ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI - Deneme Sınavı - 9

Sembolik Oyun: Çocuğun duygularını veya düşüncelerini mimikleri, davranışları veya nesnelerle ifade ettiği hayali oyunlardır. Örneğin çocuğun bir bloğu telefon olarak kullanması ve telefonla konuşuyormuş gibi yapması, yemek yapıyormuş, çay içiyormuş gibi yapması sembolik oyun davranışlarına örnek olarak verilebilir.

Freud

Fallik dönem

Sözlü düşünme

Bilgiyi işleme kuramı

Sönme: Koşullanma sürecinde kullanılan pekiştireç ortamdan kaldırıldığında
davranışın tekrarlanma sıklığı zaman içerisinde azalacak ve pekiştirme öncesindeki durumuna geri dönecektir. Örneğin; okul öncesi öğretmeni uyum haftasında ağlayarak oyuncak isteyen bir çocuğa oyuncağı vermiştir. Daha sonra çocuk her oyuncak alamadığında ağlamış ve öğretmen ağlama davranışını pekiştirmemek adına ağladığı için oyuncağı ona vermemiştir. Çocuk bir süre daha sık ağlamış ancak oyuncağı öğretmen vermemiştir. Çocuğun ağlama sıklığı azalarak sonunda çocuk ağlama davranışı göstermemiştir.

1925 yılında dünyaya gelen Bandura sosyal öğrenme kuramını ortaya atmıştır. Sosyal öğrenme kuramına göre birey artık uyarana otomatikmen cevap veren değil; bunu analiz ederek davranışına karar veren bir pozisyondadır. Kişinin sahip olduğu bireysel özellikler, yaşadığı çevre, davranışlar birbiri ile ilişki içerisindedir ve birbirlerinden etkilenmektedir. Kişi çevresinde bulunan kişileri gözlemler ve onların deneyimlerinden yararlanır. Kendisi için uygun olan davranışları gözlem yolu ile öğrenen birey, öz eleştiri yolu ile davranışlarını analiz eder ve düzenleme yoluna gider

Gizil Dönem: Çocuğun cinsiyet konularından uzaklaştığı bu dönemde çocuk
hemcinsleri ile zaman geçirmekten hoşlanır.

Bilişsel gelişim kuramı; bilgilerin çocuklar tarafından aktif bir şekilde yapılandırıldığını, dil, problem çözme ve sosyal etkileşimin öğrenme için gerekli olduğunu savunan bir insan gelişimi kuramı olarak tanımlanmaktadır. Bilişsel gelişim kuramına göre, çocukların gelişiminde zihinsel süreçler önemli bir yer edinmektedir.

1. Duyusal Motor Dönem (0-2 yaş)
Bu dönemde bebekler dış dünyayı doğuştan kendilerinde var olan reflekslerle anlamaya çalışmaktadırlar. Refleksif olan davranışlar bir süre sonra amaçlı davranışlara dönüşmeye başlamakta ve şemalar meydana gelmektedir.

Etoloji hayvan davranışlarını doğal ortamlarında inceleyen, davranışın tarihsel kökeni ve uyum sağlama yönü ile ilgilenen bilim dalıdır. Lorenz ördekler ve kazlar ile çalışmalar yapmış, ördek ve kaz yavrularının hayatta kalmak için annesini aramasını, ona yakın durmasını fark etmişlerdir. Lorenz kaz yavrularına yakın durmak için dizleri üzerine çökerek uzun saatler hareket etmiştir. Bu sayede yeni doğan kuşların kendisine bağlanmasını sağlamaya, model olmaya çalışmıştır. Buna basımlama denir.

İnsanlar ve hayvanlar arasındaki benzer davranışlar araştırmacıların ilgisini çekmiş ve birçok araştırmacı evrimsel gelişim psikolojisi alanı üzerine çalışmalar yapmıştır. Evrimsel gelişim psikolojisi üzerine çalışan araştırmacılar anne-bebek bağlanması, çocukların stres tepkileri, sosyal biliş ve yaşam boyu gelişme gibi şeyleri içeren konular ile ilgilenmişlerdir.

Sosyal kültürel yaklaşımın öncüsü olan Lev Vygotsky, çocukların anne-babalarla, öğretmenlerle, diğer yetişkinlerle ve daha yetkin akranlarla etkileşimlerinden aldıkları bilgi ve düşünce biçimlerini içselleştirdiklerini ve yaşamlarına aktardıklarını savunmuştur.

Hastalığın süreğen olarak nitelendirilebilmesi için yılda en az üç ay boyunca çocuğun yaşam kalitesini etkilemesi ve bir ay süreyle hastanede yatmayı veya hastane kontrolünü̈ zorunlu kalmasını gerekmektedir.

Boşanma kararının okul öncesi dönem çocuklar ile birlikte alınmasına gerek yoktur. Ancak çocuklara anne-babanın enden boşanmak zorunda olduğu, bunun çocuğu hatası olmadığı, çocuğa kendini iyi hissetmesi için zamana gerek olduğu ve onlara destek sağlanacağı iletişim ilkeleri arasında yer almaktadır.

Çocuğa başkalarının yanında aşağılayıcı ifadeler kullanmak duygusal istismardır. Çocuğa tokat atmak ve onu aç bırakmak öncelikle fiziksel bir şiddettir. Çocuğu öpmek ve yanaklarını okşamak ise cinsel istismar türlerine örnek olarak verilebilir.

Normal koşullar altında aile ortamında yaşayan çocukların psikolojik gelişimlerinin de normal olması beklenir. Ancak genelde ceza evlerinde, sokaklarda yaşayan ve çalışan çocuklar ile yetiştirme yurtlarında yaşayan çocuklarda ise kimi psikolojik sorunların meydana gelmesi normaldir.

Türkiye’de sanayileşme ve kentleşmeyle birlikte ortaya çıkmaya başlayan sokakta yaşayan çocuklar sorunu, özellikle 1990’ların ortalarından itibaren artmaya başlamıştır.

Çocuğun diğer yaş gruplarına göre en yoğun yaşadığı olay “sosyalleşme süreci”dir. Bu sosyalleşme süreci içinde çocuk öncelikle anne-babasına güvenmeyi öğrenmektedir. İşte bu sureçte anne babanın yetersiz geliri ve ilgisi nedeniyle çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılayamaması ve hatta gelire katkısı olacağı ümidiyle çocuğunu çalışmaya sevk etmesi çocukta, anne babasının kendini korumakta yetersiz kaldıkları düşüncesini oluşturacaktır.

Yetiştirme yurtlarında yaşamına devam eden çocuklar bir çok konuya olduğu gibi okul ve öğrenme konuların ada ilgisiz kalabilmektedir. Bu durum onların belirgin özelliklerinden biridir.