ÇOCUK GELİŞİMİ

Kişilik yapısı, aile ortamı, akran etkileşimi, eğitim ve kültür ahlak gelişimini etkileyen etmenler arasında yer almaktadır.

Ahlak gelişimi; psikanaliz kuram, sosyal öğrenme kuramı ve bilişsel gelişim kuramları ile ele alınabilmektedir.

Freud’un görüşüne göre ahlak gelişimi altı yaşında büyük ölçüde tamamlanır.

Piaget, çocukların ahlak gelişim özelliklerini onların oyunlarını gözleyerek açıklamaya çalışmıştır. Piaget’e göre altı yaşın altındaki çocukların kuralları yoktur ve kural kavramı olmadığından bu dönemde ahlaktan söz etmek zordur. Bu nedenle ahlak gelişimi, çocuğun işlem öncesi dönemden, somut işlemler dönemine geçtiği altı yaşa kadar başlamaz. Piaget, kız çocuklarının kurallara yönelik duyarlılıklarının erkeklerden daha gelişmiş olduğunu belirtmesine rağmen bu durumun yüzeysel bir gözleme dayandığını ifade eder. Bu nedenle herhangi bir genelleme ve karşılaştırma yapmak güçtür.

Kohlberg'e göre çocuklara anlatılan kurgusal hikayeler ile onların ahlaki akıl yürütmeleri değerlendirilebilir. Çocuklar ahlaki muhakame sürecinde, belirli eylemler karşısında doğru ya da yanlış yargılara varırlar.

Kohlberg’in ahlak gelişim düzey ve evrelerine göre ben merkezci bakış açısı 4-5 yaş arasını kapsar.

Kohlberg’in ahlak gelişim düzey ve evrelerine göre somut bireyselci bakış açısı 6-9 yaş aralığını kapsamaktadır.

Kohlberg’in ahlak gelişim düzey ve evrelerine göre başka bireylerle ilişki içinde olan bireyin bakış açısı 10-15 yaş aralığını içermektedir.

Kohlberg’in ahlak gelişim düzey ve evrelerine göre toplumun öncelikli olduğu bakış açısı 19-20 yaş aralığını içermektedir.

Ahlak; huy, karakter, hal ve hareket tarzı gibi anlamlarına gelir, bir grup davranış kuralını ve toplumsal bir hayat tarzını ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Ahlak gelişimi birçok etkenin etkisi altında devam eden bir süreçtir. Bireyin ahlakı üzerinde etkili olan etmenler, aynı zamanda onun ahlaki olgunluk düzeyini etkileyen ve belirleyen etmenlerdir. Ahlak gelişiminde kişilik yapısı, aile ortamı, akran etkileşimi, eğitim ve kültür etkili olmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Skinner’in edimsel koşullanma modeline göre davranışlarının sonuçları çocuklara ahlak kurallarına uymayı öğretir. Doğru cevap E'dir.

Karşılıklılık ‘Sen benim sırtımı kaşı, ben de seninkini.’ atasözü ile açıklanabilir. İdeal karşılıklılık kavramı ise ‘Başkalarının sana nasıl davranmasını istiyorsan sende başkalarına öyle davran.’ sözüyle açıklanabilir. Doğru cevap B'dir.

Kolhberg'in Ahlak Gelişimi Kuramı'nda Gelenek Öncesi Düzey itaat ve ceza eğilimi ve saf çıkarcı eğilim evrelerinden oluşmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Piaget, ahlak gelişimini anlamada çocukların kuralları nasıl yorumladıklarını öğrenmenin önemli olduğunu düşünmüştür. Çocukların ahlak gelişim özelliklerini onların oyunlarını gözleyerek açıklamaya çalışmıştır. Piaget’e göre altı yaşın altındaki çocukların kuralları yoktur ve kural kavramı olmadığından bu dönemde ahlaktan söz etmek zordur.
Bu nedenle ahlak gelişimi, çocuğun işlem öncesi dönemden, somut işlemler dönemine
geçtiği altı yaşa kadar başlamaz. Doğru cevap D'dir.

Freud’a göre çocuk, ahlak kurallarını, fallik evre sırasında onunla aynı cinsiyetteki ebeveyni ile özdeşim kurarak öğrenir. Doğru cevap A'dır.

Gilligan Kohlberg’in kuramının kadınlardaki ahlak gelişimini temsil etmediğini savunur.
Kolhberg’in ahlaki muhakemeyi tanımlayan öğeler olarak adalet ve hak kavramlarını ön
plana çıkarmasını eleştirir. Başkalarına haksızlık yapmamak (adalet yönelimi) ve muhtaç birine sırt çevirmemek (şefkat yönelimi) olmak üzere en az iki ayrı ahlaki yönelim olduğunu ve bunların kendilerine özgü kurallar içerdiğini söyler. Doğru cevap E'dir.

Turiel’in öncüsü olduğu Toplumsal Alan Kuramı, çocukların ahlaki kuralları ayırt etme
ve eşgüdümleme yetenekleri üzerine odaklanır. Çocuklar günlük yaşamda sürekli toplumsal etkileşime girer ve bu sayede toplumsal bilgileri öğrenirler. Alan kuramcılarına göre, çocuklar toplumsal bilgileri ahlak alanı, toplumsal gelenekler ve kişisel alan olarak adlandırılan üç tür sistemle yapılandırırlar. Doğru cevap B'dir.

Ahlak gelişimi ise insanların belli davranışları ‘doğru’ ya da ‘yanlış’ olarak değerlendirmelerine rehberlik eden ve kendi eylemlerini yönetmelerini sağlayan ilkeleri kazanma süreci olarak ele alınır. Doğru cevap C'dir.

Farklı kişilerle ilişkileri, bir gruba uyum sağlamayı, sosyal yaşamın gerektirdiği fedakarlıkları, başkalarının düşüncelerine ve haklarına saygı göstermeyi öğrenirler.