BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 27

Roma İmparatorluğunda geçerli olmuş hukuk, temel kaynaklar yani Roma hukukçularının eserleri ve Roma imparatorlarının emirnameleri elden geçirildi, ayıklandı ve değerlendirilerek tematik bir düzen içinde bir araya toplandı. Böylece İustinianosYasa Derlemesi (Codex Justinianus) ortaya çıktı. İustinianos’un bu büyük külliyatıOrtaçağdan beri (12-13. yüzyıldan başlayarak) Corpus Iuris Civilis (Medeni Hukuk Derlemesi) olarak adlandırılmaktadır.

Medeni hukuk derlemesinin üçüncü bölümü “Codex” adını taşır. İustinianos, 528 yılında eski kanunlaştırmalardan (codex) da yararlanılarak o tarihe kadarçıkarılmış bütün emirnameler de eklenmek suretiyle yeni bir imparator hukuk derlemesi hazırlanmasını istedi. Bu eser bir yıl içinde hazırlanarak 529 yılında yayımlandı.

Bitinya, İstanbul’un doğusunda kalan ve Bizans döneminde başlangıçta Kadıköy, İznik, İzmit, Bursa illerini kapsarken daha sonra bunlara ilaveten Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Zonguldak ve Bartın yerleşimlerini de içine alan bölgenin adıdır.

Hristiyanlığın 4. yüzyılda Bizans İmparatorluğunda resmi din olarak kabul edilerek yaygınlaşmasının ardından kilise, toplumun en küçük birliği olan aile kurumu ve evlilik konusu ile ilgilenmiştir.

1288 yılında Eskişehir’in batısında yer alan Karacahisar’ı Osman Bey ele geçirmiştir.

Peçenekler ile Bizans arasında siyasi ilişkilerin yanı sıra ticari ilişkiler de tesis edilmiştir. Peçenekler Bizans’a hayvan ve süt ürünleri satarken Bizans’tan Peçenek sahasına erguvanî boya, kumaş, baharat, biber vs. gelmekteydi. Ayrıca Bizans’tan altın, gümüş, mücevherat ve buna benzer kıymetli süs eşyası Peçenek kadınları için getirilmekteydi. Doğru cevap E seçeneğidir.

Suçun failine uygulanan bir yaptırım olarak karşımıza çıkan cezanın amacı İustinianos kanunları da dâhil olmak üzere Erken Bizans dönemi kanunnamelerin- de açık ve somut bir şekilde ortaya konulmamaktadır. Cezalandırma ile güdülen amaç ancak 8. yüzyıl ortalarında İsavros hanedanı döneminde çıkarılan Eklogi’de somut olarak belirtilmiş ve arındırma, suç işleyen kimsenin ıslahını sağlama vekorkutma olarak sayılmıştır

Kuman ve Balkan tarihi açısından olduğu kadar Bizans tarihi bakımından da çok önemli sonuçlar meydana getiren IV. Haçlı Seferi 1204 yılında gerçekleşmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Müslüman fetihleri ve ikonakırıcılık tartışmalarının yer aldığı 7. ve 9. yüzyıllar arası Bizans tarihinde “Karanlık Dönem” olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

9. ve 10. yüzyıllarda Bizans ekonomisinin genişlemesinde, yeniden nüfus artışı ve tarıma dayalı ortaçağ ekonomilerindeki genel durum önemli unsurlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bizans ekonomisinin pek çok sahası 11. ve 12. yüzyıllar süresince büyümüştür. Bu dönem, nüfusun sürekli artması, büyük kentleşme, bütün sektörlerde artan üretim, imal edilen lüks ürünler, orta düzey pazar için tüketim ürünleri ve kitlesel tüketim mallarının üretimindeki artış ile karakterize edilebilir. Veba salgınının Bizans ekonomisinin büyümesinde bir etkisi olmamıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bizans Sanatında 726 ila 842 yılları arasında hâkim olan tasvir kırıcı süreç ikonoklast akım olarak tanımlanır. Doğru cevap A seçeneğidir

Aslında Dioklitianos başa geçtiğinde Roma ekonomisi çökmenin eşiğindeydi. İmparator 290 yılında kapsamlı bir para reformu yapmış, daha sonra 301 yılında “Maksimum Fiyat Fermanı” (Latince: Edictum De Pretiis Rerum Venalium) ile enflasyonu dizginlemeye çalışmıştır.

