ÇOCUKLARI TANIMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 24

Anekdot Kayıtlarının Kullanımında Okulöncesi Öğretmenlerin
Dikkat Etmesi Gerekenler Kayıtları saklamak ve daha sonra kolaylıkla kullanabilmek için düzenli bir dosyalama sistemi geliştirin ve kayıtları çocukların bireysel portfolyolarına belirli bir düzende ekleyin

Olaya dayalı örneklem alma yöntem neden-sonuç lklern nceleyen br gözlem
oldugu çn Öncül-Davranıs-Ardıl formatının kullanılması önerlmektedr

Denetim Listeler: Önceden belirlenmiş beceri ve yeterliklere sahip olunup olunmadığını belirlemek için gözlemci tarafından işaretlenerek kullanılan araçlardır

Denetim Listelerinin Sınırlılıkları
Üstünlüklerinin yanı sıra denetim listelerinin çeşitli sınırlılıkları da vardır. Denetim listelerinin
sınırlılıkları şu şekilde sıralanabilir:
• Geliştirilme süreci zor ve zaman alıcıdır.
• Geliştirilme süreci geçerlik ve güvenirlik gibi temel ölçme ve değerlendirme becerilerine
sahip olmayı gerektirir.
• Çocukların neleri yapabildiklerine değil, neleri yapamadıklarına odaklanmaya yol
açabilir.
• Genellikle bağıl değerlendirme yapmayı sağlar. İçeriğinde kapsanan maddeler o
yaş grubundaki çocukların normal gelişim özelliklerini yansıtır.
• Tek başına kullanıldığında, nitel verilerin eksikliği hissedilir. Anekdot kayıtları gibi
diğer nitel veri sağlayan araçlarla bir arada kullanılmalıdır.
• Bir beceriyi gözleme olanağı bulunamaması, o beceriye sahip olunmadığını göstermez.
• Sonuçları, öğretimi bireyselleştirmek ya da yönlendirmek için değil, çocukları yerleştirme
kararlarını (bir üst sınıfa geçme ya da mevcut sınıfı tekrarlama gibi) vermek
için kullanılabilir.
2

Derecelendirme ölçekleri, değerlendirilmek istenen beceri ya da özelliğin farklı düzeylerini belirlemek için kullanılan, gözleme dayalı araçlardır

Bir değerlendirme tablosu geliştirirken uyulması gereken genel ilkeler şu şekilde sıralanabilir: Tanımlayıcıların sayısı 6’dan fazla olmamalıdır

Olaya dayalı örneklem alma yöntemi neden-sonuç ilişkilerini inceleyen bir gözlem
olduğu için Öncül-Davranış-Ardıl formatının kullanılması önerilmektedir.

Bir değerlendirme tablosu geliştirirken uyulması gereken genel ilkeler şu şekilde sıralanabilir:
• Tanımlayıcılarda çok genel ölçütler kullanılmamalıdır.
• Gereksiz ve tanımlamaya yardımcı olmayan detaylara yer verilmemelidir.
• Tanımlayıcıların farklı düzeyleri arasındaki geçişler yumuşak olmalıdır.
• Öğretim programındaki hedef ve amaçlar doğrultusunda ölçütler kullanılmalıdır.
• Ölçütler gözlenebilir ve ölçülebilir olmalıdır.
• Tanımlayıcıların sayısı 6’dan fazla olmamalıdır.
• Tanımlayıcıların dereceleri arasındaki uzaklık eşit tutulmaya çalışılmalıdır.
• Tanımlayıcıların içinde “az, iyi, bazen” gibi belirsiz ifadeler yer almamalıdır.
• Az sayıda gözlemde kullanılarak bir pilot çalışma yapılmalı ve gerekirse düzeltmeler
yapılmalıdır.

Anekdot kayıtları gözlem yapma yollarından sadece biridir.

Çocukları tanıma amaçlı bir gözlemi planlamak ve gerçekleştirmek belirli aşamalardan oluşan birtakım süreçler gerektirir. Bu aşamalar aşağıda sıralanmıştır: a. Değerlendirmenin konusu ve amaçlarının belirlenmesi b. Gözlenecek çocukların, nesnelerin ve durumların tespit edilmesi c. Gözlenmesi tasarlanan durumun gözlenebilir ölçütlerinin belirlenmesiGözlem ortamın (doğal veya yapay) seçilmesi e. Gözlem biçiminin belirlenmesi f. Eğer yapay ortamda gözlem gerçekleştirilecekse deney ortamının düzenlenmesi g. Gerekiyorsa gözlenecek çocuklarla önceden iletişime geçilmesi ve gerekli yerlerden onayların alınması h. Bir örnekleme stratejisinin belirlenmesi ve uygulanması i. Gözlemin gerçekleştirilmesi ve alan (saha) notlarının ve/veya kayıtların sistematik olarak (saat, gün, hafta, ay, yıl) kaydedilmesi j. Gözlemin sonlandırılması k. Verilerin analizi l. Bulguların düzenlenmesi ve raporlaştırılması.

