BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 2

Araştırmacı herhangi bir ortamda oluşan bir davranışa ilişkin ayrıntılı, kapsamlı ve zamana yayılmış bir resim elde etmek istiyorsa gözlem yöntemini kullanabilir. Burada Selin sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarını önleme stratejilerinin etkililiğini belirlemek istediği için en uygun veri toplama yolu gözlemdir. Burada öğretmenle görüşme yapılarak da veri toplanabilir ancak gözlem aracılığıyla bu konuda daha derinlemesine ve zamana yayılmış bilgi toplanabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yapılandırılmamış görüşme görüşmeciye geniş bağımsızlık sağlayan, esnek ve doğal bir görüşme türüdür. Önceden belirlenmiş herhangi bir soru ve yanıtlara ilişkin bir beklenti yoktur. Araştırmacı, görüş­me yapılan kişinin yanıtlarına bağlı olarak kendini sürekli yeniden yapılandırmak ve her verilen yanıta karşılık yeni soruları o an hazırlamak ve sormak durumundadır. Bu nedenle yapılandırılmamış görüşmede açık uçlu sorulardan yararlanılmaktadır. Ancak bu teknik araştırmanın amacıyla ilgili sistematik veri toplanması için çok zaman ve enerji gerektir­mektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Doküman analizinin sınırlılıkları; bazı dokümanların yanlılık taşıması ve ulaşılmalarının güç olması, kullanılabilecek dokümanların belirli bir grubun ya da kurumun niteliğini yansıtabilmesi, araştırmacı olaylara bizzat tanıklık etmediği için dokümanların eksik bilgi taşıyabilmesi, dokümanların (film, video, fotoğraflar hariç) sadece yazıya dökülmüş bilgileri içermesi, her bir dokümanın yazan kişi, grup ya da kurumun amaçları doğrultusunda geliştirilmiş olması ve dokümanda yer alan bilgileri kodlamanın zor olabilmesidir. Geniş bir örneklem oluşturulmasına olanak sağlaması eş değişle büyük örneklem alınmasına uygun olması doküman analizinin yararlarından biridir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Test-tekrar test yöntemi, ölçme aracının güvenirliğinin belirlenmesinde en çok kullanılan yöntemdir. Bu yöntemle bir ölçme aracının güvenirliğini hesaplamak için ölçme aracı aynı gruba belirli bir zaman aralığıyla iki kez uygulanır. Daha sonra bireylerin birinci uygulamadan aldıkları puan ile ikinci uygulamadan aldıkları puanlar arasındaki ilişki yani korelasyon katsayısı bulunur. Elde edilen bu korelasyon katsayısı testin güvenilirlik katsayısıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İç tutarlılık, yaygın olarak kullanılan güvenirlik ölçütlerinden biridir. İç tutarlılık, farklı soru maddelerinin aynı konuyu ne kadar iyi ölçtüğünü belirlemenin bir göstergesidir. İç tutarlılık, ölçme aracındaki maddelerin birbirleri ile tutarlılığını esas almakta ve test maddelerinin aynı değişkeni ölçtüğü yani ölçme aracının homojen olduğu varsayımına dayanmaktadır. İç tutarlılık ile sayısal olarak güvenirlik katsayısını hesaplamak için Kuder Richardson formülleri (KR20 ve KR21 formülleri) ve Cronbach Alfa katsayısı (a) kullanılır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bir test geçerli olmak için güvenilir olmak zorundadır. Bir testin güvenirliği düşük ise geçerliği de düşüktür. Ancak güvenirliği yüksek olan bir testin geçerliği yüksek olmayabilir, hatta düşük olabilir. Güvenirliği düşük olan bir testin geçerliği ne denli uğraşılırsa uğraşılsın belli bir sınırın üstüne çıkarılamaz. Bir testin güvenirliğini etkileyen tüm faktörler doğrudan ya da dolaylı olarak o testin geçerliğini de etkilemektedir Özetlenecek olursa geçerli bir test güvenilirdir ama güvenilir bir test her zaman geçerli değildir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bir ölçme aracının güvenirliğini etkileyen faktörler; testin uzunluğu, test yönergesinin ve testteki