Martirum; İsa’nın yaşamı ile ilişkili bir olayın geçtiği bir yerde ya da bir din şehidinin (Martyr) mezarı üzerine inşa edilen genellikle merkezi plan özelliği taşıyan Erken Hıristiyan yapısıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

I. İustinianos’un Kuzey Afrika ve İtalya’yı ilhak etmesi, Batı Roma’yı Doğu ile birleştirmesi Akdeniz ticaretini canlandırmış ve iktisadi kalkınmayı beraberinde getirmiştir.

Kubbeli bazilika plan tipinin bilinen en erken tarihli uygulaması İstanbul’daki Aziz Poliefktos Kilisesi’dir. Ayrıca Alahan Doğu Bazilikası, Demre Aziz Nikolaos Kilisesi ve Aya İrini Kilisesi kubbeli bazilika plan tipinin önemli örnekleridir. İstanbul’daki Aya Sofya Kilisesi ise kubbeli bazilika plan şemasının mimari açıdan ulaştığı son nokta olarak tanımlanır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bizans Roma’dan, ticari faaliyetlerin özgür insanlar için uygun bir iş olmadığı yolunda bir küçümseyici algılamayı devralmıştı. Ticaretle, hatta uluslararası ticaretle uğraşanlar sıradan ve bu faaliyetleri nedeniyle kirlenmiş kişiler olarak görülüyordu. İmparatorluğun her yerinde ticari faaliyetlerden doğan gümrük vergilerini komerkiaros olarak adlandırılan vergi memurları topluyordu.

Hazinenin ve para stoklarının azalmasına neden olan askeri ve politik başarısızlıklar sebebiyle 11. yüzyılın sonunda para sisteminde bir kriz yaşanmıştır. Hem parasal hem de mali sistem I. Aleksios tarafından yeniden düzenlenmiştir. Ancak I. Aleksios’un Bizans devleti sınırlarını genişleten ve savunma gücünü arttıran politikasına rağmen, iki önemli sorun vardı. Birincisi devlet hala büyük bir ordu beslemek zorundaydı, ikincisi ise özellikle Anadolu’da Türkler ile olan mücadele vergilerin toplamasına engel oluyordu. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bizans’ın ticarete olan yaklaşımı çok gelenekseldi. Devlet için elzem olan hiçbir ürün ihraç edilemezdi. Örneğin Rum Ateşi, altın, tuz, silah yapımı için demir, gemi yapımı için kereste gibi düşmana yardım edebilecek herhangi bir emtia hiçbir zaman imparatorluk dışına çıkarılamazdı. Yasaklanmış mallar listesinde kullanımı sadece imparatorluk ailesine ait olan erguvani renkli boya ile boyanmış ve imparatorluk ailesinin fertlerine tahsis edilmiş her türlü ipekliler de yer alıyordu.

Sekiz Destekli Tip;  Orta Bizans Döneminde özelikle Yunanistan ve Kıbrıs’ta tercih edilen bir kilise plan tipi. Bu plan tipinde orta nefin üzerini örten kubbe sekiz destek üzerine oturmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

1204 yılında Latinlerin İstanbul’u işgal etmesi sonucu, İmparatorluğun parçalanması, Türkler ile mücadeledeki toprak kayıpları ve İtalya’nın Akdeniz ile Karadeniz’de genişlemesi süreçleri, araştırmacılar tarafından Bizans ekonomisinde “kayıp 13. yüzyıl” olarak değerlendirilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.