BÜYÜK SELÇUKLU TARİHİ - Deneme Sınavı - 10

Hükümdarın bir bakıma evi de sayılan sarayın en üst düzey görevlisi olup, Sultanın hükûmet/vezir de dahil, sarayın dışı ile ilişkilerini düzenleyen görevliye Hâcib denir.

Doğru cevap d'dir.

İran’ın Fars bölgesinde, Oğuzların Üçoklar koluna mensup olan Sungur’un kurduğu atabeylik Salgurlular Atabeyliği'dir.

Doğru cevap e'dir.

Doğusunda Belucistan ve Sistan, kuzeyinde Horasan, kuzeybatısında Isfahan, batısında Fars eyaleti ve güneyinde ise Fars ve Umman körfezleri ile çevrili olan Kavurt tarafından önce kuzeyi sonra güneyi fethedilen (1050-1051) meliklik Kirman Selçuklu Melikliği'dir.

Doğru cevap a'dır.

Kavurt Selçuklu tarihinde ilk deniz
aşırı sefer düzenleyen kişi unvanına sahiptir.

Doğru cevap b'dir.

Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan’ın oğlu ve Melikşâh’ın kardeşi olan İlk Suriye Selçuklu meliki Tacüddevle Tutuş'tur. 

Doğru cevap c'dir.

1075 yılında Bizans’tan fethettiği İznik’te, Türkiye Selçukluları Devletini kuran bu tarihten itibaren de, babası Kutalmış ve dolayısıyla kendisinin hakkı olduğunu iddia ettiği Büyük Selçuklu tahtını ele geçirme mücadelesine girişen ve bu uğurda hayatını kaybeden hükümdar Kutalmışoğlu Süleymanşâh'tır. 

Doğru cevap d'dir.

909-1171 yılları arasında Kuzey Afrika, Mısır ve Suriye’de hüküm süren Şiî bir devlettir. Halifelik iddiasında bulunan devlet, soylarının
Hz.Muhammed’in kızına dayandığını iddia ederler. İsmailîlik (Batınî) hareketine dayanırlar. Varlık sebebi adetâ Sünnî Abbasî halifeliğine karşı savaştır. Nureddin Mahmud’un Mısır’ı fethi ile bu halifeliğine son verilerek, hutbe Abbasî halifesi adına okunmaya başladı (1171).

Yukarıdaki paragrafta anlatılan devlet Fatımîler'dir.

Doğru cevap e'dir.

Doğru cevap D seçeneği olacak. Sayfa 147’de  “giriş ” konu başlığında “Selçuklu döneminde sultanların şehzâdeleri eğitmek için tayin ettikleri hocalara atabeg unvanı verilmiştir. Selçuklular’da bilinen ilk atabey, Sultan Alp Arslan’ın, oğlu Melikşah’a hoca tayin ettiği Nizâmülmülk’tür.” Şeklinde ifade edilmiştir.

Doğru cevap C seçeneği olacak. Sayfa 147’de  “giriş ” konu başlığında “Selçuklu döneminde sultanların şehzâdeleri eğitmek için tayin ettikleri hocalara atabeg ünvanı verilmiştir. Selçuklular’da bilinen ilk atabey, Sultan Alp Arslan’ın, oğlu Melikşah’a hoca tayin ettiği Nizâmülmülk’tür.” Şeklinde ifade edilmiştir.

Doğru cevap E seçeneği olacak. Sayfa 148’da  “TOĞTEGİNLİLER (1104-1154) “ konu başlığında  “Toğteginliler, Dımaşk merkez olmak üzere Suriye’de başlıca Hama, Hıms, Tedmür ve Baalbek çevresinde hüküm sürmüş bir hanedandır. Atabeyliğin kurucusu olan Türkmen beyi Toğtegin hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap C seçeneği olacak. Sayfa 148’de  “TOĞTEGİNLİLER (1104-1154)  konu başlığında  “Atabey Toğtegin, Dukak’ın vasiyeti üzerine onun bir buçuk yaşındaki oğlu Tutuş’u meliklik makamına oturttu (1104). Kendisi de onun atabeyi olarak tüm idareyi eline aldı.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap A  seçeneği olacak. Sayfa 148’de  “Dımaşk Atabeyliği - Haçlı Münasebetleri “konu başlığında “Bu dönemde Yakındoğu’yu tehdit eden en büyük düşman Haçlılar’dı. Toğtegin ise Kudüs Krallığı ile komşu olması bakımından tehlikeyi çok daha yakından hissediyordu. Haçlılar’a karşı yapılan savaşlarda önceleri saf tutmayan Fatimîler, toprak ve itibar kayıplarını telafi etmek için Türklerle işbirliği etmeye mecbur oldular. Atabey Fatımîler’in yardım çağrısına, Emir Sabar idaresinde bin üçyüz kişilik bir kuvvet göndererek karşılık verdi. İki tarafın da ağır kayıplar verdiği Remle savaşını Haçlılar kazandı (29 Ağustos 1105)” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap E seçeneği olacak. Sayfa 148 te “TOĞTEGİNLİLER (1104-1154) -Dımaşk Atabeyliği - Haçlı Münasebetleri “konu başlığında “Taberiye bölgesindeki sürekli savaş hali Dımaşk’ın ekonomik hayatına da büyük zararlar veriyordu. Zira zengin ticaret kervanlarının yağmalanması, ister istemez Dımaşk-Mısır kervan yolunu kullanım dışı bırakıyordu. Atabeyliğin ticarî çıkarlarını gözeten Toğtegin, bu yüzden Kralın teklifini kabul ederek on yıllık bir barış antlaşması yaptı (1108). Bu sayede Dımaşk’ın ticaret hayatının canlanmasını sağladı.” Şeklinde açıklanmıştır.

