BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 62

D şıkkı

Rua, 434 yılında yeniden Trakya’ya sefer düzenlemek üzere hazırlıklara girişti. Bu arada Esla adlı bir elçiyi de Bizans’a gönderdi. Bu elçi, Hunlara bağlı kavimlerle Bizans’ın habersiz anlaşma yapmamasını aksi takdirde savaş yapılacağını bildirdi. Bizans da kendi elçisini Hunlara göndermişti. Bizans’ın Hunlarla anlaşma yolunu aradığı bir sırada Rua aniden öldü.

Haçlı Seferleri, doğurduğu sonuçlar itibarıyla insanlık tarihindeki en önemli olaylar arasında yer almaktadır. Kutsal toprakların kâfirlerin işgalinden kurtarılması sloganıyla başlayan bu hareketin, dinî amaçlarla yapıldığı vurgulanmaya çalışılmıştır. Oysa ki, Müslümanlar Kudüs’e Hz. Ömer devrinde (638 yılı) girmişti ve kutsal topraklar 450 yıldan fazla bir süredir Müslümanların elinde bulunuyordu ve bunca yıldır harekete geçmeyen Hıristiyan dünyası neden şimdi doğudaki din kardeşlerini kurtarmak için bir şeyler yapma gereğini duymuştu. Bu açıdan bakıldığında Haçlı Seferleri düşüncesinin doğuşunda siyasî, sosyal ve ekonomik sebeplerin çok daha etkili olduğu anlaşılmaktadır. Avrupa’nda uzun zamandır devam eden açlık, yoksulluk ve topraksızlık sorunu Avrupalı soyluları çözüm aramaya sevk etmekteydi. Ayrıca Batı Kilisesi’nin bu dönemde Bizans İmparatorluğu’nun içinde bulunduğu zayıf durumu değerlendirerek kudretini doğuda yayma isteği böyle bir seferi zorunlu kılıyordu

İmparator VIII. Mihail, Aleksios Stratigopulos adlı komutanı küçük bir birlikle Bulgaristan sınırını kontrol etmesi ve İstanbul’a ilişkin istihbarat toplaması için görevlendirdi. Aleksios, İstanbul yakınlarındayken şehirdeki Venedik filosu ve askeri birliklerin Karadeniz tarafına sefere gitmiş olduğunu ve şehrin tamamen savunmasız bir vaziyette bulunduğunu gördü. Bu fırsatı kaçırmayan
Aleksios emrindeki az sayıdaki askerle ani bir baskın yaparak 25 Temmuz 1261 günü İstanbul’u zapt etti.

E şıkkı

B şıkkı

D şıkkı

1280’li yıllarda Batı Anadolu’da Türk ilerleyişi Bizans için tehlikeli bir hal aşmıştı. Türkmenler Moğollar karşısında başarısız olunca Bizans’a karşı gaza ve akınlarda bulunuyorlardı. VIII. Mihail’in, Avrupa’dan gelen Latin tehdidine öncelik vererek, Laskarisler zamanında Anadolu’da kurulan savunma sistemlerini ihmal etmesi ve Anadolu’dan Balkanlara asker nakletmesi Türkmenlerin fetihlerini kolaylaştırmıştı.

Bitinya, İstanbul’un doğusunda kalan ve Bizans döneminde başlangıçta Kadıköy, İznik, İzmit, Bursa illerini kapsarken daha sonra bunlara ilaveten Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Zonguldak ve Bartın yerleşimlerini de içine alan bölgenin adıdır.

1290’lı yıllarda Osman Gazi’nin yürüttüğü gaza faaliyetleri başarılı sonuçlar verdi. 1299 yılında Bilecik, Yarhisar, Yenişehir, İnegöl Osman gazi tarafından fethedildi.

Bilindiği üzere ilk Osmanlıların Bitinya yöresine gelişleri efsanelerle örülüdür. Kaynaklarda Sultanönü diye bahsedilen Eskişehir bölgesine gelen Osman’ın
babası Ertuğrul Gaziye, Selçuklu sultanının, yaptığı yardımların karşılığı olarak
Söğüt ve Domaniç’in yurtluk olarak verildiği anlatılmaktadır

Bafeus zaferi Bitinya’da Osmanlı Beyliği’nin egemenliğini ilan etmesi anlamını da taşıyordu. Gerçi, Türklerin yüksek surları aşacak teknik ve silahtan yoksun olmaları dolayısıyla müstahkem İzmit, İznik, Bursa, Ulubad gibi şehirler hâlâ Bizanslıların kontörlündeydi. Fakat bu şehirlerin dışındaki tüm Bitinya toprakları artık kesin biçimde Osmanlıların eline geçmişti.

