ÇOCUK GELİŞİMDE NORMAL VE ATİPİK GELİŞİM - Deneme Sınavı - 19

Ölü doğum yapmış olmak, 3 ya da daha fazla düşüğe sahip olma, akraba evliliği ve bir önceki çocukta kromozom bozukluğu olması durumlarında bebek sahibi olmadan önce genetik danışmanlığa başvurmak gerekmektedir. Bunun yanı sıra 35 yaş ve üzeri gebeliklerde de genetik danışmanlığa başvurulmalıdır.

Anormal sonuç alındığında ebeveynleri karar alma sürecinde yönlendirmeden destekleyerek gebeliğin devamı, tedavi seçenekleri danışmanlığın önemli bir parçasıdır.

Prekonsepsiyonel Dönemde kadın ve erkekten alınan kapsamlı öyküde değerlendirilen risk faktörlerine bakılarak gebeliği etkileyebilecek olumsuz durumların var olup olmadığı öncelikli olarak saptanabileceği belirtilmektedir. Gebelik planlayan eslerden alınacak öz geçmişe yönelik hikâye ve normal fizik muayene ile bir risk tayini yapılır. Kalp hastalıkları, hipertansiyon, akut (ani) ya da kronik (yavaş yavaş) hastalıklar, diyabet (seker hastalığı), tiroit hormonları, epileptik ilaçlar (sara hastalığı), alkol ve sigara kullanımı gibi bazı riskler kontrol altına alınabilir. Bu yüzden prekonsepsiyonel danışmanlığın ilk aşamasını kapsamlı bir öykü oluşturmaktadır. Kapsamlı bir öykü alınarak var olan risk faktörleri ortaya çıkarılmaya çalışılır.

Aile, genetik danışmanlık ve tanı hizmetleri arasında iletişimi kolaylaştırmak, anormal sonuç alındığında ebeveynleri karar alma sürecinde yönlendirmeden desteklemek (gebeliğin devamı, tedavi seçenekleri) de danışmanlığın önemli bir parçasıdır.

Bebeğin yüz özellikleri, el ve ayak parmakları, gözleri ve kulakları ikinci ayda gelişir. Üçüncü ayda ellerini ve ağzını açıp kapatmaktadır. Dördüncü ayda tırnakları, saç, kaş, kirpik ve göz kapakları oluşmaya başlamıştır. Bebeğin ilk hareketleri de beşinci ayda hissedilir.

İkinci ay boyunca bebeğin yüz özellikleri, el ve ayak parmakları, gözleri ve kulakları da gelişir.
3. Ay tamamlandığında bebek ağzını açıp kapatmaktadır. Bebeğin organ ve dokuları tamamen şekillenmeye başlamıştır.
4. Ayda tırnakları, saç, kaş, kirpik ve göz kapakları oluşmaktadır. Bebek ışığa duyarlılık göstermeye ve solunum öncüsü olarak hıçkırmaya başlamıştır.
5. Ayda bebeğin ilk hareketleri hissedilir. Bebeğin cinsiyeti ultrasonla tespit edilebilir. Bebek aralıklı olarak uyur ve uyanır.
6. Ayın sonunda bebeğin bütün hayati organlarının oluşumu tamamlanır. Ancak akciğerleri henüz tam gelişmemiştir.

Kapiller hemanjiom, sıklıkla ensede, burun kemiğinde, alında ve göz kapaklarında görülen koyu kırmızı lekelerdir. Verniks Kazeoza, Rahim içinde fetüsü koruyan, cilde kayganlık veren beyaz, kremsi, kremsi yağlı oluşumdur. Lanugo, yeni doğan cildini kaplayan ince tüylerdir. Malia ise yağ bezlerinin tıkanması sonucu gelişen bir milimetre çapında, beyaz papüller oluşumlardır.

