ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 14

Bir örgütte bireylerin bilgilerini paylaştıkları orta düzeydeki bilişsel çatışmalar yeni bilgilerin öğrenilmesini ve eksik bilgilerin tartışılmasını sağlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Bir örgütte çalışanlar arasında duygusal çatışmalar arttıkça iş doyumları azalmaktadır. Bu çatışma hem dikey hemde yatay olduğunda bireylerin iş doyumlarını olumsuz etkilemektedir. Doğru cevap A'dır.

Bir örgütte bilişsel ve duygusal çatışmalar uzun süre ve yoğun bir şekilde yaşandığında örgütün genel güven düzeyi düşmektedir. Bu durum rekabet ve engelleyici ilişkilere ve düşmanca tutumlar gelişmesine yol açıp bireylerin örgütü terk etme niyetlerini artırmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Etkin bir çatışma yönetiminin taşıması gereken kriterler şunlardır:
1. Duygusal çatışmayı azaltmalıdır.
2. Stratejik konularda orta derecede bir bilişsel çatışmaya ulaşılmalı ve bu çatışma düzeyi korunmalıdır.
3. Bireyler, ortamın özelliklerine göre hangi çatışma yönetim stilini seçmeleri ve kullanmaları gerektiğini bilmelidir.

Buna göre I ve II numaralı seçeneklerde yer alan bilgiler yanlış, diğerleri doğrudur. Doğru yanlış E'dir.

Çatışma yönetiminde kullanılan tekniklerin doğru bir şekilde seçilmesi çok önemlidir; çünkü çatışmanın olumlu mu yoksa olumsuz mu sonuçlar doğuracağını belirleyen bu yöntemlerdir. Doğru yöntemlerin belirlenmesi için de öncelikle “çatışma analizi” yapılması gerekir. Çatışma analizinin yapılması, çatışmanın çözülmesi mi yoksa çatışmanın teşvik edilmesi mi gerektiğine karar verilmesini sağlayacaktır. Doğru yanıt A'dır.

Yöneticiler tarafından çatışmayı teşvik etmek için kullanılabilecek yöntemlerden biri, şeytanın avukatlığını yapmaktır. Şeytanın avukatlığını yapacak bir kişi seçilir; bu kişinin diğerlerinden farklı değerleri, normları, geçmişi, tutumları olmalıdır. Grup içinde fikir çatışmalarının artmasını sağlar, yenilik kapasitesini yükseltir. Çünkü şeytanın avukatlığı rolünü üstlenen kişi, bilinçli ve sistemli bir şekilde öne çıkan bir planı veya alınacak kararların varsayımlarını eleştirir, grup içindeki bireylerin görüşlerini tartışmaya açar ve bu şekilde plan veya kararın üzerinde her üyenin yeniden düşünmesini sağlar. Bu tekniğin olumlu yanı grup yanılgısını azaltmasıdır. Örnek olayda da Ahmet Bey, görevlendirdiği birim yöneticisinden şeytanın avukatlığını yapmasını istemiştir. Doğru yanıt C'dir.

Çatışmaların çözümünde kullanılabilecek yöntemlerden biri üst hedefler oluşturmaktır. Bireysel çıkarların çakışması nedeniyle yaşanan çatışmalarda, ortak hedefler belirlemek işbirliği yaratır. Birbirleriyle çatışma yaşayan tarafların, sadece kendi kaynak ve enerjilerini kullanarak gerçekleştirmeleri mümkün olmayan, zorlayıcı problemlere dayanan üst hedefler belirlemek, taraflar arasındaki sosyal etkileşimi arttıracaktır. Bu hedeflere ulaşmak için tarafların kaynaklarını birleştirmeleri ve ortak bir çaba sarf etmeleri gerekmektedir. Artan işbirliği ve etkileşim sayesinde bireyler birbirlerinin farklılıkları yerine benzer yönlerine odaklanarak, aralarında daha kolay güven ilişkisi geliştirebileceklerdir. Burada önemli olan belirlenen hedeflerin bireyler arasında rekabet yerine işbirliğini gerektirmesidir. Birinin başarısı, diğerinin başarısızlığına neden olmamalıdır; işbirliği ve yardımlaşma sonucu biri kazanırken, diğeri de kazanmalıdır. Doğru yanıt C'dır.

