BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 8

Betimsel analiz, analiz için bir çerçeve oluşturma, tematik çerçeveye göre verileri işleme, bulguları tanımlama ve yorumlama olmak üzere dört aşamadan oluşur.

İçerik analizi: Toplanan verileri açıklayabilecek kavram ve ilişkilere ulaşabilmek amacıyla gerçekleştirilen analiz türüdür.

Yapısal Eşitlik Modellemesi (Structural Equation Modeling): Gözlenen ve gözlenemeyen değişkenler arasındaki nedensel ilişkilerin sınanmasını daha az hata ile gerçekleştiren kapsamlı bir istatistik tekniğidir.

Akademik, ticari ve resmi amaçlarla sıklıkla kullanılan ve giderek yaygınlık kazanan anket yanıtlandırıcının daha önce belirlenmiş bir sıralamada ve yapıda oluşturulan sorulara karşılık vermesiyle veri elde etme yöntemidir.

Anketin elden bırakıp alma, postayla, telefonla, e-posta ve internet anket olmak üzere türleri bulunmaktadır. Elden bırakıp alma araştırmaya katılan katılımcılar belli bir bölgede yoğunlaşmış ise kullanılan anket türüdür. Eğer katılımcılar coğrafi olarak büyük bir alana yayılmış ise katılımcılara ulaşmada kullanılan anket türü, postayla ankettir. Telefonun yaygınlaşması, telefon rehberlerinin sınırları belirlenmiş bir evren niteliğinde olması nedeniyle araştırmacının sorularını telefon aracılığıyla yönelttiği ve pazarlamacılar tarafından sıklıkla kullanılan anket türü ise telefonla ankettir. İnternet bağlantısına sahip olan bireylerin sayısının giderek artması nedeniyle sıklıkla kullanılan anket türlerinden birisi de e-posta anketleridir.

Nesneler arasındaki farklılık ve benzerliklerinin basit bir biçimde saptanması işlemi sınıflamadır. Sınıflama ölçeklerinde ölçülen özellikleri bakımından eşya, olay ve insanların adlandırılması söz konusudur.

Belli bir özelliğe sahip oluş dereceleri bakımından nesneler sıraya konabilir ve 1,2,3 gibi sıra sayılarıyla gösterilebilir. Sıralama ölçekleri belli bir özelliğe sahip oluş miktarı bakımından nesneleri sıraya koymakla elde edilirler. Sıralama en azdan en çoğa, ya da en çoktan en aza doğru yapılabilir

Ölçülen özellik hakkında en çok bilgi veren ölçek türüdür. Ölçme sonuçlarını ifade eden sayıların birbirine oranı anlamlı ise ölçek oranlıdır. Bu tür ölçeklerde yer alan birim, ölçeğin her bölgesinde eşittir. Oranlı ölçeklerde başlangıç noktası gerçek bir sıfır (0) noktasıdır ve ölçülen özelliğin hiç olmadığını göstermektedir.

Sosyal bilim araştırmalarında yapılan ölçümlerin büyük çoğunluğunda, araştırma verilerini toplamak amacıyla ölçme araçları kullanılmaktadır. Kullanılan ölçme aracı çeşitleri, başarı testleri, yetenek testleri, ilgi envanterleri, kişilik envanterleri ve tutum ölçekleridir.

Çevremizde gelişen olayları incelemek ve olaylara anlam vermek için gözlem yaparız bu nedenle gözlem günlük yaşantımızın bir parçasıdır. Gözlem herhangi bir ortamda ya da kurumda oluşan davranışı ayrıntılı olarak tanımlamak amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Doğru cevap C'dir.

Daha fazla sayıda bireyle bir arada gerçekleştirilen nitel veri toplama yöntemidir. Grup görüşmelerinde görüşme sorularına verilen yanıtlar gruptaki bireylerin birbirleriyle etkileşimi sonucu oluşmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Tutum, bireylerin belirli bir sosyal obje konusunda bireylerde var olan, bilişsel, duyuşsal, davranışsal yanlar taşıyan gizli eğilimlerdir. Tutumlar, genel olarak bireyleri belli insanlar, nesneler ve durumlar karşısında belli davranışlar göstermeye iten öğrenilmiş eğilimler olarak kabul edilmekte ve bireylerin günlük yaşantılarının yan ürünleri olarak ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yetenek testleri, bireylerin bir alandaki potansiyellerini ölçmeyi hedeflemektedir. Bireylerin ilgili olan durumda gelecekte nasıl bir performans sergileyeceklerini önceden belirlemek için kullanılmaktadırlar. Doğru cevap B'dir.

Örneklem, evren içerisinden belirli yöntemlerle seçilen ve evreni temsil etme yeteneğine sahip birimlerin oluşturduğu topluluktur. Örnekleme ise tanımlanan ve ilgilenilen özellikleri bakımından hakkında genellemelerin yapılması düşünülen bir evrenden belirli yöntemlerle, sınırlı sayıda birimin seçilmesi, bu birimlerden oluşan örneklemin genellemeye konu olan özellikler bakımından incelenmesi için gerekli istatistiklerin hesaplanması ve bu istatistiklerin genelme amacıyla kullanılması işlemidir.

Bir ölçme aracında bulunması gereken en önemli nitelik olan güvenirlik, bilimsel çalışmanın en önemli ve birincil koşullarındandır.

Verilen tanım güvenirlik özelliğini açıklamaktadır. Doğru cevap A' dır.

Yapılan bir ölçme işlemi için dört tür güvenirlik çeşidi vardır. Bunlar (Karasar, 1999;
Litwin, 1995; Tekin, 2000);
• test-tekrar test
• eş değer (paralel) formlar
• iç tutarlılık
• bağımsız gözlemciler arası uyumdur

Bağımsız gözlemciler arası uyum (puanlayıcılar arası güvenirlik), birden fazla gözlemcinin birbirinden bağımsız olarak, aynı değişkenleri ölçmeye çalıştıkları durumlarda
uygulanan bir güvenilirlik ölçütüdür. Doğru cevap D' dir.

Uygulama koşulları testin kendisi ile ilgili bir faktör değildir. Doğru cevap E' dir.

Geçerlik, bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan doğru olarak ölçe bilme derecesidir. Bir başka deyişle bir ölçme aracının, geliştirilmiş bulunduğu konuda amaca hizmet etmesidir (Tekin, 2000). Örneğin, tutumu
ölçen bir ölçek sadece tutumu ölçmelidir. Tutumla ilişkili bir diğer değişkeni (kaygıyı)
ölçmemelidir. Doğru cevap D' dir.

Yapı geçerliği iki türe sahiptir:

I. Binişme-Ayrılık Geçerliği

II. Ayırt Etme Geçerliği

Doğru cevap E' dir.