BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 59

Hukuk alanında Roma’dan Bizans’a geçişte imparator I. Teodosios (379-395)
zamanında, Hristiyanlığın 380 yılında resmî din olarak kabul görmesi önemli
bir olaydır.

Hristiyanlığın 380 yılında resmî din olarak kabul görmesi önemli
bir olaydır.

Bizans Sanatında 726 ila 842 yılları arasında hâkim olan tasvir kırıcı süreç

Kastron

Bizans İmparatorluğu kurulduğu kabul edilen 330 yılından İstanbul’un Osmanlı Devleti tarafından fethedildiği 1453 senesine kadar hüküm sürmüştür.

Bizans Sanatı ve Mimarlığı başlıca üç dönem içerisinde ele alınarak değerlendirilir.

650 yılından 850 yılına kadar olan tarihsel aralık, Arap akınları ve İkonoklazma (İkonakırıcılık) sürecinin yaşandığı ve Geçiş Dönemi ya da Karanlık dönem olarak ta adlandırılan bir ara dönemdir.

İkonaklast/İkonaklazma (İkonakırıcılık): Yunancadaki eikon (ikona ya da imge) ve klao (kırmak ya da yıkmak) sözcüklerinden gelir ve sözcük anlamıyla imgelerin kasıtlı olarak yok edilmesi anlamındadır. Bizans Sanatında 726 ila 842 yılları arasında hâkim olan tasvir kırıcı süreç ikonoklast akım olarak tanımlanır.

Kastron: Savunma amacı ile oluşturulan kaleye verilen isimdir. 7. yüzyıldan sonra “Kasaba” ya da “kent” anlamında da kullanılmıştır.

7-8. yüzyıllarda Bizans İmparatorluğu içerisinde sadece dört ya da beş yerleşim kent adı ile tanımlanabilecek niteliktedir. Bu kentler başkent İstanbul, Selanik, Efes, İznik ve Trabzon’dur.

Martirum: İsa’nın yaşamı ile ilişkili bir olayın geçtiği bir yerde ya da bir din şehidinin (Martyr) mezarı üzerine inşa edilen genellikle merkezi plan özelliği taşıyan Erken Hıristiyan yapısı.

Dördüncü yüzyıldan altıncı yüzyılın sonuna kadar bazilika, tüm Bizans coğrafyasında cemaat, piskoposluk hatta manastır kiliselerinin ana plan şemasını oluşturmuştur (Mango 2006, 50). Aynı zamanda “bazilika” erken hıristiyanlık ve Bizans dönemlerinde “kilise” anlamında kul- lanılmıştır. Bu yeni yapı tipi Hıristiyan ayinlerinin gerçekleşmesi için gerekli bir takım mekansal düzenlemelere bağlı olarak şekillenmiştir. Ana şeması iti- bari ile Bazilika iki sütun dizisiyle üç bölüme (orta nef ve yan nefler) ayrılmış büyük bir salon (naos), bu salonun doğu ucunda yarım daire formlu bir büyük çıkıntı (apsis) ve naosun batısında, giriş tarafında avludan (atrium) oluşan bir düzenlemeye sahiptir. Atrium’dan kiliseye girişte naosa açılan bir hol (narteks) yer alır. Apsisin iki yanında dini ayinlerde kullanılan pastofori- um odaları bulunur. Ayrıca kiliselerde bema, ambon, solea, templon, altar, kiborum, sintranon, katedra ve kripta adı verilen litürijik işlevli kuruluşlar ve mekânlara sahiptir.

Tessera: Mozaiği oluşturan genellikle küp biçimindeki küçük mermer, cam ya da keramik parçalarının her birine verilen addır.

Rumi: Birbirine bağlı yarım palmetlerden oluşan süsleme öğesidir.

İlk defa İmparator I. Konstantinos tarafından 309-10 yılında bastırılan ve Bizans İmparatorluğu’nda 10. yüzyıl’a kadar kullanılmış olan altın sikkenin adı solidustur. Doğru cevap B’dir.

Devlet tarafından toplum çıkarlarını gözeterek üretimi veya ihracatı çeşitli şekillerde etkilemek
ve yerine göre üreticileri/ ihracatçıları korumak ve teşvik etmek amacıyla para ya da para olarak ifade edilebilecek diğer şekillerde verilen karşılıksız mali yardımlara Sübvansiyon denir. Doğru cevap D’dir.

Follis: 40 nummi değerinde bakır sikkedir. Doğru cevap A’dır.

“İmparatorun” karşılığı olarak aftokrator unvanı ortak imparator durumunda yaşça büyük olana verilen bir sıfat olarak kullanılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Rahip Arius 4. yüzyılda Oğul’un (İsa), Tanrı gibi ezeli olarak mevcut olmadığını
ve Baba (Tanrı) tarafından yaratılmış olduğunu iddia etti.

Büyük evrensel öğretmenler olarak kabul edilen Büyük Vasil, Nenizili Gregor ve İoannis Hrisostomos gibi Hıristiyan kilisesinin tarihini yazanlar kilise pederleri adı altında Hıristiyanlığın diğer kaynak grubunu oluşturdu. Ayrıca İskenderiyeli Kiril, Kudüslü Kiril, Şamlı İoannis gibi din ve bilim adamları da kilise öğretmenleri adıyla Hıristiyanlığın temel kaynaklarından birisi olarak kabul edildiler.

Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Herhangi bir yazılı belgeyle belirlenmiş olmadığından imparatorun yetkileri mutlaktı. Her şey imparatorun iradesine bağlıydı. İmparator ordunun başkomutanı olup savaş ya da barışa karar vermeye yetkili tek kişiydi. Tek kanun koyucu ve en yüksek yargıçtı. Yasalarla ilgili olarak yaptığı yorumlar da nihai nitelikteydi. İmparatorluk kurumlarındaki resmi görevlileri atamak, görevden almak, görev alanlarını ve devlet protokolündeki yerlerini tayin etmek imparatora aitti. İmparatorun yetkileriyle ilgili olarak kurumsal bir sınırlama yoktu. Ancak buna rağmen imparatorun sınırsız gibi görünen otoritesini hukuken olmasa da fiiliyatta sınırlandıran bazı kurumlar mevcuttu. Doğru cevap A'dır.