ÇEVRE SORUNLARI VE POLİTİKALARI - Deneme Sınavı - 11

Altın/gümüş sanayi

Arkeolojik kazılar

Hidrojen sülfür

Önleme

Ormanların yok olması

Diş hastalıkları

Sınır ötesi çevre zararı; OECD’nin 1973 yılında yaptığı bir tanıma göre, zararlı olarak tanımlanabilen salımların hava, su ve toprak gibi çevre araçları ile bir ülke sınırlarından diğerlerine taşınmasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sera gazlarının bulunmaması durumunda yeryüzünün sıcaklığının bugüne göre 30°C daha düşük olacağı hesaplanmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Küresel ısınmanın yaşam alanları üzerine etkileri sonucunda mercan resifleri, sıcaklık değişimlerinden etkilenerek taşıdıkları yosunların yok olması ile beyazlaşarak ölmektedir.  Kuşlarla ilgili İngiltere’de yapılan bir çalışmada, 25 yıllık bir dönemde kuş türlerinin yumurtlama mevsiminin, normal döneminden öncesine kaydığı belirlenmiştir. 1980-1990 arasında kutup buzullarındaki %6’lık azalma ile buzul olmayan daha büyük bölgeler ve buzul olmayan uzun dönemler nedeniyle kutup ayılarının avlanma alanları daralmış ve yaşamları tehlikeye girmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Okyanuslardaki akıntılarda, iklime bağlı değişimler gözlemlenmektedir. Dip sularının yüzey suları ile karışmasını sağlayan Ekman taşınımları, iklim değişimi ile değişmektedir. Böylelikle bazı kıyı bölgelerinde daha az yağış ve artan rüzgar hızları gözlenmektedir. Öte yandan eriyen buzullardan okyanuslara karışan tatlı su miktarının artışı Kuzey Atlantik’in ısınmasına yol açmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

İklim değişikliğinin akarsu ve gölleri etkilemesi, taşımacılık, sulama, güç üretimi, atık giderimi gibi insan etkinliklerini de etkileyecektir. Buharlaşmadaki artış ve akarsulardaki su düzeylerinin düşmesi, göllerdeki taşımacılık ve denizcilik faaliyetlerini engelleyecek, güç üretimini de olumsuz etkileyecektir. Akarsuların kuruma noktasına gelmesi ile somon balığı gibi türlerin sayısında ciddi azalmalar görülecektir. Bu durumların tümü küresel ısınmanın insan faaliyetleri üzerine etkilerine örnektir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeleri tarafından imzalanan 1979/Cenevre-Uzun Menzilli Sınırlar Ötesi Hava Kirlenmesi Sözleşmesi ile taraf devletler, özellikle kurulan tesislerde hava kalitesinin denetimi amacıyla az atık üreten ya da atıksız teknolojiler ve uygun politikalar geliştirmekle yükümlü olmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan metan salımlarının azaltılması için çeşitli yem katkıları ile sindirim verimlerinin arttırılması, yaygın yerine yoğun hayvancılık üretim sistemine geçişin hızlandırılması, et ve süt verimi yüksek hayvancılık faaliyetlerinin geliştirilmesi; ayrıca hayvan gübrelerinin depolama ve kurutma sistemlerinin oluşturulması gibi önlemler önerilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ozon tabakasının incelmesinde en etkili süreç, atmosfere salınan klorlu florlu karbon gazlarıdır. Bu gazlar, spreylerde itici gaz olarak, soğutucularda soğutma ve yalıtım maddesi olarak, elektronik sanayiinde temizleme aracı olarak ve sert ve yumuşak köpük üretiminde kullanılmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Asit yağmurlarının ve etkilerinin önlenmesi için; taşımacılıkta kullanılan araçların dönemsel bakımları zamanında yapılmalıdır. Böylece araçların verimsiz çalışmasının önüne geçilebilir ve gaz salımları azaltılabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yağmur ormanları, atmosferdeki karbon dioksiti tutma ve iklimin kararlılığını sağlama gibi önemli işlevlere sahiptir. Bu ormanların yok edilmesi, atmosferdeki karbondioksit miktarının artmasına ve buna bağlı olarak sera etkisinin de güçlenmesine yol açmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Çeşit bakımından zengin olan doğal kaynaklar değişik ölçütler göz önüne alınarak sınıflandırılabilir. Sürdürülebilirliğine göre “tükenebilen doğal kaynaklar” ve “tükenmeyen doğal kaynaklar” şeklinde bir sınıflandırma yapılabilir. Madenler, canlı türleri ve canlı yaşam alanları gibi bazı kaynaklar sonludur, yani tüketildikleri veya tahrip edildikleri zaman yok olurlar. Hava, su ve ağaç gibi diğer kaynaklar yenilenebilir olmakla birlikte, kendi kendilerini temizlemeleri, yeniden yetişmeleri ve yenilenmeleri için genellikle çok uzun süre gerekir. Doğal kaynaklar “canlı doğal kaynaklar” ve “cansız doğal kaynaklar” olarak da sınıflandırılabilir. Biyolojik çeşitliliği oluşturan hayvanlar, bitkiler ve çeşitli mikro yapıdaki canlılar canlı doğal kaynakları oluştururken, bu canlı kaynakların yaşadığı su, hava, toprak gibi ortamlar ile madenler ve fosil yakıtlar gibi yer altı zenginlikleri cansız doğal kaynaklardır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hava kirlenmesi aslında troposfer tabakasının kirlenmesidir. Kirleticiler meteorolojik olaylar sonucunda atmosferde enine boyuna çeşitli yönlere dağılır. Enine dağılmalar bazen onbinlerce kilometreyi bulabilirken, boyuna dağılmalar oldukça sınırlı olup yaklaşık 25-30 km kadardır. Bunun sonucunda troposfer tabakasının yanı sıra stratosfer tabakası da bir miktar kirlenmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Karbon monoksitin insan üzerindeki öldürücü etkisi, kandaki hemoglobinin karbon monoksit ile karboksi hemoglobin (COHb) bileşiği oluşturarak, dokula­ra oksijen iletimini engellemesi şeklinde görülür. Sigara içmeyenlerin kanında COHb ortalama % 1,5 oranında bulunurken, günde bir paket sigara içenlerde % 6,3, iki paket içenlerde % 7,7 COHb bulunmuştur.

Hava, su ve toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinde gerçekleşen ve istenmeyen değişimler olarak tanımlanan “kirlilik” sonucunda ortaya çıkan çevre sorunlarının yanı sıra doğal kaynakların bilinçsiz kullanımı, son yıllarda giderek artan oranda gündeme gelmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.