ÇOCUK VE ERGEN BAKIMI - Deneme Sınavı - 19

Sibernetikte, bir bilgi kaynağından tek yönlü bilgi iletimi ‘enformasyon’, karşılıklı bilgi alışverişi ise ‘komünikasyon veya iletişim’ olarak tanımlanır.

Gönderilen mesaj her zaman alınan mesajla aynı olmayabilir:
Her birey kendi gerçekliğiyle yaşamaktadır. Bireyler arasındaki gerçeklik anlayışı ve görüş farklılıkları, iletilen mesajın istenilenin dışında bir anlamlandırma sürecinden geçmesine yol açabilir. Sözlü, sözsüz, yazılı ve görsel mesajlar, farklı kişiler tarafından farklı algılanabilir.

Sağlıklı ailelerde kuralların konuşulmasına, tartışılmasına, her bireyin düşüncesini dile getirmesine, kendini önemli ve değerli hissetmesine olanak sağlayan beş temel özgürlük vardır. Bunlar;
1. Şimdi ve burada olanı algılama özgürlüğü
2. Düşüncelerin olduğu gibi ifade edilme özgürlüğü
3. Duyguların olduğu gibi ifade edilme özgürlüğü
4. Bir şeyi kendi arzusuna göre isteme ya da reddetme özgürlüğü
5. Kendi özünü gerçekleştirme özgürlüğüdür.

Doğuştan gelen ve evrensel olan dört temel otantik duygu vardır. Bireyin varlığını tehdit eden herhangi bir durumda yaşanan korku; bireyde hoşnutluk yaratan herhangi bir durumda yaşanan memnuniyet; istek ve beklentilerin gerçekleşmemesi durumunda yaşanan üzüntü ve bireye zarar veren herhangi bir durum karşısında yaşanan kızgınlık.

Yeni doğanda koklama ve tat alma duyuları da gelişmiştir. 1-2 günlük yeni doğan bebek, dört temel tadı (tatlı, ekşi, acı, tuzlu)
algılayabilir. 1-2 haftadan itibaren de annesinin ten kokusunu diğer kokulardan ayırt edebilir konuma gelir. Doğru yanıt E'dir.

Büyüme, döllenmeden başlayarak gelişimin dönemlerinin bütün süreçlerindeki niceliksel değişimleri ifade eder. Olgunlaşma, vücut organlarının beklenen işlevleri yerine getirebilmesiyle ilgili olarak gerekli olan fizyolojik güç düzeyine gelmesini ifade eder. Gelişim, zaman içinde yapıda, düşüncede veya biyolojik ve çevresel etkilere bağlı olarak insan davranışlarında meydana gelen değişimler ve süreklilikleri ifade eder. Doğru cevap C seçeneğidir.

Öğrenme; tekrar ya da yaşantı sonucu meydana gelen, olumlu ya da olumsuz, süreklilik özelliğine sahip tüm davranışlardır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Gelişimin kendine özgü bir şeması vardır. Doğum öncesi dönemde belli sistemler belli zamanlarda meydana gelirler. Doğumdan sonra da bu böyledir. Bütün gelişmeler belli bir sıra izlerler ve belli bir şemaya sahiptirler. Bu şemada bireysel farklılıklar olsa bile genelde aynı şema ortaya çıkar çünkü şemanın belli prensipleri vardır. Bunlar şunlardır:
Yukarıdan Aşağıya Prensibi: Doğum öncesi dönemde bebeğin gelişiminde önce baş sonra baştan başlayarak ayaklar gelişir. Doğum sonrasında baş en gelişmiş durumdadır ve büyüklüğü bedenin yarısı kadardır. Sonraları başın gelişimi âdeta durur ve önce beden sonra da (aşağıya doğru) bacaklar gelişir.

Merkezden (içten) Dışa Prensibi: Bebek dünyaya geldiğinde önce kol hareketleri ve gövde hareketleri gözlemlenir. Sonra bu hareketler baş ve ayaklara doğru devam eder. Doğru cevap D seçeneğidir.

Piaget’e göre dört bilişsel gelişim evresi vardır.
Bu evreler şunlardır:
1. Duyu-Hareket (sensori-motor) Evresi (0-2 yaş)
2. İşlem Öncesi (pre-operational) Evre (2-7 yaş)
3. Somut İşlemler Dönemi (7-12 yaş)
4. Soyut İşlemler Dönemi (12 yaş ve sonrası)

Doğru yanıt B'dir.

