ÇOCUK EDEBİYATI VE MEDYA

A, B, C, D şıklarında yer alan ifadeler kitap seçimi yaparken dikkat edilmesi gereken noktalardır. E şıkkı ise çocuk edebiyatı ürünlerinin, çocuğun eğitiminde oynadığı etkiyi ifade etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Okudukları öykü ya da masal en ilginç yerinden kesilerek, çocuklardan bunu tamamlamaları istenebilir. Daha sonra kitabın aslı ile çocukların söyledikleri karşılaştırılabilir. Öykü ya da kitabın oluşturduğu çağrışımlar kullanılarak, yeni bir öykü oluşturma ve anlatma denemesi yapılabilir. Okunan metin dramatizasyonla oynanabilir. Yazılı metinle görsel bağlantılar kurularak, okunan bir öykü ya da roman resme dönüştürülebilir. Belirtilen etkinlikler yaratıcı okumaya yöneliktir. Doğru cevap C'dir.

Çocuk edebiyatı, çocukların dil gelişimine katkı sağlar. Doğru yanıt E' dir.

Çocukların okuma alışkanlığı kazanması için okul öncesi dönemde başlamak en uygun olanıdır. Doğru yanıt A'dır.

Çocuğa okuma alışkanlığı kazandırılacak en uygun ortam evdir. Doğru yanıt A'dır.

Çocuk için çocuk edebiyatı bir eğlenme aracıdır. Doğru yanıt B' dir.

Çocuk, üçüncü sınıftan itibaren uzun süreli okumaya başlar. Doğru yanıt B' dir.

Çocukların dört-beş yaşından itibaren kendi kitapları olmalıdır. Doğru yanıt C' dir.

Ev ortamında okuma köşesi oluştururken çocuk bakımı ile ilgili kitaplara değil, çocuğun ilgisini çekecek türde kitaplara yer verilmelidir. Doğru yanıt E' dir.

Ev içinde gerçekleştirilen okuma zamanında çizgi film izlenmemesi gerekir. Doğru yanıt E' dir.

Kitapların sınnavla değerlendirilmesi çocuğun kitap okuma sevgisi kazanmasını olumsuz yönde etkilemektedir. Doğru yanıt A' dır.

8-10 yaş grubu çocukları için kitap seçerken kitabın sonunu çocuğun kendisinin tamamlayabileceği kitaplar olması önerilmektedir. Doğru yanıt B' dir.

Okul öncesi dönemdeki çocuklar için kitabın en temel işlevi, onların kavram gelişimi sürecine katkı sağlamasıdır.

Ev ortamında çeşitli okuma köşeleri, okuma odaları ya da okuma atölyeleri oluştururken anne babaların
dikkat etmesi gereken noktalar şunlardır:

• Okuma odasında ya da atölyesinde bulundurulabilecek malzemeler çocuğun yaşına, ilgi alanlarına, öğrenme düzeyine göre belirlenmelidir. Bir okuma atölyesinde doğa ile ilgili kitaplar; kuş bakımı, köpek, kuzu, balık bakımı ile ilgili kitaplar; Türkçe sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, çocukların ilgisini çekebilecek ve yaş dönemlerine uygun çocuk edebiyatı örneklerine yer veren kitaplar; makas, ataç ve yapıştırıcılar, fon kağıtları, çeşitli renkte kalemler; masal, türkü ve şarkılarla ilgili cd’ler bulundurulabilir.
• Seçilen mekanın gürültülü yerlerden uzak olması gerekir.
• Okuma odaları/atölyeleri çocuk açısından çekici bir şekilde düzenlenmelidir.
• Oluşturulacak mekanda kitaplar açık raflarda bulundurulmalıdır. Bu şekilde çocukların daha önce görmedikleri kitaplarla tanışma olanağı sağlanmış olur.

Çocuğun kitap okuma alışkanlığı kazanabilmesi için, ev ortamında kitapla tanıştırılması, çocuğun kitap okumaya özendirilmesi gereklidir. Anne babaların, kitap okuma konusunda çocuklara model olmaları önemlidir. Anne babanın elinde kitap görmek, kitapları sevmek ve okuma alışkanlığı kazanmak konusunda çocuk için sözel telkinden çok daha yararlıdır.

Çocukla kitap ilişkisi bir yaş civarında başlamaktadır. Ancak bu ilişkinin zamanlaması ve düzeyi her çocuğa göre değişmektedir.

Yetişkinler gibi, çocukların da kitap okuma nedenleri çeşitlidir. Kimi zaman hayal kurmak ve eğlenmek, kimi zaman da tanımak ve öğrenmek için okurlar.

Öğretmenler, çocuklara kitap hakkında uzun uzun bilgiler verip metni ikinci plana atmak yerine, çocukları doğrudan doğruya metin ile karşı karşıya getirmelidirler. Öğretmenlerin özellikle ilkokul döneminde, kitapları sınavla değerlendirmeleri çocuklarda kitap okuma sevgisi yerine kitaplara karşı korku geliştirmelerine neden olmaktadır. Öğretmenler, kitapları çocukların ilgisini çekecek şekilde sunmalı ve çocuklarla etkileşimli kitap okuma uygulamalarının yanı sıra kitaptaki olayları çocuklarla birlikte canlandırma etkinlikleri yapmalıdırlar.

Okullarda imza günleri ve kitap tanıtma etkinlikleri düzenlenerek çocukları daha fazla kitap ve yazar ile
tanıştırmak gerekir. İlköğretimin ilk sınıflarından itibaren kitapların akademik yaşantıdaki önemi öğrencilere anlatılmalıdır. Okuma etkinliği, Yüz Temel Eser gibi projelerle sınırlandırılmamalı, öğrenciye alternatif kitaplar sunulmalıdır. Öğrenmekten keyif alan çocuklar için onların ilgileri doğrultusunda okuma seçimleri yapabilecekleri bir kitap yelpazesi sunulmalıdır. Bu nedenle sınıf düzenlemeleri büyük önem taşır. Sınıflarda açık kitapların oluşturulması, standart sınıf görünümünün değiştirilmesi, sınıfın materyallerle desteklenmesi gibi düzenlemeler çocukların okumaya ve öğrenmeye olan isteğini arttırabilir.

Anne babalar seçtikleri kitapların, çocuğun yaş ve gelişimsel düzeylerine uygun olmasına dikkat etmelidirler. Üç-beş yaş grubundaki çocuklar için kitap seçerken iyi resmedilmiş ve çocukların yaratıcılıklarını harekete geçiren kitaplar seçilmelidir. Beş-sekiz yaş grubundaki çocuklar için seçilen kitaplar dil ve kavram açısından gelişmiş, yeni bilgileri öğreten, eğitici ve okumayı yeni öğrenenler için kısa ve büyük harflerle yazılmış kitaplar olmalıdır. Sekiz- on iki yaş grup çocuklar için seçilen kitapların ise sadece ileti kaygısı taşımayan, çocuğun yaratıcılığını geliştiren ve kitabın sonunu çocuğun kendisinin tamamlayabileceği kitaplar olmasına özen gösterilmelidir.