BASIN FOTOĞRAFÇILIĞI

Basın fotoğrafçılığının sonunu getireceği sanılan yeni teknolojilerin basın fotoğrafının yerini tamamen alamamıştır. Bir başka deyişle sinema ya da televizyonun basın fotoğrafını öldürmemiş, tam tersine güçlendirmiştir.

Sayısal fotoğraf teknolojisinin basın sektörüne giriş yaptığı 90'lı yılların ortalarında, sayısal fotoğraf makinelerinin (DSLR, öncesinde basının yaygın olarak kullandığı filmli makinelere (SLR) göre düşük görüntü kalitesi, fotoğrafın muhafazakarlarının elindeki en büyük koz olagelmiştir.

Foto muhabirleri de sayısal teknoloji sayeinde sayısız avantaj elde etmiştir. Çekim sonucunu anında görebilmeleri, değişen ışık koşullarında çalışan foto muhabirlerinin pozlama kontrollerini kolaylaştırmıştır. Sayısal fotoğraf makinelerine, aynı bellek kartına farklı ISO aralıklarında çekim yapabilme özelliğinin eklenmesi, onları farklı ISO değerlerinde çeşit çeşit film taşımaktan kurtarmıştır. Yine ortam ışığına ve renk sıcaklıklarına fotoğraf makinelerini adapte edebildikleri beyaz dengesi ayarlarının da bu makinelerde yer alması, çekimlerdeki teknik kaliteyi arttırdığı gibi daha yaratıcı fotoğraflar üretmelerini sağlamıştır.

Haber fotoğrafçılığını diğer fotoğraf türlerinden ayıran özelliklerin başında, fotoğrafların bir kitle ile paylaşılması zorunluluğu gelmektedir.

1935 yılında, New York yakınlarındaki bir dağa düşen uçağın fotoğrafı, Associated Press haber ajansı tarafından "telefoto" adı verilen bir cihazla abonelere iletilmiştir. Telefoto cihazı, o yıldan başlayarak, küçük çaplı değişimlere uğrasa da, 90'lı yılların başına kadar medya dünyasında varlığını sürdürdü.

Telefoto sistemi ile bir kare renkli fotoğraf, telefon ve elektrik hatlarında bir sorun yaşanmazsa, yarım saat civarı bir sürede karşı tarafa iletilebiliyordu.

Geçmiş ile "internet destekli" günümüz foto muhabirliği karşılaştırıldığında, iş akışının rahatlaması ve daha sağlıklı sonuçlar elde edilmesi açısından aralarında belirgin bir farklılık göze çarpmaktadır.

Sayısal teknolojinin haber fotoğrafı üretim sürecine dahil olmasıyla birlikte haber fotoğrafının;

Danfung Dennis, DSLR fotoğraf makinesi ile Afganistan Savaşı üzerine bir belgesel film hazırlayarak, sinema dünyasının saygın ödüllerinden biri olan Sundance Film Festivali Belgesel Film ödülünü almıştır.

"Arap Baharı" olarak adlandırılan halk hareketleri sırasında çekilen fotoğrafl, gazeteciliğin sayısal teknoloji ve multimedya içerik ile buluştuğu "yeni dili" kamuoyunun ilgisine sunmuştur.

Her devirde haber fotoğrafçılarının en büyük hayallerinden biri hiç kuşku yok ki, fotoğrafları bir noktadan diğerine çok kısa sürede ve sorunsuz transfer edebilmek olmuştur. Bu yönde öncü diğer çalışmalar olmakla birlikte fotografik veri aktarımı için 1935 yılı milat olarak kabul edilebilir. Bu tarihte, New York yakınlarındaki bir dağa düşen uçağın fotoğrafı, Associated Press haber ajansı tarafından “telefoto” adı verilen bir cihazla abonelere iletilmiştir. Telefoto cihazı, o yıldan başlayarak -küçük çaplı değişimlere uğrasa da- 90'lı yılların başına kadar medya dünyasında varlığını sürdürdü.

Telefoto cihazı ile fotoğraf aktarımı için şu aşamalardan geçilmesi gerekiyordu: Öncelikle çekilen filmin banyo edildikten sonra fotoğraf kartına basılması gerekiyordu. Ardından, telefoto verici cihazı üzerine sabit bir şekilde tutturulan fotoğraf, bu cihazda bulunan analog telefon bağlantı yuvalarına telefon hattı takılarak iletime hazır hale getiriliyordu. Telefoto verici cihazıyla gönderilen fotoğraf, gazete merkezlerindeki “telefoto alıcı cihazları” tarafından alınıyordu. Bu sistemle, bir kare renkli fotoğraf -telefon ve elektrik hatlarında sorun yaşanmazsa- yarım saat civarı bir sürede karşı tarafa iletilebiliyordu. Bu süre, yaşanabilen olumsuzluklar nedeniyle kimi zaman saatlerce sürüyordu.

Filmli fotoğraf teknolojisi ile karşılaştırıldığında, sayısal fotoğrafa üretildikten sonra uygulanabilecek değişiklikler çok daha fazladır. Bu uygulamaların son derece kolaylaşmış olması başka tartışmalara neden olmaktadır. Kötü niyetli ya da bilinçsiz değişikliklerin haber fotoğrafını, aktardığı gerçekliğe bağlılığından ne kadar uzaklaştırdığı konusundaki belirsizlik ve denetleme zorluğu bu tartışmaların temelini oluşturmaktadır. Bir diğer sorun da, sayısal fotoğrafların kolay ulaşılabilirliğine bağlı olarak her geçen gün daha sık karşılaşılan telif hakkı ihlalleridir.

