ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 10

Smilansky’ye göre Oyunda Görülen Bilişsel Gelişim Evreleri (Oyun Kategorileri):
• Duyusal-motor/Fonksiyonel Oyun
• Sembolik Oyun
• Yapı Oyunları
• Kurallı Oyunlar

Dramatik Oyun: Hayali oyunlar gelişip çocuk bir konusu, karakterleri, başlangıcı ve sonu olan hikâyeleri oynadığı zaman bu oyun dramatik oyun olarak adlandırılır. Bir sembolik oyunun dramatik oyun olarak kabul edilmesi için aşağıdaki 3 özelliği taşıması gerekir.
1. Çocuk bir rolü taklit eder.
2. Bir konuyu en az 5 dakika devam ettirmesi gerekir.
3. Mimikler ve nesneler kullanır ya da hayali insanlar ve nesneleri gerçeklerinin yerine kullanır.

Basit Oyun Birimi: Tek çocuk için oyun potansiyelidir, alacağı değer 1’dir. Yapbozlar, şövale (ressam sehpası) gibi.

Çalışkanlığa Karşı Aşağılık Duygusu: 6-12 yaşını kapsayan bu dönemde çocuk okul yaşantısı ile birlikte yeni şeyler öğrenme ve başarma isteğindedir. Bu dönem- de çocuk yetişkinlerin kullandığı aletleri kullanma, farklı materyallerden ürün oluşturma gibi toplumsal anlamda önemli olan işleri yapmaya çalışırlar.

Skinner

. Öğretmenin oyunu desteklemek amacıyla değerlendirme sürecinde vermesi gereken kararlar şunlardır (Gullo, 2005):
• Oyunu geliştirmek için ne tür materyaller ekleyebilir?
• Oyunu geliştirmek için ne tür ipuçları verebilir?
• Oyuna ne zaman, ne kadar ve nasıl müdahale etmeli?
• Ne zaman oyuna aktif olarak dâhil olmalı?

Oyun içten güdümlü, dışsal yaptırımlar ve dıştan zorlanan kurallar olmayan, doğaçlama ve çocukların aktif oldukları, eğlenirken aynı zamanda geliştikleri etkinliklerdir.

Oyun okul öncesi eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır.

Bilgiyi işleme kuramına göre bilişsel süreçler şu şekildedir (Öztürk ve Kısaç, 2012):
• Dikkat: Bilinçli olarak odaklanma işidir.
• Algılama: Bir şeye anlam verme sürecidir.
• Tekrar: Bilginin değişiklik yapılmaksızın içsel veya dışsal olarak söylenmesidir.
• Otomatikleştirme: Bir şey sıkça tekrar edilirse öğrenilir. Otomatikleştirmede dik-

kat gerektiren bir durum yoktur ve uyaran varlığında her an gerçekleşebilir.
• Kodlama: Kısa süreli bellekte olan bilginin kişiye uygun olarak zihinde organize

edilerek uzun süreli belleğe aktarılmasıdır.
• Geri Getirme: Uzun süreli bellekte olan bir bilginin kısa süreli belleğe çağrılması

işidir. Bilginin geri çağrılması hatırlamayı ifade eder.
• Unutma: Bir bilgi uzun süreli bellekten getirilemiyorsa unutma gerekleşmiştir.

Parten’a göre oyunda altı sosyal gelişim aşaması görülür:

1. Uğraşsız davranış

2. Yalnız oyun

3. İzleyici

4. Paralel oyun

5. Birlikte oyun

6. İş birlikçi oyun

Yalnız oyun: Çocuk oyuncakları ile tek başına oynar. Çocuk başka çocuklarla aynı ortamdaysa bile sadece kendi oyuncaklarıyla ilgilenir, diğer çocuklarla etkileşime geçmez ve onların oyunlarıyla ilgilenmez.

Dramatik Oyun: Hayali oyunlar gelişip çocuk bir konusu, karakterleri, başlangıcı ve sonu olan hikâyeleri oynadığı zaman bu oyun dramatik oyun olarak adlandırılır.

Oyunda çocuklar aktif bir şekilde meşguldürler. Bu oyunu hayal kurmak, uyuşuk bir şekilde vakit geçirmek ya da amaçsızca gezinmekten ayırır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yapı Oyunları: Fonksiyonel oyunda olduğu gibi duyusal motor etkinlik etrafında odaklanır, fakat yapı oyunlarında bir ön planlama vardır.

Sara Smilansky dört oyun evresi ile tanınır

Parten’a göre oyunda altı sosyal gelişim aşaması görülür:
1. Uğraşsız davranış
2. Yalnız oyun
3. İzleyici
4. Paralel oyun
5. Birlikte oyun
6. İş birlikçi oyun

Mildred Parten’a göre 0-6 yaş arasındaki çocukların oyunu gözlendiğinde çocukların altı sosyal gelişim evresinden geçtikleri görülmektedir.

Sosyal öğrenme kuramı

Paralel oyun: Bu aşamada çocuk başka çocukların yanında aynı tür oyuncaklarla oynar, fakat oyuncaklarla kendi istediği gibi oynar ve diğer çocukların oyunlarını etkilemeye çalışmaz. Çocuklar yan yana oynarlar, fakat birlikte oynamazlar.

Doğrudan Öğrenme Kapasitesi