Sayfa 149 da “TOĞTEGİNLİLER (1104-1154) -Dımaşk Atabeyliği - Haçlı Münasebetleri “konu başlığında “Arka kalesi sonunda Haçlılara teslim oldu. Haçlılar bundan sonra Cenevizlilerle birlikte, Fatimîler’e ait Trablus’u karadan ve denizden kuşatıp işgâl ettiler. Trablus’da Kudüs krallığına bağlı bir kontluk kuruldu. Bu arada Antakya prinkepsi Tancred de Banyas ve Cebele’yi zapt etti (Temmuz 1109). Haçlılar atabeyliğe bağlı Rafeniye’ye saldırarak mevcut antlaşmayı bozdular. “ Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap A seçeneği olacak.  Sayfa 151 de “TOĞTEGİNLİLER (1104-1154) -Şemsü’l-Mülk İsmail  “konu başlığında “İsmail’in ilk icraâtı Toğtegin’in Batınîler’e terkettiği Banyas kalesini geri almak oldu. Daha sonra da Zengi’nin Haçlılar’la meşgûliyetinden yararlanıp Hama’yı da kurtardı “ Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap D seçeneği olacak. Sayfa 154’de “MUSUL ATABEYLİĞİ (ZENGİLER) (1127-1233)   “ konu başlığında “Zengi, Haçlılar’la mücadelenin ancak el-Cezire, Suriye ve hatta Mısır’da siyasî birlik sağlamakla mümkün olacağını düşünüyordu. Bu uğurda mücadeleye Mardin Artuklularına bağlı Haleb’i alarak başladı. “ Şeklinde açıklanmıştır

Doğru cevap B seçeneği olacak. Sayfa 160’da “MUSUL ATABEYLİĞİ (ZENGİLER) (1127-1233) Melik Salih İsmail “ konu başlığında “İzzeddin Mesud da nâibi Mücahideddin Kaymaz ile beraber Haleb’e geldi. Şehirde çok iyi bir şekilde karşılanan Mesud, bazı idarî düzenlemeler yaptıktan sonra Musul’a döndü. Fakat şehirde meydana gelen bazı olaylar üzerine, Haleb’i elinde tutamayacağını anlayarak Sincar karşılığında İmadeddin Zengi’ye bıraktı. “Şeklinde açıklanmıştır.

Melik Kavurt, beş-altı bin kişilik süvari kuvveti ile, fethedilmek üzere kendisine verilmiş olan Kirman bölgesine girdi. Böylece 1048 yılında, Kirman’ın kuzeyi (Serd-sîr) Selçukluların eline geçmiş oldu. Fakat Melik Kavurt’un tüm Kirman’a hâkim olabilmesi için önünde engel olarak Germ-sir bölgesinde yaşayan dağlı Kufs kavmi vardı. Kavurt bir düğün sırasında baskın düzenleyerek onları etkisiz hâle getirdi ve Kirman bölgesinin tamamına hâkim olmayı başardı (1050-1051). Doğru cevap B’dir.

Kirman İran’ın güneyinde merkezi de Kirman şehri olan bir eyalettir. Doğusunda Belucistan ve Sistan, kuzeyinde Horasan, kuzeybatısında Isfahan, batısında Fars eyaleti ve güneyinde ise Fars ve Umman körfezleri ile çevrilidir. Doğru cevap A’dır.

İlk Suriye Selçuklu meliki olan Tacüddevle Tutuş, Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan’ın oğlu ve Melikşâh’ın kardeşidir. Ondan önce Sultan Alp Arslan tarafından Şam (Suriye)’ın fethi ile görevlendirilen ve Kınık boyundan olan Atsız Bey, kendisine bağlı Türkmenlerle birlikte bölgede büyük başarılar kazanmıştı. Dımaşk şehrinin modern ismi Şam’dır. Doğru cevap C’dir.