Çünkü doğası gereği gözlem, bireysel görüşlerden etkilenebilir ve gözlem yoluyla elde edilen veriler gözlemcinin öznel (subjektif) yargıları sonucu yanlılık gösterebilir. Yanlı verilerle ulaşılan yanlı yargılar da çocukları yanlış tanımamıza neden olur ve dolayısıyla değerlendirme sonucu alacağımız kararları olumsuz yönde etkiler. O nedenle sizlerin çocukları tanırken gözlem yöntemini etkili biçimde kullanabilmeniz için gözlemin amaçlarını, işlevlerini ve farklı türlerini bilerek gözlem yapabilmek için gerekli becerilere sahip olmanız gerekmektedir.

Gözlemi izlemesi gereken aşama geri bildirim vermektir. Çocukların yaşına ve öğrenilmesi gereken becerinin düzeyine göre uygun bir dille ayrıntılı geri bildirim verilerek gelecekte nasıl bir yol izlenmesi gerektiği konusunda rehberlik sağlanmalıdır. Bu aşamada önemli bir konu da bu geri bildirimin düzeyidir. Çoğunlukla çocukların davranışı sonunda sadece “Aferin” ya da “Yapamadın, iyi olmadı” gibi geri bildirimler verildiğini görürüz. Ancak bunlar en alt düzeyde geri bildirim türüdür. Çünkü çocuğa çok kısıtlı bilgi sunmaktadır. Yukarıdaki bu sözler sadece çocuğun davranışının kabul edilebilir olup olmadığını belirtmektedir. Oysaki “Aferin” denildiğinde çocuğun performansının hangi yönlerinin beğenildiği bilinmemektedir. Aynı şekilde, “Yapamadın” denildiğinde de performansının hangi yönlerinin eksik ya da yetersiz olduğu ve bu performansını iyileştirmek için neler yapması gerektiği bilinmemektedir. Ayrıntılı bir geri bildirimle çocuğun neleri iyi yaptığı, neleri yetersiz yaptığı ve yetersiz becerilerini geliştirmek için neler yapması gerektiği konularında ayrıntılı bir geri bildirim verilmelidir.

İyi yapılandırılmış bir anekdot kaydı, doğrudan gözlenen bir olayın/davranışın kısa, açık, anlaşılır ve yargı içermeyen betimlemelerinden oluşmalıdır.

İyi yazılmış bir anekdot kaydı gözlemin gerçekleştiği ortamı betimlemeli, davranışı kısaca özetlemeli ve gerekirse çocuğun konuşmalarından doğrudan alıntılar içermelidir.

Anekdot Kayıtlarının Sınırlılıkları Çocukları tanıma ve değerlendirmede sıklıkla kullanılan bir gözlemsel teknik olarak anekdot kayıtları, bazı sınırlılıklara da sahiptir. Bunlar şu şekilde belirtilebilir: • Hangi davranışın gözlenmesi gerektiğine karar vermek zor olabilir. • Gözlenen davranışın unutulmadan ve kısa bir süre içinde kayıt edilmesi gerekir. • Gözlemcinin çocuğa ilişkin önceki deneyimleri nesnelliği olumsuz yönde etkileyebilir. • Kaydedilen davranışlarda örneklem hatası yanlış değerlendirmelere yol açabilir. • Bir gün içindeki çok kısa bir kesitten alınan gözlem sonuçları yanıltıcı olabilir.

Sistematik gözlem formlarının, diğer ölçme araçlarında olduğu gibi bazı üstünlükleri ve sınırlılıkları vardır. Sistematik gözlemlerin en önemli üstünlüklerinden biri çocukların bildikleri ve her gün kendilerini rahat hissettikleri bir ortamda sınıf rutinlerini değiştirmeye gerek kalmadan değerlendirilebilmesine olanak tanımasıdır.

Zamana dayalı örneklem alma, daha önceden belirlenen önemli davranışların belirli bir zaman diliminde gözlenerek kaydedilmesi yöntemidir.

Sorun olduğu düşünülen davranışın aşağıdaki gibi farklı boyutları gözlenebilir (Martin, 2007): • Sıklık: Olay hangi sıklıkla tekrarlanıyor • Süre: Olay ne kadar sürüyor • Nedenler: Olayın olası nedenleri • Önem Derecesi: Olayın ne kadar ciddi ve önemli olduğu • Tetikleyiciler: Olayı doğurduğu düşünülen ortam ya da davranışlar

Derecelendirme ölçekleri, değerlendirilmek istenen beceri ya da özelliğin farklı düzeylerini belirlemek için kullanılan, gözleme dayalı araçlardır.

Anekdot kayıtları, öğretmenlerin çocuklara ilişkin gözlemlerinin ayrıntılı kayıtlarını içermesi nedeniyle çocukları tanıma ve değerlendirmede oldukça önemli bir tekniktir. Bir teknik olarak anekdot kayıtlarının, diğer tekniklere göre bazı üstünlükleri vardır. Bu üstünlükler şu şekilde sıralanabilir:

Sistematik gözlem sırasında özen gösterilmesi gereken kurallar şöyle sıralanabilir :

Örneklem almaya dayalı gözlemler özellikle çocukların sergilediği davranışlarda sık tekrarlanan örüntüleri ve belirli davranışları tetikleyen etmenleri belirlemek amacıyla kullanılabilir.Doğru cevap A'dır.