BÜYÜK SELÇUKLU TARİHİ

Böri ölmeden önce yerine oğlu Şemsülmülk İsmail’i veliaht tayin etmiştir. Doğru cevap A'dır.

İsfahsâlâr, sipâh (atlı asker) ve sâlâr (komutan) kelimelerinden meydana gelen sipâhsâlâr /sipehsâlâr (ordu komutanı) teriminin farklı bir yazılışıdır. Doğru cevap E'dir.

Atabey Muhammed’in ölümünden sonra, yerine oğlu Abak geçirildi. Abak devrinde Atabeylik yıkıldı. Doğru cevap D'dir.

Musul Atabeyliği (Zengiler), Musul ve Halep merkez olmak üzere, el-Cezire, Doğu Anadolu ve Suriye’de hüküm sürmüş bir atabeyliktir. Kurucusu Zengi’dir.

Taklîd bir yerin, Halife veya Sultan tarafından bir melike, emire mülk olarak verildiğini bildiren vesika, bir başka deyişle temliknâmedir. Doğru cevap E'dir.

Emir-i silah ise hükümdarın silahlarının bakımı, korunması ve taşınmasından sorumlu olan silahdarların komutanı olan bir saray görevlisidir. Doğru cevap C'dir.

Böriler Suriye Selçuklularının Şam koludur. Merkezi Şam kentiydi. Doğru cevap B'dir.

Melik ilân edilen Ertaş, atabey tarafından öl- dürülmekten korktuğundan ona karşı kuvvet toplamak üzere Dımaşk’tan kaçtı (Ekim 1104). Fakat yardım temin edemeyen melik yolda eceliyle vefat etti. Kısa bir süre sonra Melik Tutuş’un da ölmesi üzerine Toğtegin’in önünde hiç bir engel kalmadı. Dımaşk melikliği mirasına kendi adına el koydu.

Bir süredir hasta olan Toğtegin, yerine oğlu Tacülmülk Böri’nin geçmesini vasiyet ettikten sonra 11 Şubat 1128 tarihinde öldü.

Böri ölmeden önce yerine oğlu Şemsülmülk İsmail’i veliaht tayin etmişti.

Nureddin Mahmud Dımaşk’ı bir kere daha kuşattı ve 25 Nisan 1154’te teslim aldı. Böylece Dımaşk Atabeyliği tarihe karıştı.

Musul Atabeyli̇ği̇ (Zengi̇ler) (1127-1233)

Zengi’nin ölümü onun rakiplerini hemen harekete geçirdi. II. Joscelin, isyan eden Ermeniler’in çağrısı üzerine şehri yeniden ele geçirdi. Musul atabeyi Gâzi, Ali Küçük idaresinde derhal bir ordu gönderdi.

TOĞTEGİNLİLER (1104-1154)
Toğtegin ve Atabeyliğin Kuruluşu Toğteginliler, Dımaşk merkez olmak üzere Suriye’de başlıca Hama, Hıms, Tedmür ve Baalbek çevresinde hüküm sürmüş bir hanedandır. Atabeyliğin kurucusu olan Türkmen beyi Toğtegin hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.

Son Musul atabeyi Mahmud ise 1233’te, Bedreddin Lü’lü tarafından feci şekilde öldürüldü. Böylece Zengilerin tarihi başladığı yerde Musul’da, tarihe intikâl etti.

1118’de doğan Nureddin Mahmud, babası Zengi ile birlikte Câber kalesi kuşat- masında bulunuyordu. Zengi’nin burada öldürülmesi üzerine, ağabeyi Seyfeddin Gâzi ile anlaşan Nureddin, Haleb’e hâkim oldu.

Böri ölmeden önce yerine oğlu Şemsülmülk İsmail’i veliaht tayin etmişti. İsmail başa
geçtiğinde, bazı kaleleri işgâl eden kardeşi Muhammed ile savaşmak zorunda kaldı.

İldeni̇zli̇ler/Azerbaycan Atabeyleri̇ (1146-1225)

Bu dönemde Yakındoğu’yu tehdit eden en büyük düşman Haçlılar’dı. Toğtegin ise
Kudüs Krallığı ile komşu olması bakımından tehlikeyi çok daha yakından hissediyordu. Haçlılar’a karşı yapılan savaşlarda önceleri saf tutmayan Fatimîler, toprak
ve itibar kayıplarını telafi etmek için Türklerle işbirliği etmeye mecbur oldular.
Atabey Fatımîler’in yardım çağrısına, Emir Sabar idaresinde bin üçyüz kişilik bir
kuvvet göndererek karşılık verdi. İki tarafın da ağır kayıplar verdiği Remle savaşını Haçlılar kazandı (29 Ağustos 1105).

Salgurlular (1148-1286)