ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 20

Klasik koşullanmanın gerçekleşmesi için bazı adımlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Klasik koşullanmanın ilkeleri şu şekilde açıklanabilir :

• Bitişiklik: Koşullu uyarıcı ile koşulsuz uyarıcının art arda verilmesidir.

• Pekiştirme: Koşulsuz uyarıcının ortaya getirdiği doğal etkidir. Pekiştireç tepkiye bağlı olarak değil, tepki ortaya çıkmadan önce sunulur.

• Genelleme: Benzer bir uyarıcıya daha önceden kazanılmış olan tepkinin verilmesidir.

• Sönme: Koşullu uyarıcının artık koşullu tepkiyi ortaya çıkarmama durumudur.

• Ayırt Etme: Organizmanın koşullu uyarıcıyı diğer uyaranlardan ayırt ederek tepki vermesidir.

• Kendiliğinden Geri Gelme: Koşullu uyaranın zamanla sunulmadığı, sönmenin gerçekleştiği bir durumda karşımıza çıkmaktadır. Sönme gerçekleştikten sonra koşullu uyarıcı yeniden sunulduğunda organizmanın yeniden koşullu tepkiyi vermesi durumudur.

• Birden Fazla Uyarıcıya Koşullanma: Koşullu uyarıcı başka bir nötr uyarıcı ile eşleşmişse, bu nötr uyarıcı da koşulsuz uyarıcı olmaktadır. Organizmanın önce 1. uyarıcıya, sonra da 2. uyarıcıya tepki verme durumudur.

• Gölgeleme: Birden fazla koşullu uyarıcının verilmesi durumunda organizmanın daha fazla dikkat çekene tepki verip, zayıf olana tepki vermemesidir.

• Öğrenilmiş Çaresizlik: Yaşantı sonucu organizma, çabası söz konusu olsa bile durumu değiştiremeyeceğini düşünür ve pasif kalarak bunu geneller.

I.Evre : Zigot evresi döllenmeden sonraki iki haftalık süreçtir ve şekilsiz hücre kümelerinin gelişimini içerir. Hücre farklılaşması bu dönemde başlar. Başka bir ifadeyle gelişen bireyin önemli doku ve organlarına dönüşecek özelleşmiş hücreler zigot evresinde oluşur.
II.Evre : Blastosistin rahim duvarına yerleşmesi ile “embriyo” evresi başlar. Doğum öncesi gelişimin ikinci aşaması olan embriyo evresi döllenmeden sonraki ikinci haftada başlar ve yaklaşık olarak sekizinci haftanın sonuna kadar devam eder. Tüm ana organlar ve yapıları bu evrede oluşur ve işlev görmeye başlar.
III.Evre : Son aşama olan fetüs evresi, sekizinci haftanın sonundan başlayarak doğuma kadar devam eder. Bu evrede, embriyo evresinde oluşan bedensel sistemler ve organlar gittikçe büyür ve gelişir. Organların çoğu bu döneme kadar oluştuğundan fetüs evresi, önceki evrelere göre daha az kritik bir aşamadır.

Doğum öncesi gelişimi etkileyen faktörler genetik faktörler ve çevresel faktörler olarak iki grupta incelenebilir. Genetik faktörler, bebeğin genetik özelliklerini belirleyen genetik şifreleri içeren kromozom ve genlerdir. Kromozom ve genler anne ve baba yoluyla aileden ya da soydan gelen özellikleri taşıyan biyokimyasal yapılardır. Kromozom ve genlerde var olan ya da sonradan oluşan bozukluklar bebeğin atipik gelişimine neden olmaktadır.

Doğum öncesi gelişimi etkileyen çevresel faktörler ise annenin hamilelikte geçirdiği hastalıklar, beslenme, annenin duygusal durumu, kan uyuşmazlığı, ilaçlar ve kimyasal maddeler, sigara, alkol ve annenin yaşı olarak sıralanabilir. Doğmamış bebeğin bu çevresel faktörlere maruz kalması gelişimini ve sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir.

Bebekler dili konuşabildiklerinden çok daha önce anlamaya başlarlar. Bu dili anlama yeteneğine alıcı iletişim denir.  İkinci ayda ünlü sesler çıkarmaya başlar. Bunlar “oo, ıı” tipi bir ses olduğundan “cıvıldama” olarak isimlendirilir. Sonraki aylarda bu seslere ünsüz sesler eklemeye başlar ve altıncı ayda agulama başlar. İlk yılın ikinci yarısında anladığı sözcüklere verdiği tepkilerle “tek sözcük dönemi” başlar. Bebek öğrendiği sözcükleri tek tek sıralayarak iletişim kurar. 18-24 aylık dönem ise “iki sözcüklü cümleler dönemi”dir. Bebek iki sözcüğü bir araya getirerek basit cümleler kurmaya başlar, “anne ayakkabı”, “daha kurabiye” gibi bildiği sözcükleri ardarda söyleyerek anlamlı bütünler oluşturur.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap B'dir.

Ellen Galinsky ve Judy David (1998), çocuklarla boşanma hakkında iletişim kurmaya yönelik olarak bir dizi kural geliştirmiştir.
• Ayrılmanın nedeni çocuğa açıklanmalıdır.
• Ayrılmanın çocuğun hatası olmadığı açıklanmalıdır.
• Daha iyi hissetmenin zaman alabileceği açıklanmalıdır.
• Mümkün olduğunca tutarlılık sağlanmalıdır.
• Çocuklar ve kendileri için destek sağlanmalıdır.

Doğru cevap A'dır.

Cinsel istismar; bir çocuk ya da yetişkin arasındaki ya da bir çocukla ondan yaşça
belirgin şekilde daha büyük bir başka çocuk arasındaki cinsel davranışlardır. Cinsel istismarın çocuk üzerindeki temel etkileri kendini şu şekillerde gösterebilir:
Parmak emme, altını ıslatma gibi gerileme belirtileri, uyku-yeme bozuklukları, okul başarısında düşme, okul ve sosyal etkinliklere katılımda azalma gibi davranış bozukluklarıdır. Doğru cevap E'dir.

Fiziksel istismar; 18 yaşından küçük çocuğun, anne-babası ya da bakımından sorumlu kişi tarafından sağlığına zarar verecek biçimde fiziksel hasara uğraması, yaralanması ya da yaralanma riski taşımasıdır. Bu hasar elle ya da bir nesneyle vurularak, itilerek, sarsılarak, yakılarak ya da ısırılarak oluşabilmektedir. Fiziksel istismar ya da taciz; kemiklerde kırılmalar, iç kanamalar, çürükler, yanıklar ve zehirlenme tarzında yaralanmalarla sonuçlanabilir.

Doğru cevap C'dir.

Boşanmanın etkileri çocuğun yaşına göre farklılaşmaktadır. Bebeklik dönemindeki
(0-3 yaş) boşanmaların çocuk açısından en az problemin yaşandığı dönem olduğu kabul edilmektedir. Çocuk, boşanmanın hemen öncesinde gerçekleşen rahatsız edici olay ve konulara şahit olmamaktadır. Dolayısıyla evde bu tür yaşantılara erken tanık olması bu süreçten daha az etkilenmesine neden olabilmektedir. Doğru cevap A'dır.