ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 14

Ellen Galinsky ve Judy David (1998), çocuklarla boşanma hakkında iletişim kurmaya yönelik olarak bir dizi kural geliştirmiştir.

• Ayrılmanın nedeni çocuğa açıklanmalıdır.
• Ayrılmanın çocuğun hatası olmadığı açıklanmalıdır.
• Daha iyi hissetmenin zaman alabileceği açıklanmalıdır.
• Mümkün olduğunca tutarlılık sağlanmalıdır.
• Çocuklar ve kendileri için destek sağlanmalıdır (aktaran Santrock, 2014).

Cinsel istismarın çocuk üzerindeki temel etkileri kendini şu şekillerde gösterebilir:

Parmak emme, altını ıslatma gibi gerileme belirtileri, uyku-yeme bozuklukları, okul ba- şarısında düşme, okul ve sosyal etkinliklere katılımda azalma gibi davranış bozukluklarıdır.

Göç sonrası çocuğu psikolojik problemlerden koruyan ve uyum sağlamasını kolay- laştıran değişkenler, iyi aile içi ilişkiler, iyi akran ilişkileri, sözelleştirme yeteneği, bilişsel yetenekler ve net bir dil kimliği olarak yer almaktadır.

Ko- runmaya muhtaç çocukların yerleştirildiği yatılı kurumlar, mümkün olduğu kadar çocu- ğun aile yaşamını sürdürebileceği niteliklere sahip olmalıdır. Bu kurumlar düzenlenirken çocukların yaşları, cinsiyetleri, durumları, psikolojik, sosyal, duygusal ve eğitsel ihtiyaçları da dikkate alınmalıdır. Kurumlarda çocuklara verilen hizmetlerin gereği gibi verilmesi, bu çocukların topluma kazandırılması için temel şartlardan biridir (Kök, 1997; Nazik, 2001; Barbaroğlu, 2013).

Bu eğitimi alan kişiler olarak;

Bu hizmetleri gerekli düzeyde verebilmek için personelin istenilen düzeyde ve sa- yıda sağlanması ve bu personelin, rahatça çalışması için gerekli fiziki şartların sağ- lanması gerekir. Bunun için yetkili kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılabilir.

Buna ek olarak bu çocukların yetiştiği yurtlarda çalışanlar arasında sağlıklı sosyal ve ruhsal bir çalışma ortamı sağlanabilir.

Bu yurtlardaki çocukların sorunlarına ciddi şekilde önem verilerek grup terapileri yapılabilir ve çözümler bulunabilir.

Bunlara ek olarak;

Çocuklara yardım edebilecek psikolojik danışmanlık merkezlerinin ve psikolojik

danışmanların yetiştirme yurtlarında bulunması sağlanabilir.

Yetiştirme yurtları bir yurt havasından çıkartılıp ev ortamını sağlayacak şekilde

düzenlenebilir.

Yurtlara yeterli ekonomik imkânlar sağlanabilir.

Yurtlarda kalan çocuklar, mümkün olduğunca koruyucu aile yanına yerleştirilebi-

lir (Kök, 1997).

Sokakta çalışan çocuklar için ucuz beslenme, barınma gibi ihtiyaçlarının karşılanması için özel merkezler açılması, bu çocukların sokakta iken korunması ve karşılaştıkları çeşitli sorun- ları çözmelerinde yardımcı olmak amacıyla belli noktalarda sosyal hizmet merkezleri ku- rulması yararlı olacaktır (Ovalı, 2007; Özkoç, 2012; Barbaroğlu, 2013).

Bu süreci gözlemleyecek bireyler olarak ise şunlar yapılabilir:

Bazı kurum ve kuruluşlarla iş birliği yaparak bu çocukların ailelerine yeterli maddi ve manevi yardımlar yapılabilir.

Çocukların okulla olan bağları güçlendirilebilir.

Annelere ve çocuklara çocuk gelişimi ve ergenlerle iletişim becerileri ile ilgili eği-

timler düzenlenebilir.

Çocukları risk altında olan ailelere sunulan hizmetler ev ziyaretleri ile desteklen-

melidir.

Yetişkin erkek ve kadınlara yönelik mesleki eğitim programları uygulanabilir.

Göç sürecinde oluşan sosyo-psikolojik sorunları bertaraf etmek için rehabilite edi-

ci çalışmalar yapılabilir (Bilgin, 2009; unicef./turkey).

