BİREY VE DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 12

Birçok eğlence merkezinde, müsterilere içeceklerin yanında bir pazarlama taktiği olarak ikram edilen kuruyemiş benzeri yiyecekler vücuttaki tuz oranını artıracağından müşteriyi daha çok içecek tüketmeye yöneltecektir. Susuzluk ise birincil bir güdüdür.

Doğru cevap hipotalamustur.

Hipotalamus: Organizmada açlık ile ilgili tepkileri yönlendiren merkezdir.

Talamus: Belirli bir işi gerçekleştirmek için yapılan davranışlar burada şekillenir. 

Pons: Omurilik soğanı ile beyin gövdesi arasında kalan bölüm.

Beyincik: Denge merkezi olan organ.

Omurilik: Çevresel sinir sisteminin komuta merkezidir. Neredeyse bütün vücut sinyalleri burada toplanır ve beyne iletilir.

Piramitte asıl prensip, piramitte bir üst basamaktaki gereksinimin giderilmesinde soru yaşandığında birey bir önceki basamağa döner ve bu dönüşler bazen birey için sıkıntılar yaratır. Örneğin, "sevgilisinden ayrılan bir kadın, sevgi ve ait olma ihtiyacı tam doyurulamadığı için kendisini aşırı şekilde yemek yemeye verebilir" şeklindeki bir örnek gereksinimler hiyerarşisine uygun bir örnektir.

Yeni ve çok işlevli bir cep telefonunuz olsa dahi yeni çıkan telefonu alma isteği, Özendirici Uyarıcı Kuramı için örnek gösterilebilir.

İçgüdü Kuramı: Belirli bir türün tümünü yansıtan karakteristik davranış yapıları içgüdü olarak tanımlanmaktadır. Leyleklerin mevsime göre göç etmesi, örümceklerin ağ örmeleri gibi davranışlar belli bir türe özgü davranış yapılarını ortaya koymaktadır. Bazı psikologlar buradan esinlenerek insanlarda da içgüdüsel unsurlar olabileceğini ileri sürerek merak, aşk, nefret gibi içgüdülerinin varlığından söz etmişlerdir. İnsan davranışlarının sadece doğuştan olmayıp sonradan kazanılanları da içermesi ve insanların ortak davranışlarının kendilerine özgü davranışlara göre çok az gözlemlenmesi içgüdü ve insan arasındaki ilişkinin gücünü zayıflatmaktadır. Bir şekilde insanlar birçok davranışı doğuştan değil sonradan öğrenerek şekillendirmekte ve insan ırkına özgü değil daha çok kendilerine özgü davranışlar sergilemektedirler. Bu durum da insan davranışının temelini içgüdü kavramı ile açıklamanın ne kazar zor olduğunu ortaya koymaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Özendirici Uyarıcı: Biyolojik olmayan, birey gereksinim duymasa da bireye cazip gelen ve onu davranışa iten unsurlar özendirici uyarıcıdır. Doğru cevap C'dir.

Maslow piramidin en üst noktasına insanların tümüyle potansiyellerini ortaya koymaya dönük kendini gerçekleştirme gereksinimini koymuştur. Sırasıyla en alt basamaktan yukarıya doğru gereksinimler hiyerarşik olarak;
• açlık susuzluk,nefes alma, cinsellik, uyku gibi temel fizyolojik gereksinimler,
• ailenin, işin, sahip olunan kaynakların güvenliğinin gereksinimi
• aile, sosyal grup, yakın arkadaşlık gibi ait olma ve sevgiye ilişkin sosyal gereksinimler
• değer, başarı, saygının takdir edilmesi gereksinimi
• ahlakın üstünlüğü, yaratıcılık,problem çözme gibi unsurları kapsayan kendini gerçekleştirme gereksinimi şeklinde sıralanmaktadır.

Doğru cevap A'dır

Vücutta meydana gelen değişimlerin birçoğu otonom sinir sistemi ile bağlantılı sempatik bölümün harekete geçmesiyle ilgilidir. Duygu durumlarında sempatik bölümle ilişkili olarak ;

Kalp atışı ve solunum artar. • Göz bebekleri büyür. • Salya salgılanması ketlenir. • Kan acil durum sebebiyle kullanılmak üzere mide barsaklar yerine karar vermede kullanılmak üzere beyne harekete geçmede kullanılmak üzere iskelet kaslarına yönelir. • Kan şekeri enerji sağlama adına kanda daha yoğun hale gelir. • Kanın pıhtılaşma hızı artar. • Deriden kanın çekilmesiyle tüyler ürperme neticesinde dikleşir.