Çatışmanın nedeni, görevlerin bireylerin kişilik özellikleri veya yetenekleri ile uyuşmaması ise  ya da bireylerin iş yükünün çok fazla olmasıysa, bu tür rol çatışmalarını çözmek için rol analizlerinden faydalanılabilir. Rol analizini beş adımda gerçekleştirmek mümkündür:
• Rolün Amacını Ortaya Koymak: Rol sahibi ve rolle ilişkili diğer üyeler, rolün örgütün amaç ve hedefleriyle ne derece örtüştüğünü tartışırlar.
• Rol Algısı: Rol sahibi, rolüyle ilgili yapması gerektiği faaliyetleri açıklar ve grup üyeleri bu faaliyetleri teker teker tartışarak ne kadar gerekli veya gereksiz olduğu üzerinde dururlar. Bazı faaliyetlerin çıkarılıp, bazı faaliyetlerin eklenmesi söz konusu olabilir.
• Rol Sahibinin Beklentileri: Rol sahibi, grup üyelerinden beklentilerini açıklar ve grup üyeleri bu beklentilerin ne kadarını gerçekleştirebilecekleri yönünde karşılıklı bir anlaşmaya varmaya çalışırlar.
• Rol Sahibinden Beklentiler: Her grup üyesi, rolün sahibinden neler beklediklerini, role ilişkin yükümlülüklerini açıklarlar.
• Rol Profili: Rol profili ile ifade edilen, rol sahibinin tartışmaların ana noktalarını yazmasıdır. Bu rolün gerektirdikleri ve role ilişkin beklentiler ayrıntılı bir biçimde yazılır.

İlk adım rol amacını ortaya koymak olduğundan doğru yanıt D'dir.

Duyarlılık eğitimi, insanların duygu ve davranışlarını analiz ederek, bireyler arası ilişkileri geliştirmeye çalışan bir eğitim tekniğidir. Örgüt üyeleri, hür ve açık bir ortamda bir araya gelerek, profesyonel bir davranış bilimcisinin yönetiminde birbirleriyle etkileşim süreçlerini tartışırlar. Yukarıda verilen örnekte bu eğitim türü açıklanmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

"Bireysel Çatışma Yönetim Stilleri" adı sayfa 55'te yer alan şekle göre hem başkalarına dönük hem kişinin kendine dönük ilgisinin en yüksek olduğu stil, işbirliği stilidir.

Orta derecede hem iddiacı hem de işbirlikçi olan uzlaşma stilinde, her iki taraf da çatışma yaratan durumu çözmek için birtakım fedakârlıklarda bulunur. Bir anlamda al-ver ilişkisidir; orta noktada buluşulur. Her iki tarafın da eşit güce sahip olduğu durumlarda, bu stili kullanmak daha uygun olabilir. Örnekte verilen durum, uzlaşma stilini örneklendirmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Özdeşlik gücünün kaynağı kişilik özellikleridir. Bir bireyde, diğer kişinin beğendiği, çekici bulduğu özellikler varsa ve onun gibi olmaya çalışıyor, ona saygı duyuyorsa, söz konusu bireyin taşıdığı güç özdeşlik gücüdür. Doğru yanıt C'dir.

İş yaşamında yöneticilerin bilişsel çatışmaya ihtiyacı vardır.  Doğru yanıt C'dir.

Çatışmanın teşvik edilip edilmeyeceğine veya çözümüne yönetici karar verir.

Çatışmanın Çözümünü Gerektiren Koşullar:Çatışma, zarar vermeye başlamıştır; çok fazla zaman ve enerji kaybına neden olmaktadır; örgüt amaçlarından uzaklaşılmaya başlanmıştır.Doğru cevap D'dir.

Spontane çatışma çıkarmak çatışmanın teşvikinde kullanılabilecek yöntemlerden biri değildir. Doğru cevap C'dir.