BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 4

Bizans imparatoru Heraklios 626 yılında Hazarlardan Sasanilere karşı yardım istemiştir. Hazar-Bizans birleşik ordusu 627 yılında Ninova Savaşında Sasanileri yenilgiye uğratarak kesin zafer kazanmıştır.

Hazarların bağımsız olarak teşkilatlanması 650’li yıllarda Göktürk Devletinin Çin hakimiyetine girmesinden sonra meydana gelmiştir.

Bu tarihlerde Karadeniz-Balkan coğrafyasında görülen ilk kavim Peçeneklerdir.

Rus knezlerinin seferleri karşısında dayanamayan Uzlar 1065 yılında Tuna nehrinin güneyine geçmeyi başarmışlardır.

Kıpçaklar II. Bulgar Devletinin kurulmasını ve gelişmesini sağlamışlardır. II. Bulgar Devletini kuran Asen sülalesi Kuman asıllıdır ve 1277 yılına kadar iktidarda kalmıştır.

330-350 yılları arasında bu coğrafyada yaşamış olan Türk kavmi Hunlardır.

Bizans İmparatorlu’nun Göktürklerle kurduğu elçilik ittifakı Sasanilere karşı oluşturulmuştur.

630’lu yıllarda Hazarlar henüz Göktürk Devletini oluşturan Türk gruplarından birisidir. Onların bağımsız olarak teşkilatlanması 650’li yıllarda Göktürk Devletinin Çin hakimiyetine girmesinden sonra meydana gelmiştir.

952 yılında Bizans İmparatoru Konstantinos Porfirogenitos tarafından yazılan De Administrando İmperio adlı eserde Peçeneklerin boylar halinde teşkilatlandığı kaydedilmiştir.

Rus kaynaklarında Oğuzlar’a Tork, Torki, Toruki ve bazen Torkmen denilmekteydi.

Karadeniz ile Kafkas Dağlarının kuzeyinde Altay Dağlarından doğan İrtiş Irmağı ile Moldavya üzerinden Karadeniz’e dökülen Dinyester ırmakları arasındaki bölgeye Deflt-i Kıpçak denilmektedir. Bu bölgeye adını veren Türk topluluğu Kıpçaklardır.

Coğrafi olarak Al¬tın Orda Devleti, Aşağı Volga boyunda kurulmuş ve ağırlıklı olarak Doğu Avru¬pa'da faaliyet göstermiş bir Türk-Moğol Devleti olup sınırları içerisinde Kumanları, Bulgar Türklerini, Hazarları, Slavları ve başka çeşitli kavimleri de katmıştır.

Bizans imparatoru VIII. Mihail, Altın Orda tehlikesini azaltabilmek için 1263 yılın¬da İlhanlı hükümdarı Hülagû'yu yenme başarısı gösteren Nogay Han'la anlaşma yaptı ve kızı Efrozina'yı ona eş olarak verdi.

Kumanlar II. Bulgar Devletinin teşkilatlanmasında önemli rol oynamıştır.

Arslan Yabgu’nun 1025 yılında Gazneli hükümdarı Mahmud (998-1030) tarafından Hindistan’daki Kalincar Kalesi’ne hapsedilmesi ve 1032 yılında burada ölmesinin ardından hanedanın idaresi Selçuk Bey’in torunları Tuğrul Bey (ö. 1063) ve Çağrı Bey’e (ö. 1060) geçti. Tuğrul ve Çağrı Beyler, 27 Mayıs 1040’da Gazneli hükümdarı Mesud’u (1031-1041) Dandanakan Savaşı’nda mağlup ederek Selçuklu Devleti’ni kurdular.

İbrahim Yınal idaresindeki Selçuklu ordusu ile Liparitis komutasındaki Bizans ordusu arasında Erzurum Pasinler Ovası’nda gerçekleşen savaşı Selçuklu kuvvetleri kazandı (1048). Savaştan sonra karşılıklı gidip gelen elçilik heyetlerinin ardından Bizans İmparatoru IX. Konstantinos Monomahos, Emevîler devrinde İstanbul’da inşâ edilen cami ve medresenin tamir edilmesi, okutulan hutbenin, Abbasî halifesi ve Selçuklu sultanı adına değiştirilmesi, cami’nin mihrabına Selçuklu hâkimiyet alameti olarak “ok ve yay” işaretlerinin konulması, şeklindeki istekleri kabul etti. Ancak Tuğrul Bey’in daha önce Abbasî Halifeliği’ne ödenen yıllık verginin, şimdi kendilerine ödenmesi teklifi, imparator tarafından kabul edilmeyince iki devlet arasında herhangi bir anlaşmaya varılamadı.

IV. Romanos Diogenis, 1071 yılı ilkbaharında tüm Selçuklu ülkesini istila etmek amacıyla İstanbul’dan büyük bir ordu ile yola çıktı. Alp Arslan Halep önlerinde iken, Bizans İmparatorunun büyük bir ordu ile Erzurum’a doğru ilerlediğini öğrenince Mısır seferini yarıda keserek derhal Anadolu’ya döndü. 26 Ağustos Cuma günü Malazgirt-Ahlat arasındaki Rahve Ovası’nda tarafların karşı karşıya geldiği savaşta, Bizans ordusu neredeyse tamamen imha edildiği gibi imparator IV. Romanos Diogenis de tutsak alındı.

Patrik: Hristiyanlığı Ortodoks mezhebine bağlı olanların İstanbul’da ikamet eden en büyük dini önderine verilen sıfattır.

Haçlı Seferleri, doğurduğu sonuçlar itibarıyla insanlık tarihindeki en önemli olaylar arasında yer almaktadır. Kutsal toprakların kâfirlerin işgalinden kurtarılması sloganıyla başlayan bu hareketin, dinî amaçlarla yapıldığı vurgulanmaya çalışılmıştır. Oysaki 638 yılında Hz. Ömer’in Kudüs’e girdiğini düşünürsek kutsal topraklar 450 yıldan fazla bir süredir Müslümanların elinde bulunuyordu ve bunca yıldır harekete geçmeyen Hıristiyan dünyası şimdi ne olmuştu da doğudaki din kardeşlerini kurtarmak için bir şeyler yapma gereğini duymuştu. Bu açıdan bakıldığında Haçlı Seferleri düşüncesinin doğuşunda siyasî, sosyal ve ekonomik sebeplerin çok daha etkili olduğu anlaşılmaktadır (Demirkent, 1997, s.1). Ortaçağ Avrupası’nda uzun zamandır devam eden açlık, yoksulluk ve topraksızlık sorunu Avrupalı soyluları çözüm aramaya sevk etmekteydi. Ayrıca Batı Kilisesi’nin bu dönemde Bizans İmparatorluğu’nun içinde bulunduğu zayıf durumu değerlendirerek kudretini doğuda yayma isteği böyle bir seferi zorunlu kılıyordu.

Bizans imparatoru I. Aleksios Komninos (1081-1118) da 1089 yılında Papa II. Urbanus’tan (1088 - 1099) ücretli asker gönderilmesini istedi. Onun bu talebi, gücünü Doğu’ya hâkim kılma düşüncesini taşıyan Papalık tarafından farklı bir şekilde değerlendirildi. I. Aleksios’un ücretli asker talebi Papa II. Urbanus’un 27 Kasım 1095’te orta Fransa’da bulunan Clermont kentinde toplanan konsilde yaptığı çağrı büyük bir Haçlı Seferi halini aldı.