Toplumsal bir varlık olan insan toplumsal davranışlar gösterir. Bu davranışlar doğal bir süreçten geçerek bugünkü haline gelmiştir. Bazı davranışlar ortadan kalkarken bazı yeni davranışlar kazanılmıştır. Duygular içinde benzer bir süreç işlemiş ve bazı duygular ortadan kalkmış bazıları varlıklarını sürdürebilmişlerdir. Bu duygular insanın çevreye uyum sürecini sağlamaktadır. Örneğin sosyobiyolojik kuramda çevreye uyum sürecinde kızgınlık duygusu aslında diğer insanların saldırganlıklarına karşı insanları korurken, neşe ve mutluluk gibi duygular insanların yakınlaşmasını sağlamaktadır.

Psikolojide gelişimi incelemede farklı araştırma yöntemleri kullanılmaktadır. Gelişim sürecini kendi doğal ortamında izlemeye dayalı araştırma yöntemi doğal gözlem olarak adlandırılmaktadır.

Formel dönem öncesi çocuklar “Annem de ve babam da denize girmeyi seviyor. Bu durumda benim de sevmem gerekir” gibi bir anlayışla genellemelere ulaşmaktadır. Bu dönemden itibaren yetişkinlerdeki gibi olayları yorumlamada daha küçük çocukların kullandığı tümevarım yöntemi, yerini mantıksal düşünce şekli olarak tümdengelimin de kullanıldığı bilişsel yapıya bırakmıştır

Freud’un cinselliği ön plana almasının yanında, doğuştan erkek ve kadın kişi- lik yapılarının farklılaştığı ile ilgili iddialarına karşı çıkan Horney, kadınların cinsiyetlerinden dolayı daha farklı kişilik özellikleri göstermesinin sebebinin biyolojik değil toplumsal faktörler olduğunu vurgulamıştır.

Bireyler sadece dışarıdan gelen ödül ve ceza ile yönlendirilecek pasif varlıklar değildirler.

Bilinçaltı

Stres durumuyla karşılaşan birey sırasıyla alarm, direnç ve tükenme aşamalarını geçer (Selye, 1976). Bu aşamalardan ilki olan alarm aşamasında bireyin otonom sinir sistemi acil duruma ilişkin olarak harekete geçerek salgı bezlerini uyarır ve kana adrenalin pompalanmasını, dolayısıyla vücudun bu alarm durumuna hazırlıklı hale gelmesini sağlar. Salgılanan adrenalinin de etkisiyle, vücutta kan daha hızlı dolaşarak beyin ve kaslara daha fazla enerji iletilir. Tüm bu süreçte kan şekeri yükselmekte ve sindirim yavaşlamaktadır. Birey tüm bu fizyolojik değişimler sonucu ya olaylarla mücadele edecek ya da kaçarak kendini koruyacaktır.

Duygusal belirtiler: Kaygı, sıkıntı, gerginlik ve huzursuzluk durumu Duygusal çökkünlük ve sinirlilik hali Neşesini kaybetme, saldırganlık Duygusal kayıtsızlık ve durgunlaşma

Bilişsel belirtiler: Konsantrasyon kaybı ve algısal sorunlar Kararsızlık, unutkanlık, zihin karışıklığı İlginin azalması ve işleri organize edememek Basit işlemlerde bile sıkıntı yaşar duruma gelmek Sadece olumsuz yönleri görür hale gelmek

Bireyler gerek kendilerinin oluşturduğu gerekse çevreleri tarafından onlar için oluşturulan hedeflere ulaşmaları önlendiğinde ortaya çıkan engellenme ile ilgili stres yaşayabilirler. Aynı şekilde çözülemeyen sorunlar, istek ve ihtiyaçların karşılanamaması yoluyla engellenen bireyler hayal kırıklığı yaşayabilmektedirler.

Çevresel stres kaynakları, aile sorunları, tekdüze yaşam düzeni, ekonomik sorunlar, sosyal ve politik belirsizlikler, sosyal ve kültürel değişmeler, trafik ve yaşam sorunları, teknolojik değişmelerdir.

Uzlaşma durumunda kendinden bir şeyler feda eder veya karşı taraftan alacaklarının bir kısmına razı olabilir. Karşı tarafı bazı isteklerinden vazgeçmesini konusunda razı edebilir.

Benlik için tehdit olarak algılanan ve bunaltı doğurabilecek, acı verici bir gerçeği kabullenememek, reddetmek, yok saymak, görmemektir. Birey birçok yanlışını, utanç ya da suçluluk doğuran eski deneyimlerini bilinç altına iterek bunları hiç yaşanmamış gibi algılayabilir. Öfkelendiğinde “kızgın değilim” diyerek içinde bulunduğu durumu inkâr eder şekilde kendini ortaya koymak, bu duruma örnek olarak verilebilir. Örneğin, kocasını kaybeden bir kadın, onu kaybetmenin verdiği stres ve sıkıntı ile yüzleşmek yerine onun öldüğünü inkar ederek, sanki o hala yaşıyormuş gibi her akşam sofraya kocası için de bir tabak koyabilir.