BÜYÜK SELÇUKLU TARİHİ

Sultan Sancar- Abbasî Halifeliği ilişkileri, 106

Harizm Valisi Atsız; Sultan Sancarın tâbiyet şartlarını çiğneyip bağımsız hareket etmiştir

Gulam sistemi Oğuz isyanının sebeblerinden biri değildir.

Oğuz isyanında savaşı Oğuzlar kazanmış ve Sultan Sancar esir düşmüştür.

Oğuzlar’dan düzenli ordular oluşturmak; Oğuzlar’ın üzerine tayin edilen şahnelerin görevlerinden biri değildir.

Sultan Sancar, Irak Selçuklularına karşı Halife ile işbirliği yapmamıştır.

Katavan Savaşı (1141). Asker ve toprak kayıplarının ötesinde, Katavan yenilgisinin hemen göze çarpan sonucu Ceyhun ötesindeki Selçuklu egemenliğinin sona ermesidir. Fakat bundan daha önemlisi, Sancar’ın göçebe istilâlarına karşı kurduğu seddin yıkılması, göçebelerin Selçuklu ülkesini tahrip etmeleri ve devletin de sonunu getiren olayları tetiklemiş olmasıdır.

Merv

Save savaşı; Abbasî Halifesi ile Sultan Mesud arasında değil, Sancar ve yeğeni Sultan Mahmud arasında olmuştur.

Eyyubiler

Sancar’ın meliklik döneminin en önemli başarısı; Karahanlılar’ı ve Gazneliler’i sürekli olarak kontrol altında tutabilmiş olmasıdır. Melik Sancar, babasıSultan Melikşah’ın politikasını aynen devam ettirerek, Büyük Selçuklu Devletinin doğu sınırının güvenliğini (geniş yetkili bir genel vali ile idare edilen Harizm dışında ) Karahanlı ve Gazneliler’i sıkı bir tâbiyet altında tutarak sağlamıştır.

Meşhur İslâm âlimi Gazzalî, Nasihatü’l-Mülûk adlı kitabını, devlet işlerinde yol göstermek üzere Sancar için kaleme almıştı. Doğru cevap E dir.

Tarihi kaynaklara yansıyan bilgilere göre Sultan Sancar'ın ilk siyasi faaliyeti, Horasan’da bağımsızlığını ilân eden amcası Arslan Argun’un isyanını bastırmak amacıyla ağabeyi Sultan Berkyaruk tarafından görevlendirilmesidir. Doğru cevap C dir.

Sancar, Berkyaruk’un da en zor günlerinde bile müdahale ettiği Karahanlı tahtına, Muhammed Arslan Han’ı geçirip, Karahanlıların Selçuklu Devletine bağlı kalmalarını sağladı (1102). Doğru cevap D dir

Gazneliler, Dandânakân savaşıyla Horasan ve İran’daki hâkimiyetlerine son verildikten sonra Afganistan ve Kuzey Hindistan’daki topraklarına çekilmişlerdi.  Doğru cevap B dir.

Behramşah, Sancar’ın huzuruna gelerek tahtı ele geçirmek konusunda yardım istedi. Sancar’ın kendisine sağladığı askerî yardım sayesinde de Arslanşah’ı mağlup edip tahtı ele geçirdi. 1117 yılı başında Gazne’ye giren Sancar, bu yardımın karşılığı olarak, çeyrek asır süren savaşlarla alınamayan bir sonuç elde etti. Behramşah’la yapılan anlaşma gereğince Selçuklu Devleti’ne tâbi olan Behramşah, hutbede sırası ile Halife, Sultan Muhammed Tapar, Melik Sancar ve son olarak da kendi adını okutacaktı. Ayrıca Selçuklu Devletine ödeyeceği yıllık 250.000 dinar vergiyi tahsil etmek için bir Selçuklu
görevlisi Gazne’de oturacaktı. Bu durum Behramşah adına iktidar için başkasına dayanmanın ağır bedeli olurken; Selçuklular bakımından sınırların Hindistan’a
kadar genişlemesi gibi parlak bir sonuç getirdi. Doğru cevap B dir.

Sancar, yeğeni Mahmud’un sultanlığını tanımadı. İmparatorluğun doğusunda kendisini Sultan ilan ettikten sonra yeğeni Mahmud’un üzerine yürüdü.Sancar, ordusunda bulunan kırk filin sağladığı üstünlükle, yeğenini yenilgiye uğrattı (14 Ağustos 1119). Mahmud bunun üzerine İsfahan’a çekildi. Bu sırada henüz hilafet tahtına oturan Müsterşid Billah da, Sancar adına hutbe okutmaya başladı. Böylece bu taht mücadelesini kazanan Sancar oldu. Doğru cevap C dir

Sultan Mahmud’un ölümü üzerine (Eylül 1131) vezir Dergüzinî ve atabey
Aksungur Ahmedil, onun oğlu Melik Davud’u Irak Selçuklu sultanı ilân ettiler.
Bu teşebbüs Sultan Sancar’ın izni dışında gerçekleştiği için gayrı meşru sayılarak
Müsterşid tarafından onaylanmadı. Doğru cevap A dır.

Selçuklu sultanın güç kaybetmesinden istifade etmek isteyenler de ortaya çıktı.
Harizmşah Atsız, Selçuklular’ın yerine geçmek düşüncesiyle, Sancar’ın henüz vazıyet
edemediği Horasan’ı istila etmeye başladı. Doğru cevap E dir.

Sultan Sancar’ın çok yoğun taht kavgaları içerisinde geçen çocukluk devri hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Kaynaklarda yüzü çok güzel olmasına rağmen küçükken geçirdiği çiçek hastalığı sebebiyle çiçek bozuğu olduğu kaydedilmektedir. Nitekim o devirde ölümcül olan bu hastalıktan, Terken Hatun’dan olan kardeşi Mahmud ölmüş, Berkyaruk da ölümden dönmüştü. Çok küçük yaşlardan itibaren, devlet yönetiminde aldığı faal görevlerin ağır sorumluluğu altında geçen zor bir hayatta, zengin bir tecrübe birikimi edindi. Meşhur İslâm âlimi Gazzalî, Nasihatü’lMülûk adlı kitabını, devlet işlerinde yol göstermek üzere onun için kaleme almıştı.