BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

İki imparatorun karşı karşıya geldiği ilk savaş Pelekanon Savaşıdır.

Bu Osmanlı Hükümdarı I.Murattır.

Ankara Savaşında Osmanlıların Timur’a yenilmesi Bizans’ın rahatlamasına sebep olmuştur.

Katoliklerin İstanbul üzerindeki emelleri yüzünden ifade edilen bu sözü Lukas Notaras söylemiştir.

II. Murat’a karşı ittifak kurulan Osmanlı devlet büyüğü, II.Murad’ın amcası Düzmece Mustafa’dır.

İstanbul'un Latinler tarafından işgalinden sonra Bizans Devletinin geriye çekildiği şehir İznik’tir.

Bizans’ın son imparatorluk ailesi Paleologos sülalesidir. İznik İmparatorluğu döneminde ordu komutanı olarak devlete hizmet eden Mihail Paleologos, siyaseten inişli çıkışlı bir çizgi izlemesine rağmen Laskaris ailesi ve saraya her zaman için yakın oldu. 1258 yılında İznik İmparatoru II. Teodoros Laskaris öldüğü zaman varisi olan oğlu IV. İoannis Laskaris henüz sekiz yaşında imparatorluk tahtına oturdu ve ona Yorgios Muzalon naip olarak atandı. Cesur bir asker, ihtiraslı bir devlet adamı ve geniş bir çevresi olan Mihail Paleologos, Muzalon’u kısa sürede bertaraf ederek çocuk yaştaki İmparator’a naip olmakta güçlük çekmedi. Naiplikle de yetinmeyen Mihail, 1259 yılında ortak imparator olarak taç giydi.

Taç taşıyan anlamındaki Ermenice Takavor kelimesinden gelen Tekfur sözcüğü, Türk kaynaklarında validen imparatora kadar Bizanslı yöneticileri ifade etmek için kullanılmış bir unvandır.

VIII. Mihail Paleologos’un, içeride halkıyla karşı karşıya gelmesi pahasına yürüttüğü Batı’yla union siyaseti de bir süre sonra iflas etti. 1281 yılına gelindiğinde Bizans’ı yıkma planlarından hiç vazgeçmeyen Charles d’Anjou Avrupa’nın en güçlü hükümdarı idi. Roma’da Papalık makamına oturan IV. Martinus’un halefleri kadar kiliselerin birliği siyasetine önem vermemesi Charles’a planlarını uygulama fırsatı verdi.

İmparator II. Andronikos Paleologos döneminde aristokratlar lehine vergi muafiyetleri tanınması, küçük arazi sahiplerinin daha fazla vergi yükü altına girmesini beraberinde getirdi. Vergilerini ödeyemeyen köylüler topraklarını aristokratlara satarak onlara bağlı yarı hür bir statüye düştüler.

Bitinya, İstanbul’un doğusunda kalan ve Bizans döneminde başlangıçta Kadıköy, İznik, İzmit, Bursa illerini kapsarken daha sonra bunlara ilaveten Bilecik, Sakarya, Düzce, Bolu, Zonguldak ve Bartın yerleşimlerini de içine alan bölgenin adıdır. Uygun iklim koşullarıyla yıl boyunca yağış alan bölgede tarım yapmaya elverişli verimli vadi ve ovalar mevcuttu. Başta Sakarya nehri olmak üzere akarsu bakımından da zengin olan bölgede irili ufaklı birçok göl de bulunuyordu.

Bafeus zaferi Bitinya’da Osmanlı Beyliği’nin egemenliğini ilan etmesi anlamını da taşıyordu. Gerçi, Türklerin yüksek surları aşacak teknik ve silahtan yoksun olmaları dolayısıyla müstahkem İzmit, İznik, Bursa, Ulubad gibi şehirler hâlâ Bizanslıların kontörlündeydi. Fakat bu şehirlerin dışındaki tüm Bitinya toprakları artık kesin biçimde Osmanlıların eline geçmişti.

Pelekanon savaşı, bir Bizans imparatoru ile bir Osmanlı hükümdarının bizzat karşı karşıya geldikleri bir muharebe oldu. Bu savaş ve mağlubiyet Bizans’a Bitinya’da yerleşmiş bulunan Türklerin ilerleyişinin askeri kuvvet kullanılarak durdurulamayacağını gösterdi.

Balkanlar’da Türklerin ilerleyişleri I. Kosova savaşıyla farklı bir niteliğe büründü. Büyük bir kısmını Sırpların oluşturduğu Balkanlı Hıristiyanların Haçlı ordusu 15 Haziran 1389’da Kosova’da ağır bir mağlubiyete uğratıldı. Bu zaferle Türklerin Balkanlarda kalıcı oldukları ve burayı yurt edindikleri tescillenmiş oldu. Balkanlı tüm Hıristiyan güçler Osmanlı egemenliğini tanımak zorunda kaldılar.

VIII. İoannis başkanlığındaki heyet İstanbul’a döndükleri zaman halkın sert tepkisiyle karşılaştılar. Dini inançlarını varlıklarıyla özdeşletirmiş olan Ortodoks Bizans halkı, Katolik inanca girmeyi şiddetle reddettiler. Floransa unionu sadece Bizans’ta değil Ortodoks Slav dünyasında da yankı buldu. Moskova, imparator ve İstanbul patriğinin unionu kabul etmesini ihanet saydı ve İstanbul patrikliğinden bağımsızlığını ilan etti. Böylece Bizans yönetiminin büyük umut bağladığı kiliselerin birleşmesi fayda sağlamadı.

Bizanslı asillerden Lukas Notaras, Dimitrios, İoannis Kantakuzinos ve Nikiforos, imparatorun emrinde birliklere komuta ediyorlardı. Şehirdeki Venedikliler, Katalanlar ve Cenevizliler de savunmaya katıldılar.

Bizans iktidarındaki son hanedan Paleologoslardır.

Bahsi geçen antlaşma 1274’te Lyon’da yapılmıştır.

A seçeneği dışındaki tüm seçenekler olumsuz sonuçlar doğursa da donanmayı lağvetmesi Bizans imparatorluğu için diğerlerinden daha vahim bir sonuç doğurmuştur. Bizans, Ceneviz’in müttefiki olduğu savaşta Venedik ve Ceneviz’in barış antlaşması yapması üzerine, 1299 yılında Venedik karşısında ağır bir mağlubiyete uğrayınca 1302’deki barış anlaşmasıyla Venedik’e hem güçlü bir savaş tazminatı hem de ticari büyük ayrıcalıklar vermek zorunda kaldı.

Türkiye Selçuklularının ilk başkenti 1075’te fethedilen İznik’tir.