maddelerin ifadesi, test içeriğinin benzeşikliği, puanlamadaki nesnellik, testin uygulama koşulları, ve Testi alan öğrenci ya da öğrenci grubu ile ilgili etkenlerdir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Güvenirlik ölçme aracını ölçtüğü özelliği ya da özellikleri, ne de­recede bir kararlılıkla ölçmekte olduğunun göstergesidir. Geçerlik ise, bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan doğru olarak ölçebilme derecesidir. Bir ölçme aracının kullanışlı olması onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olmasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yapı geçerliği,            ölçülmek istenen niteliklerin ölçülüp ölçülmediğinin araştırılması ile ilgili olarak ortaya çıkan durumlar hakkında bilgi vermektedir. Genellikle kişinin ilgilendiği niteliği ölçecek açık bir kriter yoksa ve dolaylı ölçümler kullanılacaksa yapı geçerliği çalışılmaktadır. Yapı geçerliği tutum, başarı, ilgi gibi psikolojik testlerin her türünde önemlidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Dış geçerliğin etkilendiği bir takım faktörler bulunmaktadır. Bunlar; ölçme-bağımsız değişken etkileşimi, yanlı seçim, deneme tepkisi ve bağımsız değişkenlerin etkileşimidir. Ölçme etkisi ise iç geçerliliği etkileyen faktörlerden biridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bir ölçme aracının sahip olması istenilen niteliklerden birisi de kullanışlılıktır. Bir ölçme aracının kullanışlığı onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olmasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kuramsal geçerlik araştırmanın araştırılan olguyu açıklama derecesi olarak düşünülür. Bu anlamda, kuramsal geçerlik araştırılan kişilerin yapılandırdıkları ya da oluşturduklarıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bir dağılımda değerlerin dağılımının merkezinin ölçülmesi sonucu merkezi eğilime ulaşılır. Merkezi eğilimi betimlemek amacıyla en sık kullanılan ölçüm türle­ri tepedeğer (mod), ortanca (medyan) ve aritmetik ortalamadır. Tepedeğer bir değişken setinde en sık tekrar eden değerdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Saçınıklığı ölçmek için en çok kullanılan ölçüm türleri yaygınlık (ranj, değişim aralığı) ve standart sapmadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

İsimsel iki değişken arasındaki ilişkinin anlamlı olup olmadığının tespit edilmesi için yapılan teste ki kare veya kay kare adı verilmektedir. Ki kare testi, sıralı değişkenler arasındaki ilişkilerin bulunmasında da oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bağımsız örneklemler için t testi, iki grubun bir sürekli değişken üzerinden aldıkları değerlerin karşılaştırılması amacıyla kullanılmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Betimsel analizde elde edilen veriler, daha önce belirlenmiş olan temalara ya da araştırma sorularının ortaya koyduğu boyutlara göre özetlenir ve yorumlanır. Elde edilen bulguları yorumlanmış bir biçimde okuyucuya sunabilmek amacıyla betimsel analizde sık sık doğ­rudan alıntılardan yararlanılır. Yapılan betimlemeler açıklanır, yorumlanır, neden-sonuç ilişkileri irdelenir ve birtakım sonuçlara ulaşılır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Korelasyon katsayısı -1 ile +1 arasında değişmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Serbetslik derecesi; araştırmacının bir istatistiksel değeri hesaplamak için ne boyutta bir örneklem kullandığı hakkında bilgi verir. Özellikle elde hesaplama yaparken kullanılan istatistiksel tablolarda hangi satır ve sütuna bakılacağını belirlemekte büyük önem taşımaktadır. t testlerinde serbestlik derecesi, toplam katılımcı/denek sayısından üzerinde çalışılan grup sayısının çıkartılması ile bulunur. Doğru cevap D seçeneğidir.