Afganistan Savaşı üzerine bir belgesel film hazırlayan ve bununla sinema dünyasının  saygın ödüllerinden biri olan Sundance Film Festivali Belgesel Film ödülünü alan Danfung Dennis'dir. Dennis, foto muhabirliğinin bir evrim geçirdiğini ve yeni bir görsel dil oluştuğunu savunmaktadır.

Foto muhabirleri arasında, çalışmalarına “farklı bir anlatım tarzı” kattığı için cep telefonu ile fotoğraf çekenlerin sayısı da azımsanmayacak ölçüdedir. Associated Press foto muhabiri David Guttenfelder, 2010 yılının şubat ayı içinde iliştirilmiş foto muhabiri olarak Afganistan'ın Helmand bölgesinde bir çalışma yapmıştır. Guttenfelder'in bu çalışmasını ilginç kılan şey fotoğraflarını iPhone cihazı ile çekmesiydi. Guttenfelder, burada bulunduğu süre içinde bir yandan AP için profesyonel fotoğraf ekipmanını kullanarak “görev”ini yerine getirirken diğer yandan da iphone cihazına yüklü olan ve polaroid görünümlü fotoğraf çekmeye yarayan ShakeItPhoto uygulamasını kullanarak operasyonu fotoğraflamıştır.

Film mi sayısal mı tartışmalarının çoktan geride kaldığı bir dönemde, Kodakchrome filmin üretimi durduruldu ve “son rulo” National Geographic fotoğrafçısı Steve Mccury’ye verildi. Mccury o 36'lık rulosu ile dünyayı dolaştı ve oldukça idareli kullanmaya özen göstererek fotoğraflar çekti. Mccury'nin, son rulo için karar verdiği çekimler öncesi, dijital fotoğraf makinesi ile prova çekimleri yaptığını söylemesi bir anlamda sayısal teknolojinin filme karşı üstünlüğünün göstergesi gibidir. McCury'nin son ruloya çektiği fotoğraf konularından birinin de Türk foto muhabirliğinin duayen isimlerinden Ara Güler olması da hoş bir kayıt olarak tarihteki yerini almıştır.

Bu tür sunumlarda fotoğraf baskısına gereksinim duyulmadığı için sunum maliyeti azalır.

“Yurttaş gazeteciliği” kavram olarak yeni gibi dursa da uygulama bakımından daha önce tarihi örnekleri olan bir olgudur. Bugünkü yurttaş gazetecililerin “atası” diyebileceğimiz Abraham Zapruder isimli bir ABD'li, Başkan John F. Kennedy'nin Dallas gezisi sırasında öldürüldüğü suikastı kamerası ile kayda alıp bunu Life dergisine satmıştır. Zapruder, bu satıştan 150.000 $ - günümüzün kuru ile yarım milyon dolar- kazanmıştır.

Foto muhabirleri de sayısal teknoloji sayesinde sayısız avantaj elde etmiştir. Çekim sonucunu anında görebilmeleri, değişken ışık koşullarında çalışan foto muhabirlerinin pozlama kontrollerini kolaylaştırmıştır. Sayısal fotoğraf makinelerine, aynı bellek kartına farklı ISO aralıklarında çekim yapabilme özelliğinin eklenmesi, onları farklı ISO değerlerinde çeşit çeşit film taşımaktan kurtarmıştır. Yine ortam ışığına ve renk sıcaklıklarına fotoğraf makinelerini adapte edebildikleri beyaz dengesi (white balance) ayarlarının bu makinelerde yer alması, çekimlerdeki teknik kaliteyi arttırdığı gibi daha yaratıcı fotoğraflar üretmelerini sağlamıştır. Böylece renk düzeltme filtrelerine de gerek kalmamıştır. Sonuçta foto muhabirlerinin çantalarından renk düzeltme filtreleri eksilmiştir ancak başta taşınabilir bilgisayarlarla birlikte -yeni teknolojiler yüzünden- görece ağırlaşmıştır. Tüm bunların yanı sıra, günümüz teknolojilerinin, haber fotoğrafının üretim sürecinde olduğu gibi tüketim sürecinin de neredeyse tamamında köklü değişimlere neden olduğu gözden kaçırılmamalıdır.

“Once” dergisi haber fotoğrafçılığı açısından dikkat çekici bir örnektir. Foto muhabirlerinin fotoğraflarına ve bunlarla ilgili multimedyalarına içeriğinde yer veren dergide metinler, animasyonlar ve infografikler de yer almaktadır. Kullanıcıların, tabletlerine 2.99 $'a indirdikleri derginin her sayısında üç fotoğrafçının işlerine yer verilmektedir. Bu ücret, dergi ve fotoğrafçılar arasında bölüşülür. Uygulamanın konulduğu platformun sahibi Apple firması da indirilen her dergiden 30 cent pay almaktadır. Yani yayıncılar günümüz teknolojisiyle bile dağıtım ücretinden tam anlamıyla kurtulamamaktadır.