ÇOCUK EDEBİYATI VE MEDYA

Çocuklar, aile içinde medyayı en çok tüketen birey konumundadırlar. Henüz gazete, dergi, kitap okumamalarına karşın, çocukların televizyon ve diğer medya ile geçirdikleri zaman dilimi, tüm aile bireylerinden çok daha fazla boyutlardadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Günümüzde medya kavramı yalnızca toplumsal bilgilendirme aracı olarak kullanılagelen ‘radyo – televizyon – gazete dergi’ kavramının ötesine geçerek, çok daha devingen, çok daha kapsamlı ve etkin bir kullanım alanı oluşturmaktadır. Çocukluk çağı göz önünde bulundurulduğunda, her tür oyuncak, ses çıkaran, devinen, renkli ve cazip olan her yeni bilgi aktarıcısı, bir medya konumundadır. Bilgisel anlamda daha çok kitaplar, gazeteler, dergiler, ansiklopediler, görsel işitsel ve kamusal alanı bilgilendirme anlamında da radyo, televizyon, sinema, reklam panoları, afişler gibi çok daha geniş bir kavram alanı da medyayı kapsamaktadır.

Yaşam deneyimleri     beynimizi değiştirir. Sunulan her şey çocuğa normal görünür çünkü çocuk, doğru-yanlış,            iyi-kötü arasındaki farkı görecek mantıksal düzeneği henüz kuramamıştır. Bebekler iletişime hazır bir biçimde           dünyaya gelir  ve gördükleri  her şeyi, herkesi          taklit ederler. Televizyon alışkanlıklar oluşturur: Bağlanma, bunların başında gelen en tehlikeli alışkanlıktır. İlgi, karşılıklı          iletişim, hareketlilik            ve mizah gibi  çocuğun tüm değer verdiği    etkileşimi içinde barındıran televizyon, çocuklara bir ilişki biçimi sunar ve çocuk bunları sorgusuz bir biçimde kabullenir. Birey, bebeklikten başlayarak ilişki motifleri oluşturur ve sonra, yaşam boyu bunları kullanır. Bunların oluşması çok kolay, kaybolması çok zordur.

Doğdukları andan başlayarak göz ve beyin arasındaki ilişki henüz tam olarak kurulmadığından gerçek anlamda bir görme etkinliğinden söz edilemez. Doğduğunda, tüm görüntüleri bir süreliğine ters olarak gören bebek, doğumdan bir hafta kadar sonra yalnızca büyük ve parlak cisimleri örneğin, 90 cm kadar ötesindeki büyük ve kırmızı bir balonu görebilecek şekilde görme senkronizasyonunu yakalar. Görme gelişim hızı her bebekte farklılık gösterebilmesine karşın bir bebek ancak üç ayın sonunda renkli, parlak, büyük cisimleri görebilmeye ve gözleri ile takip edebilmeye başlar. Normal bir bebeğin ilk birkaç haftada ışığa tepki vermesi, ilk 3 ayın sonunda artık karşısındaki ile göz göze gelebilmesi beklenir.

Çocuk, yaşamın anlamını ve zenginliğini anlatılar yoluyla kavramaktadır. Bu yüzden, okuduğu her yeni metin, onun dünyayı keşfetmesinde yardımcı olacak bir yol arkadaşıdır.  ….Okudukları metinlerden dersler çıkaran ve kısıtlı sayıdaki görseller yardımıyla okuduklarını düşlemeye çalışan çocuklar, böylelikle aslında yaratıcılıklarını geliştirmekte ve kendi özgün anlatılarını nasıl biçimlendireceklerini deneyimlemektedirler. …. Çocuklar, kendilerine cazip geldiğinde aynı programı defalarca izleme isteğine sahiptir.  … yapılan araştırmalar, çocukların anlatıları aynen kendilerine aktarıldığı gibi yinelediklerini ancak anlatının bölümleri arasında bir neden sonuç ilişkisi kurmadan, anlatının içindeki ögeleri sorgulamadan ‘kopyaladıkları’nı ortaya çıkarmaktadır.

