BİREY VE DAVRANIŞ - Deneme Sınavı - 8

Yansıtma
Birey inkar edilemeyen ya da bastırılamayan sorunu oluşturan duygu, ihtiyaç ve
olayları dışarıya aktarıp ya da başkalarına yükleyip dışarıdan kendisine yöneltiliyormuş gibi algılar. Birey kendi içinde toplumca onaylanmayan ve yadsıdığı bir durumu başkalarında görür ve çatışmanın kaynağını kendi dışına kaydırır. İşyerinde bulunduğu konuma gelebilmek için birçok kişiyi kıran ve üzen bir kişi, suçlunun aslında kendisi olmadığını, iş ortamının çetin ve zorlu yapısının ayakta kalabilmek için bu tarz yaklaşımları zorunlu kıldığını öne sürebilir. Diğer insanlara karşı öfke ve kıskançlık duyguları besleyen bir kişi aslında diğer insanların kendisinden nefret ettiğini ve kendisini kıskandığını ifade edebilir. “Bende yok, asıl onlarda var” mantığı bu savunma mekanizmasını şekillendirir.

Çevresel Stres Kaynakları

Aile sorunları

Tekdüze yaşam düzeni

Teknolojik değişimler

Ekonomik sorunlar

Trafik sorunları

Siyasi ve Politik Belirsizlikler

Sosyal ve Kültürel Değişmeler

Monoton (Tekdüze) Yaşam Düzeni
Bireyin kendini gerçekleştirememesi, kendine özgü ilgi ve yeteneklerini ortaya
koyan bir yaşam sürememesi de aynı şekilde stres unsurudur. Sınırlandırılmış,
standartlaşmış bir yaşam bireylerin doğal yaşamlarının sürmelerinin önünde engel teşkil etmektedir. Büyük kentlerde yoğun bir şekilde iş ve ev arasında vakit harcayıp kendi ilgi ve hobilerine ayıramayan insanlar stresin getirdiği zorluklara daha çok maruz kalırlar.

Karşıt Tepki Geliştirme
Birey aslında hissettiklerinin tam tersi düşünce ve duyguları abartılı bir şekilde
ortaya koyabilir. Kendi içindeki dürtü ve eğilimlerin tam karşıtı tepkileri ortaya koyarak benliğini savunabilir. Birey içindeki nefret ve kabalık eğilimlerine
karşı aşırı derecede kibar ve nazik; olabilir. Aslında hiç sevmediği arkadaşını
abartarak övme, içindeki kıskançlık ve nefret hislerini saklamaya çalışmanın bir
ifadesi olabilmektedir.

Stres

Madde ve alkol kullanımı

Çatışma

Herkesten daha güçlü olma isteği

Doğrudan başa çıkma

Savunma mekanizmaları

Travma

Özdeşim kurma

Stres

Kaygı

Kaygı halinin etkisi altına kalan birey, bedensel ve psikolojik belirtiler gösterir. Bedensel belirtiler, şöyle sıralanabilir:
Kasların çok gergin olmasıyla birlikte kaslarda titreme, gevşeyememe durumu
Terleme, kalp çarpıntısı, baş dönmesi ile ilgili olarak otonom sistemin çok faal olması.

Kaygı duymak birçok kişi için normal bir durumdur. Fakat duyulan kaygı kişinin yaşamını aksatacak düzeye ulaşıyorsa bu durumda fobilerden söz etmek mümkündür. Gerçekte hiçbir tehlike olmadığı halde mantık dışı duyulan korkular fobi olarak adlandırılır. Bazı insanlarda sosyal fobi, başka insanların önünde konuşma korkusu şeklinde de görülebilir.

Bu yaklaşım normal dışı davranışları sinir sistemi, salgı bezleri gibi organik işlev bozuklukları ve kalıtsal faktörlerle ortaya çıkan yanlış işleyiş çerçevesinde açıklamaktadır. Bu bozukluğun kaynağı bir virüs veya mikrop, doğuştan gelen organik eksiklik, başın üzerine düşmek gibi ağır bir kaza ile olabilmektedir. Sorunun nedeni ne olursa olsun bu modelin 3 varsayımı bulunmaktadır. Bunlar; • Hasta bir hastalıktan dolayı fiziksel ya da duygusal acı çekmektedir • Bu hastalığı belli bir belirtiyle tanımlayabilmek olasıdır. • Her hastalığın kendine özgü ve belli bir nedeni bulunmaktadır. Çağımızda biyolojik yaklaşım zihinsel bozuklukların ve normal dışı davranışların tümünü açıklamakta yetersiz kalmaktadır.

Belli başlı fobileri şu şekilde sıralamak mümkündür:

Akrofobi: Yükseklik

Hidrofobi: Su

Agorafobi: Açık alan

Ailorofobi: Kedi

Amaksofobi: Araba sürmek

Anthofobi: Çiçekler

Niktofobi: Karanlık

Brontofobi: Gök gürültüsü

Fonofobi: Yüksek sesle konuşma

Klostrofobi: Kapalı yerler

Thanatafobi: Ölüm.

Obsesif-Kompulsif kişiliğe sahip hastalar sahip oldukları bu düşüncelerin, dürtülerin ve ihtiyaçların hiç bir mantıklı sebebi olmadığını bilseler dahi, durdurmaya çalışmak konusunda kontrolleri olmadığını bilirler. Genelde sık olarak görülen saplantılar;

• Bulaşıcı hastalıklar ve mikropları kapmaktan korkmak, örneğin tokalaşmak ile hastalık kapmaktan korkmak.

• Ocağı açık unutmak, ütüyü üzerinde bırakmak, kapıyı kilitlemeyi unutmak gibi endişeler taşımak. Aşırı düzen ve temizlik, her gün evin her tarafının tozlarını alma, eksik, temizlenmemiş bir yer kalırsa büyük bir sıkıntı ve rahatsızlık yaşamak.

• Zarar vermekten korkmak. Örneğin sürekli olarak birisinin çocuğuna zarar vereceği korkusunu yaşamak.

Hipokondriyasis: Kişinin beden fonksiyonlarıyla aşırı derecede ilgilenerek iç organların işlevlerinde bozukluk veya hastalık olduğu konusundaki mantık dışı inanışlardır.

Çoklu Kişilik (Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu): Aynı kişide ayrı kişilik ve kimlikler yaşanır. Kişi o sırada, sanki diğer kişiliği yokmuş gibi, o anda yaşadığı kişilik, tutumlarına ve davranışlarına hakim olur. Hasta ikinci bir kimliğe geçtiğinde, gerçek kişilik genellikle hatırlanmaz. Gerçek kişilik diğerinden haberdar değildir. Bir kişilikten diğerine geçiş genellikle anidir.