ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 13

6-11 yaş aralığında bir çocuğun yakın arkadaşının olmaması, kas gücü eksikliği, 8 yaşına kadar okuyamama gibi bir çok gösterge sözü edilen yaş aralığı için atipik gelişim olarak değerlendirilir.

Son çocukluk döneminde ahlaki görecelik duygusu hakimdir ve kurallar daha iyi bir amaç için değiştirilebilir düşüncesi hakimdir.

11-18 yaş aralığındaki ergenlik ve son çocukluk döneminin a tipik gelişim özellikleri arasında; akranlarıyla sağlıklı iletişim kuramama, kilo alma korkusuyla yemekten uzaklaşma, aşırı kilo alma, obezite, aşırı iştahsızlık ve cinayet ve intihara eğilim gibi özellikler yer almaktadır.

Davranışın gözle görülebilen kısmına odaklanan davranışçı kuram, davranışların yaşantı sonucu ortaya çıktığı görüşünü benimsemektedir. Temelinde John Locke’un boş levha görüşü yatan davranışçı kurama göre gelişim, çocuğun çevresinden ve çevresinde bulunan aile, öğretmen gibi yetişkinlerden etkilenmektedir. I ve III doğrudur. Doğru cevap C'dir.

Pavlov’un deneyinde zil sesinin ardından verilen et, nötr uyarıcı olan zil sesini koşullu uyarıcı yapmıştır. Doğru cevap B'dir.

Benzer bir uyarıcıya daha önceden kazanılmış olan tepkinin verilmesi sönmedir.

Verilen durum Premack İlkesi'ne örnek gösterilebilir. Doğru cevap D'dir.

Öğrenmelerde başkaları ile ilişkilerin ve gözlemlerin etkili olduğunu söyleyen Bandura’ya göre öğrenme için her zaman pekiştirme gerekli değildir. Doğru cevap E'dir.

Fallik dönemde çocuk kendi bedenini tanımaya başlar ve karşı cins ebeveynine daha fazla sevgi duyar. Çocukların cinsiyet rollerini edindikleri bu dönemde sevecen ve hoşgörülü anne baba tutumu bu dönemin sağlıklı atlatılmasına katkıda bulunur. Doğru cevap C'dir.

Üretkenliğe Karşı Durgunluk dönemi orta yetişkinlik dönemlerini kapsayan ve kişinin üretken olmak istediği, çocuk yetiştirme, iş yaşamında başarı ve kendinden sonraki nesillere rehberlik etme konularını önemsediği dönemdir. Doğru cevap E'dir.

Bahsedilen durum Piaget'in ilkelerinden "örgütleme"ye örnek verilebilir. Doğru cevap D'dir.

Soyut İşlemler Dönemi'nde (11 yaş ve üstü) çocuklar; tümevarım ilkesine ilaveten genel bir durumdan yola çıkarak özele doğru mantıksal çıkarımlar yapabildikleri tümdengelim ilkesini edinmektedir. Doğru cevap B'dir.

Eksosistem sisteminin içerisine ebeveynlerin iş ortamları, iş arkadaşları, arkadaşlar, hizmetler gibi başlıklar bu katmanın içerisine girmektedir. Doğru cevap C'dir.

• Nötr Uyarıcı: Organizmada tepkiye neden olmayan, koşulsuz uyarıcı ile kodlanmayan uyarıcılardır. Pavlov’un deneyinde zil sesi nötr uyarıcıdır.

Rus bir psikolog olan ve klasik koşullanmanın temsilcilerinden olan Pavlov, köpeklerdeki mide ve tükürük salgılarına ilişkin çalışmalar yaparken köpeklerin ete verdikleri salya tepkisini ayak sesine de verdiklerini fark etmiştir. Bunun üzerine köpeklerdeki koşullanma üzerine çalışmış ve köpekler ile laboratuvarda çalışmaya başlamıştır. Köpeğe önce zil sesi, ardından et tozu içeren bir besin vermiş ve bunu tekrarlamıştır. Sonrasında köpek zil sesi
ve eti eşleştirmiş ve ete verdiği salya tepkisini zil sesine de vermiştir. Pavlov yaptığı deney sonucunda klasik koşullanmayı literatüre kazandırmıştır (Pavlov, 2003).

Kendiliğinden Geri Gelme: Koşullu uyaranın zamanla sunulmadığı, sönmenin
gerçekleştiği bir durumda karşımıza çıkmaktadır. Sönme gerçekleştikten sonra koşullu uyarıcı yeniden sunulduğunda organizmanın yeniden koşullu tepkiyi vermesi durumudur.

Genellikle sekiz ve on yaşlarında ölümün yaşamın geri dönülmez bir sonu olduğu gerçeğini çocuklar benimsenmeye başlar. Doğru cevap D' dir.

Ayrılma kararı bir süre çocuktan saklanması gibi bir öneri söz konusu değildir. Doğru cevap E' dir.

Çocuk psikolojisi, bireyin doğum öncesi döneminden başlayarak ergenlik evresine kadar süregelen gelişimini ele alır. Bir bilim dalı olarak çocuk psikolojisi, büyüme ve olgunluk aşamalarını, çevresel faktörlerin bireyin gelişim alanlarına olan etkisini, çocukla toplumun diğer üyeleri arasındaki duygusal ve sosyal etkileşimini konu edinir.

Sosyal kültürel yaklaşımın öncüsü olan Lev Vygotsky, çocukların anne-babalarla, öğretmenlerle, diğer yetişkinlerle ve daha yetkin akranlarla etkileşimlerinden aldıkları bilgi ve düşünce biçimlerini içselleştirdiklerini ve yaşamlarına aktardıklarını savunmuştur. Vygotsky’e göre kültür ve sosyal etkileşim çocuğun bilişsel-dil ve sosyal gelişiminde bu denli önemli bir konudur. Dolayısıyla çocukların çevresindeki yetişkinlerin-akranlarınöğretmenlerin, anne babaların ve en önemlisi yaşadıkları alanların çocuğun gelişimi için ve sağlıklı bireyler olabilmelerinde çok önemlidir. Ancak her çocuk çok şanslı olmayabilir. Yaşadıkları alanlar, kültürel etkenler, dezavantajlı yaşam koşulları vb. gibi olumsuz ortamlarda yaşayan ve yaşamını bu şekilde devam ettiren çocuklar da bulunmaktadır. Bu noktada çevrenin özellikle yaşadığı çevrenin çocukların gelişimlerini etkilemekte ve bu durum onların psikolojilerine yansımaktadır. Vygotsky’nin bu görüşlerine paralel olarak Piaget de çocuğun gelişiminde genetik faktörlerin olduğu kadar çevrenin de büyük etkisinin olduğunu ileri sürmüş, çocuğun yaşadığı çevresel koşulların olumlu ya da olumsuz olması onun gelişimini büyük ölçüde şekillendirebileceğini savunmuştur. Sosyal bilişsel kuramcılardan Bandura’ya göre davranış, çevre ve biliş, gelişimin anahtar kavramlarıdır. Bandura, bilişsel süreçlerin çevreyle ve davranışla önemli bağlantıları olduğunu vurgular. Sosyal bilişsel kuramcılar, insanların başkalarını gözlemleyerek oldukça geniş bir yelpazede davranışlar, düşünceler ve duygular kazandıklarını ve bu gözlemlerin yaşam boyu gelişimin önemli bir kısmını oluşturduğunu vurgulamaktadırlar.