranlı borç vermek
• Faiz swapı yapmak
• Gelecek sözleşmeleri ve opsiyonlar yapmak

Bankaların kredi riskine karşı geliştirebilecekleri belli başlı stratejiler şunlardır:
• Kredi çeşitlendirmesi
• Kredi tayınlaması
• Kredi-riski analizi yapmak
• Kısıtlayıcı sözleşmeler yapmak
• Teminat istemek
• Müşterilerle uzun süreli iyi ilişkiler kurmak

Bankalar ticari faaliyeti olan kişi ve kuruluşlar üzerinde, bireysel müşterilere göre daha farklı incelemelerde bulunurlar. Bu nedenle daha farklı bilgi ve belgeler isterler. Bu belgeler incelenen firmanın son üç yıllık bilanço, gelir tablosu ve mizanları; inceleme dönemi itibariyle ara mizan; üçer aylık dönemlerde düzenlenen geçici vergi beyannamesi ve gelir tablosu; kuruluş ve değişikliklerle ilgili ticaret sicil gazeteleri; oda kayıt belgesi; yatırım teşvik belgesi ve ekleri; kredi ve yatırımlarla ilgili düzenlenen yeminli mali müşavir raporları ve imza sirküleri gibi belgelerdir. Kredi talebinde bulunan bireysel müşteriden nüfus cüzdanı, maaş bordrosu, maaşında haciz olmadığına dair yazılı bilgi, çalışanın işyerinin imza sirküsü, vergi ve vatandaşlık numarası, ikametgah belgesi ya da ikametgahını gösteren elektrik, su vb. faturası gibi evrak ile sahip olduğu taşınır ve taşınmaz varlıklara ait belgeler istenmektedir. Doğru cevap A'dır.

Bireysel krediler ile ilgili ilk uygulamalar 19. yüzyılda ortaya çıksa da 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygın hale gelmiştir. National City Bank of New York adlı bir Amerikan bankası 1929 yılında bireysel kredi vermek amacı ile bir departman kurarak bu konudaki bir ilki gerçekleştirmiştir. Doğru cevap A'dır.

Bireysel kredilerin vade yapıları, para birimleri, teminat yapıları ve geri ödeme koşulları birçok faktöre bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Piyasa koşulları, yasal düzenlemeler ve bankaların pazarlama politikaları bu faktörlerden bazılarıdır. Doğru cevap D'dir.

Kredi birlikleri, taksitli satış finansman şirketleri, tasarruf ve kredi kurumları ve tüketici finansman şirketleri bireysel kredi veren kurum ve kuruluşlardandır. Sigorta şirketleri son dönemde artan bireysel kredi taleplerini karşılamak amacı ile konut ve taşıt kredisi arz eden kuruluşlardır. Doğru cevap E'dir.

Kredi maliyetleri, para politikaları, tüketici güven endeksi, harcanabilir kişisel gelir, rekabet ortamı ve yasal düzenlemeler ve başvuru sahibinin ödeme gücüne dair ipucu verebilecek tüm bilgiler arz edilen bireysel kredilerin miktarını etkileyen unsurlardandır. Bşvuru sahibinin medeni durumu ise bireysel kredilerde risklilik derecesini gösteren faktörlerdendir. Doğru cevap C'dir.