Embriyonik evre doğum öncesi dönemde en önemli evre olarak ifade edilir. Embriyo bu evrede üç hücre tabakasına ayrılmıştır. En dıştaki tabakaya ektoderm tabakası adı verilir. Orta tabakaya mezoderm tabakası adı verilir. En içteki tabakaya ise endoderm tabakası denir. Bu tabakalar üç katlı bir torba gibidirler ve torbanın içi de sıvı ile doludur. Embriyonun üç tabakasının biçimlenmesiyle birlikte diğer taraftan yaşam destek sistemleri olan amnion, göbek kordonu ve plasenta gelişir. Doğru cevap E seçeneğidir.

ilk çocukluk dönemi (okul öncesi dönem) bilişsel özellikleri şunlardır.

Olayları başkalarının gözünden görmeye çalışmak son çocukluk dönemi bilişsel özelliklerinden biridir. Doğru yanıt C'dir.

Düşüncenin başlangıcı (ilk problem çözme) evresi, karşılaşılan ve  problem olarak görülen bir durumu çözme girişimi evresidir. Örneğin masanın altına düşen oyuncağını almak için sandalyelerin arasından geçme, masanın başka bir kısmından oyuncağına ulaşma girişimleri ve sonunda alma davranışı gibi. Doğru cevap A seçeneğidir.

İlk çocukluk dönemi, okul öncesi dönem olarak da adlandırılabilmektedir. Bu dönemin karakteristik özelliği araştırma, keşfetme çağı olmasıdır. Bu dönemde çocuğun çevreyi kontrol etme davranışı söz konusudur ancak çevreyi kontrol edebilmesi için önce kendini kontrol edebilmesi gerektiği için kontrolde zorlanılan bir dönemdir. Burada çocuk, kişiliğini geliştirmek ister ve bağımsızlık arzusundadır, özerk bir şekilde davranmak ister. Ancak çevre buna izin vermez. Bu nedenle engellenmeye karşı inatçılık davranışı gösterir. Aynı zamanda korkulu rüyalar görür. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sembolik dönemdeki düşünce tarzlarından biri animizmdir. Yani çocukların cansız nesnelere canlıymış gibi yüklemelerde bulunmalarıdır. Örneğin kırılan bir oyuncak için “öldü” kavramını kullanmaları gibi. Doğru cevap C seçeneğidir.

2. Aşama: Bireysellik, amaca yönelik değiş tokuş. Gereksinimleri gideren her şey birey tarafından doğru kabul edilir. Başkalarıyla kurulan etkin iletişim, dürüst bir alışveriş, bireye doğru yolda olduğunu hissettirir. Başkalarıyla yapılan anlaşmalar değerlidir, sözlere önem verilir.

Sembolik dönemde  görülen düşünce özelliklerinden biri yapaycılıktır. Bu dönemde çocuklar, doğal olayları bir insanın yaptığına inanmaktadır. Örneğin yağmur yağdığında birinin muslukları açtığını düşünmeleri gibi. Doğru cevap A seçeneğidir.

Piaget ve arkadaşlarına göre, soyut düşüncenin oluşabilmesi için dört temel düşünce biçiminin bu dönemde gözlemlenmesi gerekmektedir. Bunlar:
- Mantıksal düşünme ve akıl yürütme
- Varsayımsal düşünebilme
- Soyut düşünme
- Metabiliş ve içe bakıştır.

Yasa ve düzen yönelimi Kohlberg'in ahlak gelişimi düşüncesinin 4. aşamasıdır. Doğru yanıt D'dir.

Kalçada genişleme, erinlik döneminde kızlarda görülen değişikliklerden biridir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ceza ve itaat yönelimi aşamasında davranış bütünüyle dış etkenlere bağlıdır. Cezalandırılan davranış yanlış(kötü), ödüllendirilen davranış doğrudur (iyidir). Otorite, yani yetişkin, gücü elinde tutar, ne diyorsa doğrudur. Bir davranışın gerçekleştirilip gerçekleştirilmemesi tamamen otoritenin ortamda bulunma ya da bulunmamasına bağlıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Gelişim, kalıtım ve çevreyle etkileşimin getirdiği öğrenmeler sonucu oluşur ve bunların bir ürünüdür. Cinsiyet, saç, göz rengi vb. özellikler fiziksel özellikler olup kalıtımla ilgili iken, zekâ, kişilik ve problem çözme gibi özelliklerimiz hem kalıtım hem çevresel faktörlerle ilgilidir. Doğru yanıt C'dir.