ÇOCUK GELİŞİMDE NORMAL VE ATİPİK GELİŞİM

Ölçüt Bağımlı Değerlendirme

Doğum öncesinde uygulanacak testlerle teşhis edilebilecek durumları, “Down Sendromu, Nöral tüp bozuklukları, gelişimsel gerilik, Tay-Sachs Hastalığı, Talesemi, Orak Hücre Anemisi” olarak sıralamışlardır. Doğru yanıt C'dir.

Sıralanan testler hamilelik sırasında yapılabilecek testlerden bazılarıdır. Doğru yanıt B'dir.

Hepsinde ortak kullanılan yöntem kordosentez de denilen fetal kan örneği alımıdır. Doğru yant D'dir.

Tıbbi tarama testlerinden biri olan doğumdan hemen sonra yenidoğanın topuğundan alınan kan örneği ile hastalıklar için test yapılır. Doğru yanıt E'dir.

Gelişimsel tarama araçları, çocuğun gelişimini takip ederken, normal gelişimden sapma olduğu farkedildiğinde, erken teşhis ve erken müdahale şansı tanıyan araçlardır. Doğru yanıt B'dir.

Yenidoğana genellikle akustik emisyon testi ile işitme kaybı tanısı konduktan sonraki  uygulamalarda öncelikli olarak erken cihazlandırmanın sağlanması beklenir. Doğru yanıt D'dir.

AGTE bahsedilen iki gelişim aracından farklı olarak ebeveyn veya birincil bakıcılara sorulacak sorulardan oluşur. Doğru yanıt A'dır.

Otizm spektrum bozukluğu doğrudan nörogelişimsel bozukluk olarak sınıflandırılmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Yeterlilik ilkesinin açıklamasıdır. Doğru yanıt B'dir.

Psikolojik değerlendirme ise psikolojik ölçme araçlarını kullanma yetkisi olan psikolog ya da psikolojik danışmanlar tarafından öğrencinin zihinsel, davranışsal, sosyal ve duygusal olarak değerlendirilmesini kapsar. Doğru yanıt D'dir.

Hamilelik sırasında yapılabilecek testlerden bazıları aşağıdakilerden oluşmaktadır :
• Ultrasonografi
• Doppler Akım Çalışmaları
• Amniyosentez
• Koryonik Villus Örneği
• Kontraksiyon Stres Test
• Fetal Kan Örneği
• Feteskopi

Ultrasonografi ile edindiğimiz bilgiler, kaç tane bebek olduğu (tek-ikiz-üçüz,vb.), hamileliğin hangi ayda olduğu, anne karnındaki bebeğin anatomik yapısındaki bozukluklar, pozisyonu, gelişimi, amniyotik sıvı miktarı, düşük ihtimali, plasentanın durumu, başın boyutu (normal boyutlarda, hidrosefali, mikrosefali, vb.), bebeğin solunum ve vücut hareketleri ve annede farklı kitlelerin olup olmadığı ile ilgili bilgilerdir. PKU kalıtımsal bir metabolik hastalıktır. Fenilketonüri (PKU)  topuktan alınan kanla teşhis edilir edilmez, yenidoğanın hayat boyu sürecek bir diyete girmesi gerekir. Bu diyetle beyinde oluşabilecek hasar önlenebilecektir.

Doppler USG, diğer adıyla renkli ultrason, bebeğin kan akışını değerlendirir ve bebekteki kan akım hızındaki farklılıklara dayanarak riskli gebeliklerin takibinde önemlidir. Özellikle gelişme geriliği olan bebekler için yönlendirici bir test olma özelliğini taşır. Doppler akım çalışmaları ile aynı zamanda olası kalp sorunları belirlenmeye çalışılır.

Kordosentez de denilen fetal kan örneği alımı, hamileliğin 18. haftasından doğuma kadar yapılabilen, göbek kordonundan kan örneği alınması işlemidir. Bu işlemle kalıtsal ve metabolizma hastalıkları ve fetal enfeksyonlarla ilgili durumlar belirlenmektedir. Bunlardan bazıları hemofili, orak hücre anemisi, frajil X sendromu, talasemi, tay-sachs ve büyüme geriliğidir.

Ultrasonografi “İnsan kulağının işitemeyeceği kadar yüksek frekanslı ses dalgalarını
kullanarak iç organları görüntüleyen bir tanı yöntemidir”. Ultrason
kullanımında radyasyon bulunmadığından, hamilelerde kullanımında sakınca olmadığı
belirtilmektedir.

PKU kalıtımsal bir metabolik hastalıktır. PKU’da protein yapıtaşlarından olan fenilalanin amino asidini parçalayan enzim üretilmediğinden, dolaşıma karışan bu amino asit beyin de birikerek beyin hasarına neden olur. Topuktan alınan kanla teşhis edilir edilmez, yenidoğanın hayat boyu sürecek bir diyete girmesi gerekir. Bu diyetle beyinde oluşabilecek hasar önlenebilecektir.

Talasemi, akdeniz anemisi-kalıtsal bir kan hastalığıdır.

Eğitsel değerlendirme ve tanılama, bireyin tüm gelişim alanlarındaki
özellikleri ile eğitim alanındaki yeterliklerinin değerlendirilmesi ve uygun
eğitim ortamına yönlendirilmesi sürecidir. Eğitsel değerlendirme ve tanılama
sürecinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a) İlk müracaat okul yönetimi, veli/vasi ya da bireyin kendisi tarafından
gerekli belgelerle RAM’a yapılır.
b) Eğitsel değerlendirme ve tanılama bireyin özelliklerine uygun ölçme
araçları ile uygun ortamlarda yapılır.
c) Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda eğitim ortamına
yönlendirme (Ek-1) ve/veya destek eğitim (Ek-2) amacıyla Özel Eğitim
Değerlendirme Kurul Raporu düzenlenir.
ç) Özel eğitim ihtiyacı olduğu tespit edilen her birey için, en fazla bir yıllık
Eğitim Planı hazırlanır. Süresi biten planlar ihtiyaç hâlinde yenilenebilir.
d) Eğitsel değerlendirme ve tanılama hizmetlerine ilişkin iş ve işlemler RAM
Modülü üzerinden yapılır

Süreklilik İlkesi: Tanılama yapıldıktan sonra sürecin takip edilmesi için hem tıbbi hem eğitsel değerlendirmenin belirli aralıklarla yapılması.