Televizyon, bilgisayar, cep telefonu gibi teknoloji ürünleri ile iç içe yaşamaya alışaninsanlar zaman içinde dikkat sorunları ile karşılaşmakta, yapmakta olduklarişe odaklanmakta zorluk yaşamaktadırlar. Bu araçlarla çocukluk döneminde tanışanlarse normal bir iletişimin ötesinde, yüksek uyaranlara gerçekten gereksinimduymaya bağımlı hâle gelebilirler. Bu olduğunda, beynin düşünme yetenekleri gelişmemiş olarak kalır. Dikkatin odaklanması güçleşebilir ve hiperaktivite ya datümüyle ilgisiz ve düşüncesizce davranma artabilir.

Çocuğun ilgisinin sürekli kendisinin yönlendirdiği etkinlikten uzaklaşarak televizyon kayması, iç konuşmasının sürekli kesilmesi ve zihinsel süreçlerinin başarısız olması anlamına gelmektedir. Bu sonuçta, alt beyin alanlarının uyaranlara daha çok ‘gereksinim duyması’ ve serebral korteksin (beyin zarının) yöntemli şekilde düşünme uygulamaları yapamaması anlamına gelir.

Öğrenme yalnızca okulda gerçekleşebilen bir etkinlik değildir, yaşamın her anında ve yaşam boyu sürebilen bir etkinliktir. Bu yüzden, öğrencilerin dersin dışında da öğrenmeye devam etmelerini sağlama, çocukların kendi ilgi alanlarında okuduklarını sınıf ortamında paylaşmalarını sağlama görevi de öğretmene düşmektedir. Bu paylaşımları sürekli kıldıklarında, öğretmenler, ders dışı etkinliklerde de çocukların öğrenmeye devam etmelerini sağlamış olurlar.

Televizyonun bir ödül ya da ceza sisteminin bir aracı olarak konumlandırılması aile içi disiplin sistemlerinde çoklukla karşımıza çıkan bir durumdur. Televizyon ne ödüldür, ne de ceza. Genellikle, çocukların kendilerine uygun programları belli saatler arasında izlemeleri önerilir. Hatta bu izlemelerin, tek başına yapılması pek uygun olmayabilir, çocuğun sorabileceği sorulara, anlama çabalarına eşlik edebilmesi için yetişkinlerin denetiminde izlemeler yapılması yeğlenmelidir. Ancak, yapılan tüm araştırmalarda, çocukların daha çok yetişkin programlarına maruz kaldıkları, gereğinden fazla zamanı televizyon karşısında geçirdikleri bulgulanmıştır. Ülkemizde bu zaman dilimi bir saat ile altı saat ve üzeri olarak karşımıza çıkabilmektedir.

Teknoloji sayesinde zaman  ve mekândan bağımsız bir öğrenme olanağı    sağlanabilmektedir. Zamana bağlı kalmaksızın, belli saatler arasına sıkıştırılmaksızın gerçekleşen bir öğrenme olanağı sağlayabilir teknolojik donanımlar. Teknoloji sayesinde  kalıcı ve erişilebilir bilginin yaratımı ve      güncellenmesi sağlanabilmektedir.  … Bilgi, sınırların ötesinden bir yerden gelip büyüyüp çoğalarak yaşama katılabilir ve yine sınırsız bir biçimde dağılabilir.

Anne baba olarak, incelememiz ve göz önünde bulundurmamız gereken şeyler vardır. Bunlardan biri çocuğun gerçekten yaş ve gelişim özelliklerine uygun programları, bilgisayar oyunlarını ya da filmleri seçip seçmediğidir. Çocuğun mizah duygusunun iyi gelişip gelişmediği sorgulanmalıdır.