Kuram: Sistemli bir biçimde düzenlenmiş birçok olayı açıklayan ve bir bilime temel olan kurallar, yasalar bütünü, nazariye, teori (Türk Dil Kurumu [TDK], 2017). Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.

Gözlem yolu ile öğrenmede dikkat, hatırlama, davranışı meydana getirme, güdüleme olmak üzere dört temel süreç vardır. Dikkat öğrenmenin ilk basamağıdır ve dikkat olmazsa öğrenme gerçekleşemez. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

3-6 yaşlarını kapsayan dönemde çocuğun girişkenliğinin engellendiği,
azarlandığı ve kontrol altında tutulduğu durumlarda çocukta suçluluk duygusu
gelişebilmektedir. Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Özelden genele akıl yürütmeyle çıkarımlar yapılmasını sağlayan tümevarım ilkesi Somut İşlemler Döneminde (7-11 yaş) kazanılmaktadır. Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

İşlemsel bellekte bir iş ağının nasıl olduğu, o becerinin nasıl gerçekleşeceği üzerine şeyler depolanır. Örneğin; araba sürme becerisi işlemsel bellekte depolanır. Arabayı park etmek için garajın kapısı açılır. Daha sonra arabanın kapısı açılır, oturulur ve kontak takılır. Kontak çevrilerek araba çalıştırılır ve vites kolu tutularak araç geri vitese takılır. Daha sonra arabadan inilir. Örnekte görüldüğü gibi burada bilgilerin otomatikleştirilmesi söz konusudur. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.

Kendine dönük konuşma, çocukların nesne isimlendirme, eylemleri anlatma gibi durumlarda kendi kendilerine konuşmaları olarak tanımlanmaktadır. Örneğin; anasınıfındaki bir çocuğun sayı ile ilgili bir oyun oynarken sayıları sayması (Trawick-Smith, 2014). Doğru yanıt b şıkkında verilmiştir.

Makrosistem: Yaşanılan muhit, etnik kimlik gibi öğeler bu sistem içerisinde yer
almaktadır (Bee ve Boyd, 2009). Bu sistemler çocuk gelişimi üzerinde az etkili
görünse de aslında gelişime oldukça etki etmektedir. Yine bu sistem içerisinde
ideoloji, kabul gören değerler, dünya görüşü, kanunlar gibi öğeler yer almaktadır
(Trawick-Smith, 2014). Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

John Locke, P. Pavlov, John B. Watson, Edward Thorndike, B. F. Skinner davranışçı kuramın önemli temsilcilerindendir.  Bilişsel gelişim ile ilgili olarak Jean Piaget, Lev Vygotsky ve Jerome Bruner başta olmak üzere pek çok bilim insanı çalışmıştır (Brearley ve Hitchfield, 1967). Sigmund Freud ve Erik Erikson psikoanalitik kuramın önemli temsilcilerindendir (Bee and Boyd, 2009; Berk, 2015; Trawick-Smith, 2014). Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

Doğum öncesi dönem yumurta ve spermin birleşmesiyle başlar ve yaklaşık olarak ortalama 38 haftanın sonunda doğumla son bulur.

Annenin özellikle ilerleyen yaşlarda doğum yapması atipik gelişime neden olabilir. Bu nedenle annenin 20’li yaşlarda doğum yapmasının atipik gelişim için zayıf bir olasılık olarak ortaya çıkmaktadır.

Bebek doğumundan sonra ilk altı aydan sonra tek sözcükleri söyleyebilir. Daha sonra 18-24 ay arasında iki sözcüğü bir araya getirip cümle kurabilir.

İnsan kafasını ve yüzünü özellikleriyle çizebilmesi için çocuğun ince motor becerilerin gelişmesi gerekmektedir. Bu da yaklaşık 6 yaşlarına denk gelen okul öncesi dönemin sonuna doğru yapılabilir.

Çocuğun cansız varlıklara canlıymış gibi anlam yükleyip onlarla etkileşime girmesine animizm denilmektedir.

Çocukların ahlaki gelişimlerinde tüm gelişim alanlarının öyle ya da böyle etkisi söz konusudur. Ancak çocukların ahlaki gelişimlerini bilişsel ve duyuşsal gelişim alanları yansıtır.

Piaget ilkokul yıllarında pek çok çocuğun ahlaki gerçekçilik duygusu gösterdiğini savunur. Bu evrede, ahlaki kararlar ve oyunlar değişmeyen kurallara bağlıdır. Bu dönemde İlkokul dönemindeki orta yaş dönemindeki çocukluğa denk gelmektedir.