Yenidoğan bebeklerin kolu ve bacağı uzun olmayıp aksine kısadır. Ayrıca doğumdan birkaç gün sonra bebeğin vücut ağırlığının %20-30’unu kaybetmesi normal değildir. %5-10’unu kaybetmesi normaldir.

Prekonsepsiyonel dönemde kadın ve erkekten alınan kapsamlı öyküde çeşitli risk faktörleri değerlendirilir. Bunlardan biri obstetrik öyküdür ve bu kapsamda gebelik sayısı ve aralığı, tekrarlayan düşükler ve kayıplar olmak üzere farklı faktörler değerlendirilir.

Kişinin beden kitle indeksi ağırlık/boy2 formülü kullanılarak hesaplanır.

Gebelikte beslenme çok önemlidir. Ancak aşırı kilo alınmamalıdır. Gebelik süresince alınabilecek kilonun ne kadar olacağının belirlenmesinde beden kitle indeksini hesaplamak doğru bir yaklaşımdır. Önerilen değerlere göre, gebelik öncesinde beden kitle indeksi 19,8-26 arasında olan, normal kiloda olan, bir bayan 11,5-16 kilo arasında kilo artışı yaşayabilir.

A,D, E ve K gibi vitaminler yağda eriyen vitaminlerdir ve vücutta depolandıkları için fazlası zararlı olabilmektedir. Ancak B, folik asit ve C vitamini suda eriyen vitaminledir, günlük alınırlar ve fazlası atılır.

Turunçgiller, domates, brokoli, siyah kuş üzümü ve patateste ise C vitamini açısından zengin besinlerdir. Yeşil yapraklı sebzeler, yağsız et, kurutulmuş sebzeler ve kavrulmamış kuruyemişlerde ise demir vardır. Demir eksikliği olan bir kişinin bu besinleri tüketmesi gerekmektedir.

Gebeliğin dördüncü ayında bebek solunumun öncüsü olarak hıçkırmaya başlar.

Yenidoğan dönemi doğumdan sonraki ilk 28 günü içerir.

Yenidoğanda bazı durumlarda solukluk gözlenebilir. Örneğin kansızlık (anemi) durumunda solukluk gözlenebilir. Ancak siyamoz (morarma) gibi solukluk durumu, santral sinir sistemi harabiyetli bebeklerde görülebilir.

Tat alma tomurcukları doğumdan önce gelişmektedir ve fonksiyoneldir. Bu nedenle yenidoğanlar tatları ayırt edebilir. Bebeğin tat alma duyusu daha anne karnında iken oluşmaya başlar.

Bir bireyin sağlıklı olma hâli anne ve babasının sağlık durumu ile baslar, gebe kalınması ile de devam eder. Gebeliğin nasıl başladığı, planlı istenen bir gebelik olup olmadığı, anne ve babanın fiziksel ve ruhsal gebeliğe hazırlığı çok önemlidir. Ayrıca gebelik süresince annenin fiziksel ve psikolojik sağlık durumu gebelik sonunda doğumun nasıl ve nerede gerçekleştiği, doğum travmaları, yeni doğan döneminde karşılaşılan sorunlar da bireylerin sağlıklı olma temellerinin atıldığı önemli süreçlerdir. Bu nedenledir ki sağlıklı nesiller başka bir deyişle sağlıklı toplumlar, sağlıklı gebelik başlangıçları, sağlıklı doğumlar ile yani hayata başlangıcının olumlu olması ile mümkün olacaktır.

Genetik öykü aile öyküsü, akraba evliliği ve anomalili doğum öyküsü konularını içermektedir. Akraba evlilikleri genetik açıdan önemli bir durumdur.

Yapılan bilimsel çalışmalarda gebe kalmayı planlayan kadınların 3-6 ay öncesinde folik asit kullanmasının, bebekteki bazı sinir sistemi anomalileri önleme de yararlı olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle kadınlara 0,4 mg/gün folik asit kullanması önerilmektedir. Özellikle gebelik öncesi 3 ay ve gebeliğin ilk 2-3 ayında alınması çok önemli.