Yaşlı İmparator II. Andronikos İstanbul’da, genç Andronikos ise Edirne’de hüküm süreceklerdi. Ortak İmparator ilan edilen torun, III. Andronikos olarak taç giydi dış dünyaya karşı imparatorluğun birliğini korumak adına, dışişlerini yürütme hakkını II. Andronikos üzerine aldı. Zaman zaman aralarında ufak çaplı çatışmalar yaşansa da her iki imparator anlaşmaya beş yıl boyunca sadık kaldılar. Büyük çarpışmalar olmasa da başta Trakya olmak üzere İmparatorluğun Avrupa bölümündeki savaş hali, tarım ve ticaret faaliyetlerini olumsuz etkilemiş Bizans ekonomisini adeta felç etmişti. Mevcut haliyle bile oldukça zayıf durumdaki askeri birliklerin taht mücadelesi için Trakya ve İstanbul’da tutulması ve bütün dikkatlerin iç mücadeleye verilmesi Anadolu’da bir şekilde Bizans’a bağlı kalmış olan yerlerin de elden çıkmasına yol açtı.

İmparator X. Konstantinos Dukas’ın ölümünden sonra onun eşi Evdokia ile evlenerek Ocak 1068’de Bizans tahtına oturan IV. Romanos Diogenis, iktidara gelir gelmez Türklerin Anadolu’daki faaliyetlerine son vermek düşüncesi ile harekete geçti. Bu amaçla o, 1068 ve 1069 yıllarında Anadolu’ya iki sefer düzenledi. Ancak kalıcı bir sonuç elde edemedi.

Anadolu’nun Türkler tarafından fethedilmesi, Türk ve dünya tarihi açısından bir dönüm noktası teşkil etmektedir. Her ne kadar IV. yüzyıldan başlayarak başta Hun, Sabir ve Bulgar olmak üzere çeşitli Türk topluluklarının Anadolu’ya gir-dikleri bilinmekteyse de XI. yüzyılın ikinci yarısına kadar bölgenin demografik yapısını değiştirecek ölçüde kalıcı bir Türk yerleşiminden söz etmek mümkün değildir.

Roma Kilisesi, tüm Hıristiyanların en büyük temsilcisinin Papa olması gerektiğini iddia ederken, bu fikre itiraz eden Doğu Kilisesi, patrikliklerin kendi bölgelerinde özerk bir yapıda olmalarını savunuyordu. Taraflar arasındaki bu çatışma 16 Temmuz 1054’te Roma heyetinin Ayasofya’da Patrik Kirularios ve etrafındakilerini aforoz ettiğini buna karşılık Patrikliğin de Roma heyetindekileri aforoz ettiğini açıklamasıyla sonuçlandı. Böylece shisma hareketi gerçekleşerek İstanbul ve Roma Kiliseleri birbirinden tamamen kopmuş oldu.

Haçlı kuvvetleri Eskişehir’den sonra Konya, Ereğli, Kayseri, Göksun ve Maraş üzerinden ilerleyerek Ekim 1097’de Antakya önlerine geldiler. 10 Mart 1098’de Urfa ve 2/3 Haziran 1098’de Antakya’yı ardından Suriye üzerinden güneye doğru inerek 15 Temmuz 1099’da Kudüs’ü ele geçirdiler. 1109 yılında da Trablus Kontluğu kuruldu. I. Haçlı seferinin sonucu olarak islam dünyası içinde Antakya, Urfa, Trablusşam ve Kudüs’te 4 tane Haçlı şehir devleti kuruldu. I. Haçlı Seferi’nin bu başarısı Avrupa’da büyük bir heyecan uyandırdı ve yeni orduların yola çıkmasına sebep oldu. Ancak 1101 yılında birbiri ardına Anadolu topraklarına giren Haçlı orduları bu kez başarılı olamamışlar ve Selçuklu kuvvetleri tarafından neredeyse tamamen imha edilmişlerdir. I. Haçlı Seferi sırasında sayıları yüz binlerle ifade edilen Haçlı ordularının Anadolu’dan geçmesi I. Sultan Kılıç Arslan’ın yeniden toparlamaya çalıştığı Anadolu Selçuklu Devleti’ne ağır bir darbe indirdi. Bu sayede Bizans İmparatorluğu başta İznik, İzmir ve Efes gibi önemli şehirler olmak üzere tüm kıyı bölgelerini Türklerden geri aldı. İznik’i Bizans’a kaptıran I. Kılıç Arslan ise Konya’yı yeni devlet merkezi olarak seçti.